ام آر آی و سی تی اسکن می توانند تصاویر دقیقی از مغز و ساختارهای آن ارائه دهند. اما در حال حاضر، پزشکان از آنها برای تشخیص اختلال دوقطبی استفاده نمی کنند.
تشخیص اختلال دوقطبی معمولاً از طریق یک مصاحبه تشخیصی با یک متخصص سلامت روان انجام می شود.
در حالی که تست‌های تصویربرداری به‌عنوان ابزار تشخیصی برای اختلال دوقطبی استفاده نمی‌شوند، محققان از آنها برای بررسی تأثیر اختلال دوقطبی بر مغز استفاده می‌کنند. آنها همچنین از تصویربرداری برای مشاهده هر ویژگی منحصر به فردی که ممکن است مغز داشته باشد استفاده می کنند.
اسکن مغز و اختلال دوقطبی: چه ارتباطی با هم دارند؟
اگرچه اسکن مغز برای تشخیص اختلال دوقطبی استفاده نمی شود، اما می تواند به رد سایر بیماری ها کمک کند.
به گفته اتحادیه حمایت از افسردگی و دوقطبی، این شرایط ممکن است علائمی شبیه علائم اختلال دوقطبی مانند آسیب مغزی، تومور یا سکته ایجاد کند. افرادی که تجویز اسکن مغز مربوط به اختلال دوقطبی را دریافت می کنند، معمولاً این کار را برای اهداف تحقیقاتی انجام می دهند، نه برای تشخیص این اختلال.
اسکن مغز می تواند نشان دهد که کدام ساختارها در فرآیندهای مختلف بیماری نقش دارند.
آنها همچنین می توانند نشان دهند که آیا عملکردها یا تفاوت های خاصی در یک وضعیت سلامت روان دخیل هستند یا خیر. کارشناسان فکر می کنند ممکن است بین تفاوت های ساختاری در مغز و اختلال دوقطبی ارتباط وجود داشته باشد.
اما یک مطالعه تصویربرداری در سال 2018 نتایج متناقضی داشت. محققان ماده خاکستری قشر نازک تری را در نواحی پیشانی، آهیانه و گیجگاهی هر دو نیمکره مغز پیدا کردند. ضخامت قشر مغز نیز تحت تأثیر قرار گرفت، اما ممکن است ناشی از تاثیر داروهای خاصی مانند لیتیوم باشد.
آمیگدال، که به پردازش احساسات کمک می کند، ممکن است بسته به اینکه فرد مبتلا به اختلال دوقطبی یا افسردگی باشد، واکنش متفاوتی نشان دهد. در افرادی که با اختلال دوقطبی زندگی می کنند، یک مطالعه کوچک در سال 2019 نشان می دهد که سمت چپ آمیگدال در مقایسه با افرادی که با افسردگی زندگی می کنند کمتر فعال است و کمتر با سایر مناطق مغز ارتباط دارد.
تشخیص افسردگی به جای دوقطبی
در حدود 60 درصد از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در ابتدا به اشتباه افسردگی تشخیص داده می شود. کارشناسان امیدوارند که اسکن های تصویربرداری ممکن است در نهایت در تشخیص این دو حالت مفید باشد. اما ابتدا به تحقیقات بیشتری نیاز است.
تشخیص اختلال دوقطبی
اسکن تصویربرداری از مغز می تواند چیزهای زیادی در مورد مغز به ما بگوید. اما، در حال حاضر، اسکن مغز برای تشخیص اختلال دوقطبی استفاده نمی شود.
برای تشخیص این وضعیت، یک روانشناس یا سایر متخصصان سلامت روان ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهند یا تست های آزمایشگاهی را تجویز کنند. اینها می توانند به رد هر گونه بیماری دیگری که باعث علائم شما می شود کمک کند. آنها همچنین از شما سوالاتی می پرسند تا درباره علائمی که تجربه می کنید بیشتر اطلاعات کسب کنند.
شاید قبلا درباره اختلال شخصیت مرزی هم شنیده باشید و شباهت هایی را با اختلال دوقطبی در آن پیدا کرده باشید. عکس زیر به طور خلاصه تفاوت هایی را بیان کرده است:
همچنین مطلب کاملی قبلا در این مورد بر روی وبسایت مرکز سلامت مغز دانا قرار گرفته است:
«راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5)» برای ارزیابی اینکه آیا فردی معیارهای یک اختلال سلامت روان را برآورده می‌کند استفاده میشود.
انواع مختلفی از اختلال دوقطبی وجود دارد.
DSM-5 به پزشک کمک می کند تا تفاوت بین آنها را تشخیص دهد و تشخیص مناسب را انجام دهد.
اختلال دوقطبی نوع I
بر اساس موسسه ملی سلامت روان آمریکا (NIMH) برای تشخیص اختلال دوقطبی نوع 1، باید حداقل یک دوره مانیک به مدت حداقل 7 روز داشته باشید. علائم یک دوره شیدایی ممکن است آنقدر شدید باشد که نیاز به مراقبت در بیمارستان داشته باشید. دوره های افسردگی نیز رخ می دهد که معمولاً حداقل 2 هفته طول می کشد.اختلال دوقطبی نوع II
این نوع اختلال، دوقطبی را به‌عنوان الگویی از دوره‌های افسردگی و دوره‌های هیپومانیک تعریف می‌کند، اما نه دوره‌های کاملاً شیدایی.
علائم هیپومانیک علائم شیدایی کمتر شدید هستند. آنها اختلالاتی را در عملکرد ایجاد نمی کنند که علائم شیدایی ایجاد می کنند.
اختلال سیکلوتیمیک
این نوع اختلال دوقطبی به نام سیکلوتیمیا نیز شناخته می شود. موسسه ملی سلامت روان آمریکا (NIMH) می گوید که با دوره هایی از علائم هیپومانیک متناوب با دوره های علائم افسردگی که حداقل 2 سال یا 1 سال در کودکان و نوجوانان طول می کشد، تعریف می شود. این علائم به طور کامل معیارهای یک دوره هیپومانیک یا دوره افسردگی را برآورده نمی کند.
علائم اختلال دوقطبی
بسته به نوع اختلال دوقطبی و شدت شیدایی یا افسردگی، علائم می تواند متفاوت باشد.
با توجه به انجمن روانپزشکی آمریکا، علائم شیدایی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نیاز کمتر به خواب
- پرحرفی یا گفتار سریعتر
- افکار رقابتی غیرقابل کنترل
- افزایش فعالیت یا رفتار پرخطر
علائم یک دوره افسردگی اساسی عبارتند از:
- غمگینی یا ناامیدی شدید
- از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردید
- احساس بی ارزشی یا احساس گناه
- خستگی
- تغییرات در خواب یا اشتها
- مشکل در تمرکز
- افکار مرگ یا خودکشی
درمان اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی یک بیماری مادام العمر است. در حالی که نمی توان آن را درمان کرد، می توان آن را درمان و مدیریت کرد. دارو درمانی و روان درمانی از عناصر رایج درمان هستند.
طبق موسسه ملی سلامت روان آمریکا (NIMH)، درمان اغلب شامل موارد زیر است:
- تثبیت کننده های خلق و خو: این نوع داروها اغلب برای کمک به مدیریت اختلال دوقطبی استفاده می شوند.
- آنتی سایکوتیک های نسل دوم: به این نوع داروها آنتی سایکوتیک آتیپیک نیز گفته می شود.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این درمان به عنوان روان درمانی نیز شناخته می شود.
چیزی که برای یک نفر جواب می دهد ممکن است برای دیگری جواب ندهد. ممکن است لازم باشد داروهای مختلفی را امتحان کنید تا بهترین آنها را پیدا کنید. با درمانگر و متخصص سلامت روان خود در مورد نحوه عملکرد دارو، وجود هر گونه مشکل و اینکه آیا درمان را مفید می دانید صحبت کنید.
همیشه در مورد ویتامین ها، داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید با متخصص مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید. حتی محصولات “طبیعی” ممکن است با داروها تداخل داشته باشند و عوارض جانبی ناخواسته ای داشته باشند.
درمان های دیگری که ممکن است برای افراد مفید باشد عبارتند از:
تحریک مغناطیسی مغز
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال این درمان از امواج مغناطیسی برای تحریک مغز استفاده می کند، اما انجام آن هنوز برای اختلال دوقطبی در حال بررسی است.
محققان، TMS را به عنوان یک “رویکرد امیدوارکننده” در استفاده برای درمان دوقطبی توصیف کرده اند. به طور خاص، مطالعات به استفاده بالقوه آن در افرادی که با علائم دوقطبی افسردگی زندگی می‌کنند و به سایر اشکال درمان پاسخ نمی‌دهند، اشاره کرده‌اند.
مطالعات دیگر نشان داده اند که حداقل برای علائم افسردگی، TMS می تواند در درمان دوقطبی کاملا موثر باشد.
همه مطالعات نیاز به تحقیقات بشتر را برای درک کامل اثربخشی و ایمنی TMS در افراد مبتلا به دوقطبی نشان داده‌اند.
اگر تمایل دارید راجع به تاثیر درمان دوقطبی با تحریک مغناطیسی مغز بیشتر بدانید کلیک کنید:
نوروفیدبک
نوروفیدبک به مغز می آموزد که الگوهای سالم تری ایجاد کند و ثبات بیشتری داشته باشد. این به فرد کمک می کند تا خودتنظیمی را بیاموزد و به او امکان می دهد به تثبیت خلق و خوی بهتری دست یابد.
پس از شروع نوروفیدبک، مراجعان اغلب اظهار می کنند که می توانند یک بار دیگر به مغز خود اعتماد کنند.
مراجعین مبتلا به دوقطبی که تحت آموزش نوروفیدبک قرار می گیرند، حساسیت کمتر نسبت به نوسانات خلقی، افزایش توانایی تمرکز و کاهش خشم را گزارش می دهند. توانایی آنها برای عملکرد بهتر افزایش می یابد زیرا آنها کمتر واکنش نشان می دهند و به طور فزاینده ای قادر به پاسخگویی و عمل مناسب هستند.
قبلا مطلب کاملی درباره درمان دوقطبی با نوروفیدبک در سایت قرار گرفته است. برای خواندن آن کلیک کنید:
اگر میخواهید از جزئیات انجام نوروفیدبک و اثربخشی آن بیشتر بدانید مطلب زیر را حتما مطالعه کنید:
انجام نوروفیدبک در شیراز
انستیتو سلامت مغز دانا، شاخه انجمن علوم اعصاب ایران در استان فارس، با بهره‌گیری از به‌روزترین و موثرترین تکنیک های درمانی به افرادی که از مشکلی در سلامت روان خود رنج می‌برند یا میخواهند توانایی‌های خود را ارتقا دهند کمک می‌کند. از جمله خدماتی که در این مرکز ارائه میشود نوروفیدبک است. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان تماس بگیرید.
با واحد ارزیابی و تشخیص انستیتو سلامت مغز دانا آشنا شوید:
واحد ارزیابی و تشخیص یکی از زیر مجموعه های مرکز سلامت مغز دانا است که نقطه ورود تمامی مراجعین جدید به موسسه در مرحله اول محسوب می شود. ورود مراجعین به مرکز سلامت مغز دانا می تواند به واسطه ارجاع از مراکز پزشکی و یا به صورت مستقیم و به واسطه درخواست مراجع صورت گیرد. طی مرحله اول و در بدو ورود، ارزیابی جامعی از علایم عصب روانشناختی برای تمامی مراجعین مرکز سلامت مغز دانا صورت خواهد گرفت.
کادر تخصصی مرکزسلامت مغز دانا شامل متخصصین علوم اعصاب، علوم شناختی و روانشناسی شناختی است که به ارزیابی تمامی جوانب مشکلات مراجع می پردازند. برای کسب اطلاعات بیشتر واحد مربوطه را در سایت ببینید یا با ما تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روانشناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.