خواب نقش مهمی در سلامت روان شما دارد. ناتوانی در به خواب رفتن، زیاد خوابیدن یا بیدار شدن چندین بار در طول شب، می تواند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارد یا می تواند نشانه ای از یک مشکل در سلامت روان باشد.
مغز در شب شارژ می‌شود و مقدار زیادی از احساسات و حافظه را پردازش می‌کند.
همه ما به خواب نیاز داریم. اما عادات خواب شما چه چیزی می تواند در مورد سلامت روان به شما بگوید؟
آنچه از پلی سومنوگرافی یا تست خواب خواهید فهمید
اگر مشکل خواب دارید، پزشک ممکن است آزمایش پلی سومنوگرافی را توصیه کند که تست خواب شبانه نیز نامیده می شود. یک تکنسین تنفس، امواج مغزی و حرکات شما را در هنگام خواب زیر نظر خواهد داشت.
نتایج این مطالعه را که یک پزشک متخصص خواب تجزیه و تحلیل می‌کند، نشان می‌دهد که آیا شما مبتلا به بیخوابی، نارکولپسی، سندرم پای بی‌قرار، آپنه خواب یا اختلال خواب دیگری هستید.
این آزمون می تواند به شما بینشی در مورد چیزهای مختلف بدهد، از جمله:
- سطح اکسیژن
- ضربان قلب
- شاخص آپنه-هیپوپنه (AHI)
- کیفیت خواب
- چقدر خواب REM دارید
بسته به نتایج ممکن است آزمایشات و درمان بعدی توصیه شود. با این حال، این آزمایش نمی تواند وضعیت سلامت روانی را تشخیص بدهد یا تایید کند. درعوض، نتایج نشان می‌دهد که آیا خواب با کیفیت پایین یا بیخوابی، آپنه انسدادی خواب یا اختلال خواب دیگری دارید که می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال سلامت روان باشد.
حتی اگر اختلال خواب ندارید اما به طور مداوم خواب با کیفیت پایینی دارید، باید به یک روانپزشک یا یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید تا در مورد نتایج خود و چگونگی ارتباط آنها با سلامت روان خود کنید.
رابطه بین خواب و سلامت روان
وقتی حتی یک شب بد می خوابیم، میبینیم که می تواند بر خلق و خو، سطح انرژی، رفتار و بر روابط، عملکرد شغلی و سایر جنبه های زندگی شما تأثیر بگذارد. اگر این اتفاق هر شب بیفتد، به شدت بر سلامت روان شما تأثیر می گذارد.
خواب ضعیف به طور مداوم می تواند منجر به مسائل مختلفی از جمله اضطراب، افسردگی، ADHD، بدتر شدن حافظه، سوء مصرف مواد، مصرف بیش از حد غذا یا کنترل ضعیف تکانشگری شود.
هر گونه اختلال در خواب، مانند مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب، یا زیاد بیدار شدن در شب، اگر بیش از یک یا دو هفته ادامه داشته باشد، ارزش بررسی دارد . همچنین، علائمی که در طول روز به طور قابل توجهی ناتوان کننده هستند، مانند خواب آلودگی، خستگی و بی انگیزگی باید بررسی شوند.
اختلالات همزمان
اختلالات روانپزشکی معمولاً باعث مشکلات مرتبط با خواب می شوند، به همین دلیل است که نتایج یک تست خواب می تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه علائمی را تجربه می کنید و چرا آنها را تجربه می کنید.
“مشکلات روانی می تواند باعث خواب بی کیفیت شود و خواب بی کیفیت هم می تواند منجر به مشکلات روانی شود. بناین رابطه دایره ای است. به همین دلیل است که بهبود بهداشت خواب و درمان اختلالات روانی با هم بسیار ضروری است.
شایع ترین اختلالات خواب عبارتند از:
- آپنه انسدادی خواب
- نارکولپسی
- سندرم پای بی قرار
- پاراسومنیا
- بیخوابی
بی خوابی ارتباط تنگاتنگی با اضطراب، افسردگی، اختلال دوقطبی و سایر اختلالات سلامت روان دارد. به عنوان مثال، برای بیماران مبتلا به افسردگی، بی خوابی یکی از شایع ترین علائم است.
در میان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، اکثریت آنها کیفیت خواب پایینی دارند. خواب آشفته، در کنار سایر علائم، می تواند یک عامل پیش بینی کننده در تعیین اینکه چه کسی دچار روان پریشی می شود، باشد.
همان مکانیسم‌های پاتوفیزیولوژیکی که باعث بیخوابی یا پرخوابی می‌شوند نیز می‌توانند باعث اختلالات روانپزشکی شوند، که ممکن است توضیح دهد که چرا همبودی اختلالات خواب و اختلالات روانپزشکی بسیار رایج است.
اگر به طور مداوم در خوابیدن مشکل دارید، مهم است که با یک متخصص خواب صحبت کنید.
چگونه عادات خواب خود را بهبود بخشید
ممکن است با مشکلات خواب دست و پنجه نرم کنید، اما علت اصلی آن چیست؟ تست خواب لزوماً این پاسخ را به شما نمی دهد، اما بینش بیشتری را در مورد کیفیت خوابی که دریافت می کنید به شما ارائه می دهد و به شما کمک می کند بفهمید که دقیقاً در هنگام خواب چه اتفاقی برای بدن شما می افتد.
اگر سلامت روانی ضعیفی دارید، خواب شما را تحت تأثیر قرار می دهد، به همین دلیل است که مشکلات خواب اغلب اولین نشانه یک مشکل سلامت روان است.
به منظور بهبود کیفیت خواب، عادات خواب سالم را تمرین کنید:
- خاموش کردن وسایل الکترونیکی بیش از یک ساعت قبل از خواب
- پرهیز یا محدود کردن مصرف الکل، کافئین و نیکوتین
- ورزش روزانه
- پرهیز از خوردن غذا قبل از خواب
- دمای اتاق خود را پایین بیاورید تا خنک تر شود
برخی از روش‌ها مانند قرار دادن تلفن خود در اتاقی دیگر یا یادداشت روزانه قبل از خواب می‌تواند کمک کند، اما اگر با یک اختلال سلامت روان تشخیص داده نشده مبارزه میکنید، این تغییرات مشکل اساسی را درمان نمی‌کند. به همین دلیل است که اگر مشکلات خواب مداوم را تجربه می کنید، مهم است که با یک متخصص سلامت روان صحبت کنید.
جلسات درمانی منظم می تواند به شما کمک کند تا استراتژی های خواب بهتری را ایجاد کنید، که به بهبود سلامت روان شما کمک می کند. با این حال، اگر با یک اختلال سلامت روان شدیدتر سر و کار دارید، باید با یک متخصص خواب در مورد یک برنامه درمانی مناسب صحبت کنید، که باید به کیفیت خواب شما کمک کند.
حرف آخر
بدون توجه به موقعیت شما، خوابیدن ممکن است دشوار باشد. ذهن شما ممکن است در شب در حال پرسه زدن باشد، زیرا مثلا در مورد مسائل مالی استرس دارید. کودک شما ممکن است ساعت ها شما را بیدار نگه دارد و از خواب با کیفیت در شب جلوگیری کند. یا ممکن است به سادگی چندین بار در طول شب از خواب بیدار شوید، مطمئن نباشید که چرا، یا تا دیروقت بخوابید و نتوانید بیدار شوید.
این شرایط ممکن است برای هر یک از ما اتفاق بیفتد، اما اگر مشکل همچنان ادامه داشت، باید با متخصص خواب در مورد آن صحبت کنید. تست خواب اولین قدم برای تشخیص مشکل مربوط به خواب است، اما برای درمان علت زمینه‌ای، باید به دنبال مراقبت‌های سلامت روان باشید.
درمان اختلالات خواب
اگر در داشتن خواب با کیفیت مشکل دارید و یا با وجود ساعت خواب کافی باز هم در طول روز احساس خستگی میکنید، ممکن است از نوعی اختلال خواب رنج میبرید. خواب خوب بر بسیاری از جنبه های زندگی اثر گذار است و برای سلامت روانی و جسمانی شما ضروری است. مهم است که نوع اختلال خواب شما تشخیص داده شود و درمان شود.
واحد سلامت خواب و اختلالات خواب انستیتو سلامت مغز دانا همزمان با واحد ارزیابی و تشخیص این مرکز در چارچوبی دانش بنیان و با همکاری و زیر نظر آزمایشگاه اختلالات رفتاری خواب دانشگاه علوم پزشکی شیراز، به منظور ارزیابی، تشخیص و مداخلات در زمینه اختلالات خواب به ارائه خدمات می پردازد. برای کسب اطلاعات بیشتر واحد مربوطه را در سایت ما ببینید یا با کارشناسان تماس بگیرید.
منابع:
- Benca RM. Sleep in psychiatric disorders. Neurol Clin. 1996;14(4):739-764.
- Khurshid KA. Comorbid insomnia and psychiatric disorders. Innov Clin Neurosci. 2018;15(3-4):28-32.
- Kaskie RE, Graziano B, Ferrarelli F. Schizophrenia and sleep disorders: links, risks, and management challenges. Nat Sci Sleep. 2017;9:227-239.
- Khurshid KA. Comorbid insomnia and psychiatric disorders. Innov Clin Neurosci. 2018;15(3-4):28-32.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.