کم شدن سروتونین علائم مختلفی را به دنبال دارد. از جمله خلق و خوی و خواب کم کیفیت. مصرف داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده های برگشت مجدد سروتونین (SSRIs) ممکن است علائم کمبود سروتونین را بهبود بخشد.
برخی محققان کم شدن سروتونین را با افسردگی مرتبط می دانند.
اما اگر سطح سروتونین فرد با استفاده از داروهای افزایش دهنده سروتونین مانند داروهای افسردگی بیش از حد افزایش یابد، می تواند منجر به سندرم سروتونین شود.
در این مقاله با علائم کم شدن سروتونین، چگونگی تشخیص توسط پزشک و آزمایش سروتونین و همچنین چگونگی افزایش سطح سروتونین آشنا خواهید شد.
سروتونین یک هورمون و انتقال دهنده عصبی است که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو، خواب، اشتها و رفتار دارد. کمبود سروتونین می تواند منجر به افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب و سایر مشکلات سلامت روان شود.
علل کم شدن سروتونین مغز
عوامل مختلفی می توانند باعث کم شدن سروتونین مغز شوند، از جمله:
- ژنتیک: برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به کمبود سروتونین هستند.
- اختلالات روانی: برخی اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال خوردن می توانند باعثکم شدن سروتونین شوند.
- استرس: استرس می تواند باعث افزایش تجزیه سروتونین در بدن شود.
- کمبود خواب: خواب کافی برای تولید سروتونین ضروری است.
- رژیم غذایی نامناسب: کمبود برخی مواد مغذی مانند تریپتوفان، اسید آمینه ضروری برای تولید سروتونین، می تواند باعث کمبود سروتونین شود.
- مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می توانند باعث کاهش سطح سروتونین شوند.
علائم کم شدن سروتونین در مغز
کمبود سروتونین ممکن است با بسیاری از شرایط سلامتی مرتبط باشد از جمله:
- افسردگی و سایر مشکلات خلقی.
- اضطراب
- مشکلات خواب.
- مشکلات گوارشی.
- رفتار خودکشی.
- اختلال وسواس اجباری.
- اختلال استرس پس از سانحه.
- اختلالات پانیک.
- اسکیزوفرنی.
- فوبیاها
که در این شرایط حتما یک متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) می تواند به شما کمک کند.
آیا فکر میکنید علائم بالا در شما وجود دارد؟ آیا به دنبال بهترین روانپزشکان شیراز هستید؟ از این به بعد نگران نباشید، تیم متخصص ما همراه شماست. با تجربه و دانش، در کنار شما هستیم تا بهترین راهکارها را به شما ارائه دهیم. همین امروز با ما تماس بگیرید و مشاوره‌ی خود را تنظیم کنید. شما شایسته بهترین ها هستید!
07136476172-09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
دانشمندان هنوز در مورد نقش سروتونین در بدن و در بیماری ها چیزهای زیادی برای یادگیری دارند.
فرد مبتلا به کمبود سروتونین ممکن است ناپایداری خلقی را تجربه کند.
سروتونین به تنظیم طیف گسترده ای از عملکردهای بدن از جمله ارگاسم، خواب، عملکرد مثانه و روده و خلق و خو کمک می کند.
از آنجا که سروتونین نقش بسیار مهمی در بدن دارد، به سختی می توان تشخیص داد که آیا کم شدن سروتونین باعث ایجاد یک علائم خاص شده است یا عوامل دیگری دخیل هستند.
بخش های زیر برخی از علائم بالقوه مرتبط با سطح سروتونین کم را بررسی می کنند.
کم شدن سروتونین
علائم بهداشت روان
علائم بهداشت روان از شایع ترین تظاهرات سطح کم سروتونین است.
برخی از علائم مورد توجه قرار دارند:
بی ثباتی خلق و خو: سروتونین به تنظیم خلقی کمک می کند. افرادی که بدون هیچ دلیل واضحی احساس تحریک پذیری دارند، ممکن است سطح سروتونین آن ها کم باشد.
افسردگی: احساس غم، ناامیدی و عصبانیت و همچنین خستگی مزمن و افکار خودکشی ممکن است نشانگر افسردگی باشد.
اضطراب: کم شدن سروتونین ممکن است باعث اضطراب شود. برخی از افراد نیز دچار اختلال وسواس اجباری می شوند. این یک اختلال اضطراب است که در آن فرد از رفتار اجباری مانند شستشوی دست برای مقابله با افکار اضطرابی مزاحم استفاده می کند.
اسکیزوفرنی: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیز ممکن است سطح سروتونین آن ها کم باشد. آنها می توانند افکار غیرمعمول را تجربه کنند که در واقعیت اتفاق نمی افتد و ممکن است دچار توهم شوند مانند دیدن یا شنیدن چیزهایی که در واقعیت وجود ندارند.
مشکلات حافظه: افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است سطح سروتونین کمی داشته باشند. برخی تحقیقات همچنین افسردگی را با افزایش خطر زوال عقل همراه دانسته اند، اگرچه مشخص نیست که افسردگی باعث زوال عقل می شود یا صرفاً نشانه ای از همان کمبود سروتونین است که بعداً منجر به زوال عقل می شود.
تغییر خواب: سروتونین به تنظیم خواب کمک می کند. افرادی که احساس خستگی بسیار زیادی می کنند و در خوابیدن مشکل دارند، ممکن است در تنظیم سروتونین مشکل داشته باشند. داشتن انرژی اضافی همچنین ممکن است به معنای عدم وجود سطح کافی سروتونین باشد.
عملکرد جنسی: سروتونین به تنظیم بسیاری از جنبه های عملکرد جنسی کمک می کند. برخی از افراد با سطح سروتونین پایین ممکن است دچار تغییر در میل جنسی شوند.
توجه: سروتونین یکی از بسیاری از انتقال دهنده های عصبی است که از توانایی تمرکز و یادگیری اطلاعات جدید پشتیبانی می کند. بنابراین برخی از افراد با سروتونین کم ممکن است در توجه، انگیزه یا یادگیری با مشکل روبرو شوند.
بیش فعالی: در برخی افراد، سروتونین کم ممکن است باعث بیش فعالی، انرژی بیش از حد، مشکل در خوابیدن شود.
کم شدن سروتونین
علائم سلامت جسمی
سروتونین کم می تواند بر سلامت جسمی هم تأثیر بگذارد. برخی از علائم عبارتند از:
علائم جسمی: برخی از افراد ممکن است علائم جسمی را تجربه کنند که در واقع ریشه در پریشانی روانشناختی دارد یا درد مزمن را گزارش می کنند که منشأ جسمی مشخصی ندارد. یک مطالعه 2019 نشان می دهد که اختلالات مربوط به سروتونین ممکن است در این علائم نقش داشته باشد.
مشکلات مربوط به حرکات: افرادی که سروتونین کم دارند ممکن است با حرکت، تعادل یا هماهنگی مشکل داشته باشند. بیماری پارکینسون، که به نورون ها آسیب می رساند و می تواند باعث لرزش و سایر مشکلات حرکتی شود، همچنین با سروتونین کم، ارتباط دارد.
ارگاسم یا انزال زودرس: سروتونین مدت زمان لازم برای رسیدن به ارگاسم را افزایش می دهد. بنابراین سروتونین کم ممکن است در انزال زودرس نقش داشته باشد.
مشکلات گوارشی: سروتونین به تنظیم حرکات روده کمک می کند. همچنین باعث تهوع ناشی از غذا می شود.
بی اختیاری: سروتونین از سیگنالینگ عصبی به مثانه پشتیبانی می کند. سروتونین کم ممکن است باعث بی اختیاری یا سایر مشکلات ادراری شود.
مشکلات لخته شدن: سطح پایین سروتونین ممکن است روند بهبود زخم را مختل کند، زیرا به لخته شدن خون کمک می کند.
تشخیص سروتونین کم در مغز
سروتونین انتقال دهنده عصبی است. این بدان معنی است که به حمل سیگنال عصبی در یک سیناپس کمک می کند. سروتونین در بسیاری از عملکردهای کلیدی از جمله حافظه، خواب، گرسنگی، هضم و خلق و خوی نقش دارد.
پزشکان معمولاً سروتونین کم را براساس علائم تشخیص می دهند، نه سطح سروتونین خون.
یک مطالعه در سال 2009 نشان داد که SSRI ها علی رغم کاهش برخی علائم افسردگی، سروتونین را به میزان قابل توجهی افزایش نمی دهند. این نشان می دهد که SSRI ها با افزایش عملکرد سروتونین به جای سطح سروتونین در خون کار می کنند.
نحوه افزایش سروتونین
برخی از داروهای ضد افسردگی از جمله SSRI ممکن است باعث افزایش سروتونین شوند. با این حال، داروهای تجویزی تنها گزینه درمانی برای کم شدن سروتونین نیستند.
استراتژی های زیر همچنین ممکن است کمک کند:
روان درمانی: روان درمانی می تواند به سهولت در نشانه های طیف گسترده ای از شرایط سلامت روان از جمله اضطراب، افسردگی، بی خوابی و تروما کمک کند. مطالعات متعدد نشان می دهد که درمان ممکن است سطح سروتونین را نیز بالا ببرد. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2012 نشان داد که درمان باعث افزایش گیرنده های سروتونین در مغز افراد مبتلا به افسردگی اساسی می شود.
کاهش استرس: استرس مزمن ممکن است بر نحوه پردازش یا تولید سروتونین مغز تأثیر بگذارد و باعث ایجاد طیف گسترده ای از علائم شود.
قرار گرفتن در معرض نور طبیعی: نور روشن ممکن است به درمان افسردگی فصلی کمک کند، اما برخی تحقیقات نشان می دهد که ممکن است باعث افزایش سطح سروتونین در افراد مبتلا به سایر انواع افسردگی نیز شود.
ورزش: ورزش می تواند به افزایش سطح سروتونین کمک کند. مستقل از سطح سروتونین، ورزش نیز یک مداخله مناسب برای افسردگی و اضطراب است.
تغییرات رژیم غذایی: خوردن یک رژیم غذایی سالم می تواند سلامت عمومی خوبی از جمله تولید سروتونین را پشتیبانی کند. تریپتوفان، که در غذاهایی مانند بوقلمون و نخود فراوان است، ممکن است به عنوان یک ضد افسردگی ضعیف عمل کند. زیرا به بدن کمک می کند تا سروتونین را تولید کند.
تست برای سطوح پایین
سطح سروتونین با گذشت زمان متفاوت است. گاهی اوقات، فرد با وجود کم شدن سروتونین، هیچ علائمی از افسردگی یا هر بیماری سلامتی مرتبط با سروتونین نخواهد داشت.
اگر پزشک گمان کند که سروتونین ممکن است علت اصلی بیماری باشد، ممکن است آزمایشات زیادی را انجام دهد، مانند بررسی افسردگی یا تست های حافظه.
رابطه بین سروتونین و سلامت روان
سروتونین به بدن کمک می کند تا بسیاری از عملکردها از جمله خلق و خو را تنظیم کند.
هنگامی که سروتونین خیلی کم یا زیاد باشد، فرد ممکن است علائم سلامت روان را نشان دهد.
ناهنجاریهای جسمی که سروتونین کم باعث آن ها می شود، مانند اختلال در نعوظ و اختلالات حرکتی، همچنین می تواند بر سلامت روانی فرد تأثیر بگذارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
کمبود سروتونین علائم خود را با طیف گسترده ای از شرایط پزشکی نشان می دهد:
شخص باید به پزشک مراجعه کند:
افسردگی یا اضطراب که با مراقبت از خود بهبود نمی یابد
از دست دادن حافظه
مسائل مربوط به حرکت
علائم دیگر مربوط به سروتونین کم مانند تغییرات خواب، اشتها یا کنترل مثانه
علائم سروتونین کم که با درمان بهتر نمی شوند
عوارض جانبی همراه با درمانهای سروتونین کم
سروتونین در بیشتر عملکردهای بدن نقش اساسی دارد. به همین دلیل، سروتونین کم می تواند بر بسیاری از جنبه های بهزیستی تأثیر بگذارد.
افرادی که تصور می کنند سطح سروتونین آن ها کم است، باید به پزشک مراجعه کنند. گزینه های درمانی زیادی برای نگرانی های بهداشتی مرتبط با سروتونین وجود دارد.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغر دانا مراجعه کنید.
منبع:
Medical News Today
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.