درمان آپنه خواب در شیراز با هم بشنویم:
دو نوع اصلی آپنه خواب وجود دارد که هر دو نیاز به درمان دارند. آپنه انسدادی خواب (OSA) شامل قطع یا کاهش تنفس در طول خواب به دلیل انسداد کامل یا جزئی راه هوایی است. در مقابل، برای افراد مبتلا به آپنه خواب مرکزی (CSA)، تنفس در طول خواب به دلیل مشکلاتی در مغز یا سیستم عصبی متوقف می شود.
تشخیص درست و درمان آپنه خواب بسیار مهم است. افراد مبتلا به آپنه خواب با افزایش خطر فشار خون بالا، دیابت نوع 2، سکته های قلبی و مغزی، زوال عقل و سایر مشکلات سلامتی، روبرو هستند. درمان آپنه خواب می تواند به کاهش این خطرات کمک کند.
ابتدا ارزیابی آپنه خواب
قبل از آنکه در مورد درمان آپنه خواب صحبت کنیم، باید توجه داشته که انواع مختلف و شدت های مختلفی از آپنه خواب وجود دارد. قبل از درمان پزشک به کمک تست خواب نوع و شدت آپنه خواب را تشخیص داده و بهترین راهکار درمانی را برای آن تجویز می کند. در مورد تست خواب و نحوه انجام آن این مطلب را ببینید: کلینیک خواب مرکز سلامت مغز دانا
درمان های آپنه خواب
چندین گزینه درمانی غیرتهاجمی برای آپنه خواب وجود دارد که برخی از آنها موثرتر از بقیه هستند. گزینه های غیرجراحی به دو دسته تقسیم می شوند: دستگاه های فشار مثبت راه هوایی (PAP) و ایمپلنت های دهانی.
فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP)
پزشکان فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) را درمان استاندارد طلایی برای آپنه خواب می دانند و معمولاً اولین درمانی است که برای افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب تجویز می شود. به طور کلی، یک دستگاه CPAP به یک پریز برق وصل می شود و در کنار تخت خواب قرار می گیرد. یک لوله دستگاه را به ماسکی متصل می کند که دهان، بینی یا هر دو را می پوشاند. سپس دستگاه CPAP هوا را به مجرای تنفسی فرد می دمد که به باز نگه داشتن آن در هنگام خواب کمک می کند.
CPAP موثرترین درمان آپنه خواب در نظر گرفته می شود، اما باید هر شب استفاده شود. CPAP در درمان آپنه خواب مرکزی کمتر موثر است.
دستگاههای CPAP فقط با یک سرعت هوا را بیرون میدهند که توسط پزشک بر اساس تست خواب کالیبره میشود. از آنجایی که برخی افراد در تحمل این سطح مداوم فشار هوا مشکل دارند، گزینه های دیگری نیز در دسترس هستند.
فشار مثبت راه هوایی دوسطحی (BiPAP)
گاهی اوقات زمانی که فرد مبتلا به آپنه خواب نمی تواند CPAP را تحمل کند، پزشکان دستگاه فشار مثبت راه هوایی دوسطحی (BiPAP یا BPAP) را تجویز می کنند. دستگاه BiPAP مشابه دستگاه CPAP عمل می کند، با یک لوله متصل که هوا را به داخل ماسک فشار می دهد تا راه هوایی باز بماند. با این حال، دستگاه BiPAP با دستگاه CPAP تفاوت دارد زیرا در هنگام دم با فشار بالاتر و در هنگام بازدم با فشار کمتری هوا را انتقال می دهد. که این باعث می شود تحمل دستگاه آسانتر شود.
گاهی اوقات دستگاههای BiPAP برای افرادی که آپنه خواب و همچنین چاقی شدید یا برخی بیماریهای دیگر مانند بیماری مزمن انسدادی ریه و هیپوونتیلاسیون دارند، تجویز میشود.
دستگاه خودکار فشار مثبت راه هوایی (APAP)
دستگاههای فشار مثبت راه هوایی با تنظیم خودکار، که اغلب APAP یا CPAP اتوماتیک نامیده میشوند، نیز مشابه دستگاههای CPAP عمل میکنند. APAP با CPAP با قابلیت تنظیم خودکار فشار هوایی که آزاد می کنند متفاوت هستند. این توانایی میتواند استفاده از دستگاه را راحتتر از دستگاه CPAP کند، زیرا بسته به موقعیت خواب، یا عوامل دیگر به سطوح مختلف فشار در زمانهای مختلف شب نیاز است.
APAP از حسگرهای فشار و یک الگوریتم کامپیوتری برای تیتراسیون خودکار یا محاسبه دقیق فشار هوای مورد نیاز در هر لحظه استفاده میکنند. در نتیجه، یک دستگاه APAP ممکن است برای کسی که با فشار ثابت هوای آزاد شده از دستگاه CPAP احساس ناراحتی می کند، بهتر کار کند. متخصصان خواب میتوانند APAP را طوری برنامهریزی کنند تا از کارایی آن اطمینان حاصل کنند.
تهویه تطبیقی (ASV)
تهویه تطبیقی (ASV) در درجه اول به عنوان درمان برای افرادی که آپنه مرکزی خواب را تجربه می کنند استفاده می شود . ASV مشابه درمان PAP عمل می کند و هوای تحت فشار را از طریق لوله و ماسک انتقال می دهد. با این حال، به جای ارائه یک سطح معین از هوا در هنگام دم و بازدم، ASV به گونه ای برنامه ریزی شده است که فشار هوای سفارشی شده را آزاد کند که در زمان واقعی خود را تطبیق می دهد و رویدادهای آپنه مرکزی را پیش بینی می کند و به آنها پاسخ می دهد. در مورد آپنه مرکزی و تفاوت آن با آپنه انسدادی اینجا بیشتر بخوانید.
فشار راه هوایی مثبت بازدمی (EPAP)
برخلاف درمانهای آپنه خواب CPAP و BiPAP، دستگاه فشار مثبت بازدمی راه هوایی (EPAP) یک دستگاه موتوری نیست. در عوض، درمان EPAP شامل دو دریچه کوچک است که در داخل سوراخ های بینی قرار می گیرند. درمان EPAP فشار راه هوایی را با ایجاد مقاومت در هنگام بازدم، باز نگه می دارد و باعث انبساط راه های هوایی می شود شود.
درمان EPAP می تواند برای برخی از افراد راحت تر باشد، زیرا نیازی به برق ندارد، صدای کمی ایجاد می کند و کوچک و سبک است. درمان EPAP بینی برای استفاده در افراد مبتلا به آپنه انسدادی خفیف تا متوسط کاربرد دارد و معمولا در آپنه شدید و آپنه مرکزی کاربردی ندارد.
درمان EPAP جدیدتر است و کمتر از سایر درمان های PAP تجویز می شود. با این حال، بررسی مطالعات EPAP نشان داد که افرادی که از EPAP استفاده می کنند 53 درصد آپنه خواب آنها کاهش می یابد.
ایمپلنت های دهانی
دستگاه های دهانی برای کاهش علائم آپنه خواب با باز کردن فیزیکی راه هوایی طراحی شده اند. مانند EPAP، دستگاهها اغلب تنها زمانی تجویز میشوند که فرد متوجه شود نمیتواند یکی از درمانهای PAP را تحمل کند. دو نوع ایمپلنت دهانی جزو رایج ترین ها هستند.
- آتل های پیشرفته فک پایین (MAS) : این درمان شامل یک ابزار دندانپزشکی سفارشی است که روی دندان های بالا و پایین قرار می گیرد و فک پایین را به سمت جلو نگه می دارد. با جلو نگه داشتن فک، MAS زبان را نیز به جلو نگه می دارد و احتمال باز ماندن راه هوایی را افزایش می دهد. MAS ممکن است در موارد خروپف مخرب و OSA خفیف تا متوسط به بهترین وجه استفاده شود.
- دستگاه های نگهدارنده زبان : این دستگاه ها برای باز نگه داشتن راه هوایی با نگه داشتن زبان به سمت جلو و با استفاده از ساکشن طراحی شده اند. ثابت شده است که دستگاه های نگهدارنده زبان به کاهش شدت علائم OSA کمک می کنند، اگرچه آنها به اندازه CPAP موثر نیستند. محققان پیشنهاد می کنند که ممکن است برای استفاده کوتاه مدت بهتر باشند.
درمان های جراحی برای آپنه خواب
هنگامی که دستگاههای غیرتهاجمی نتوانند بهاندازه کافی آپنه خواب را درمان کنند، متخصص خواب ممکن است جراحی را برای کمک به درمان آنه خواب توصیه کند. نوع جراحی که یک فرد ممکن است تحت آن قرار گیرد بستگی به این دارد که چه چیزی باعث مشکلات تنفسی او شده است.
برداشتن یا جمع شدن بافت
چندین جراحی برداشتن بافت ممکن است به درمان آپنه خواب کمک کند:
- برداشتن بافت با فرکانس رادیویی: با استفاده از یک تکنیک جراحی جدیدتر به نام جراحی فرکانس رادیویی،جراحان بافت مسدود کننده راه هوایی را با جریانی با فرکانس بالا برمی دارند. از این نوع جراحی می توان برای سفت کردن و کاهش سایز کام نرم استفاده کرد. همچنین می توان از آن برای برداشتن بافت از بینی، لوزه ها یا پایه زبان استفاده کرد.
- Uvulopalatopharyngoplasty: این نوع جراحی شامل برداشتن بخشی از uvula، بافت زنگولهای شکل آویزان در پشت دهان، همراه با بخشهایی از کام نرم است. اغلب، این نوع جراحی با کمک لیزر انجام می شود، اما تحقیقات جدیدتر نشان داده است که uvulopalatoplasty با لیزر ممکن است علائم آپنه را بدتر کند.
- آدنوئیدکتومی: پزشکان همچنین ممکن است بتوانند با برداشتن آدنوئیدها، غدد موجود در بالای سقف دهان، به بازکردن راه هوایی کمک کنند. این جراحی بیشتر در کودکان مبتلا به آپنه رایج است و اغلب همزمان با برداشتن لوزه ها انجام می شود.
- برداشتن لوزه ها: برداشتن لوزه ها یک درمان جراحی معمول آپنه است که ممکن است همراه با سایر جراحی های برداشتن بافت انجام شود.
تغییر موقعیت فک
این روش شامل حرکت دائمی فک به جلو برای کمک به باز نگه داشتن راه هوایی است. مطالعات نشان می دهد که این جراحی به طور متوسط 87 درصد علائم آپنه خواب را کاهش می دهد و در 85 درصد افراد موفقیت آمیز است. با این حال، نسبتاً تهاجمی است. این روش با خطرات بیشتری همراه است و می تواند بر ظاهر فرد تأثیر می گذارد.
جراحی های مرتبط با زبان
گاهی اوقات سه عمل جراحی مرتبط با زبان برای کاهش علائم آپنه انجام می شود:
- پیشرفت Genioglossus: این جراحی بر روی عضله genioglossus تمرکز می کند که بیشتر زبان را تشکیل می دهد. با حرکت زبان به سمت جلو در دهان با جراحی، احتمال عقب افتادن و مسدود شدن راه هوایی کمتر است.
- گلوسکتومی خط وسط: این جراحی شامل برداشتن بخشی از زبان است به منظور کاهش فضای اشغال شده و بازکردن راه هوایی است. مطالعات نشان می دهد که این جراحی می تواند برای کاهش علائم OSA موفقیت آمیز باشد، به خصوص زمانی که با سایر روش های جراحی همراه باشد.
جراحی های بینی
در برخی موارد، ساختار بینی و مجرای بینی فرد به علائم آپنه خواب کمک می کند. به عنوان مثال، انحراف تیغه بینی، رشد بینی و استخوان های بیش از حد بزرگ در داخل بینی می توانند باعث یا تشدید آپنه خواب شوند. بسیاری از مشکلات بینی را می توان از طریق جراحی سنتی یا جراحی با فرکانس رادیویی کم تهاجمی درمان کرد. مطالعات انجام شده بر روی چنین جراحی هایی نرخ موفقیت بالایی نداشته است.
جراحی های بینی که گاهی برای OSA انجام می شود عبارتند از:
- رینوپلاستی که شکل بینی را تغییر می دهد
- سپتوپلاستی که انحراف سپتوم را اصلاح می کند
- جراحی آندوسکوپی سینوس که به پاکسازی سینوس ها کمک می کند
- جراحی دریچه بینی که سوراخ های بینی یا دریچه های داخلی بینی را باز می کند
- توربینکتومی، که برخی از استخوان های ریز بینی را برداشته یا کوچک می کند
تحریک اعصاب
دو عمل جراحی تحریک عصبی و یک دستگاه تحریک بدون عمل جراحی برای درمان آپنه خواب در دسترس است. تحریک عصب هیپوگلوسال آپنه را درمان می کند.
- تحریک عصب هیپوگلوسال: عصب هیپوگلوسال به زبان متصل می شود. تحریک الکتریکی این عصب می تواند باعث شود که زبان به سمت جلو حرکت کند و راه هوایی باز شود. در این جراحی سرپایی، یک ایمپلنت به همراه یک حسگر برای نظارت بر تنفس و یک محرک متصل به عصب هیپوگلوسال در قفسه سینه قرار داده می شود. تحریک عصب هیپوگلوسال که به آن تحریک راه هوایی فوقانی نیز گفته می شود، یک درمان جدید است که برای افرادی که آپنه متوسط تا شدید دارند و نمی توانند دستگاه PAP را تحمل کنند توصیه می شود.
- تحریک عصب فرنیک وریدی: عصب فرنیک از نزدیک در تنفس نقش دارد، زیرا با ریه ها و دیافراگم متصل می شود. تحریک الکتریکی این عصب با استفاده از ایمپلنت جراحی نتایج امیدوارکننده ای را به عنوان یک درمان آپنه مرکزی نشان داده است.
تغییرات سبک زندگی برای درمان آپنه خواب
چندین عامل سبک زندگی ممکن است بتواند به درمان آپنه خواب کمک کند:
- کاهش وزن: تحقیقات نشان می دهد که کاهش وزن اضافی می تواند منجر به بهبود علائم آپنه شود. به همین دلیل، متخصصان پزشکی ممکن است رژیم غذایی و ورزش را برای مدیریت وزن توصیه کنند.
- تمرینات گلو: این حرکات مکرر زبان، کام نرم و گلو که به آن ورزش های اوروفارنکس نیز می گویند، نشان داده شده است که شدت علائم OSA را کاهش می دهد. در چندین مطالعه با استفاده از این تمرینات، شرکت کنندگان پس از انجام منظم تمرینات به مدت سه ماه، شاهد بهبود علائم OSA بودند.
- تغییر وضعیت خواب: درمان وضعیت خواب می تواند شدت علائم OSA را در برخی افراد کاهش دهد. خوابیدن به پشت برای بسیاری از افراد مبتلا به OSA با علائم شدیدتری همراه است، بنابراین درمان موضعی به طور کلی شامل تلاش برای آموزش دادن به فرد برای توقف خوابیدن به پشت است.
- اجتناب از مصرف الکل و برخی داروها: افراد مبتلا به OSA در صورت امکان باید از مصرف الکل و آرام بخش ها در ساعات قبل از خواب اجتناب کنند. تصور می شود که الکل علائم آپنه را با شل کردن عضلات مرتبط با راه هوایی افزایش می دهد و در نتیجه باعث انسداد می شود. خواندن این مطلب احتمالا برایتان جالب است: چرا هنگام بیدار شدن از خواب سردرد دارید؟ ارتباط آن با “آپنه انسدادی خواب” چیست؟
- ترک سیگار: کشیدن سیگار خطر ابتلا به آپنه انسدادی را در افراد افزایش می دهد، بنابراین پزشکان اغلب توصیه می کنند سیگاری های مبتلا به OSA سیگار را ترک کنند.
چگونه بهترین درمان آپنه خواب را برای خود انتخاب کنید؟
بهترین راهکار مراجعه به متخصص خواب و انجام تست خواب است. معمولاً متخصص خواب بر اساس علائم منحصر به فرد و وضعیت سلامتی شما تعیین می کند که کدام درمان آپنه خواب برای شما بهتر است. همراه با درمان هر بیماری زمینه ای، دستگاه CPAP معمولاً اولین درمانی است که برای آپنه خواب تجویز می شود. درمان CPAP در افرادی که می توانند به درمان پایبند باشند، مؤثرترین و قابل اعتمادترین در نظر گرفته می شود. اگر در تحمل درمان CPAP مشکل داشته باشد، متخصص خواب ممکن است BiPAP، ASV، EPAP یا یک دستگاه دیگر را به عنوان درمان جایگزین تجویز کند. جراحی معمولا آخرین راهکار است و اغلب تنها پس از آزمایش بقیه درمان های غیر جراهی در نظر گرفته می شود.
اگر آپنه خواب دارید می توانید به متخصصین ما در کلینیک سلامت مغز دانا در شیراز مراجعه کنید. در صورت نیاز ما با پیشرفته ترین دستگاه های تست خواب، شما را ارزیابی خواهیم کرد و بهترین راهکار درمان آپنه خواب را به شما پیشنهاد خواهیم داد. با ما در تماس باشید:
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – واحد 13 انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
تلفن: 07136476172 – 09172030360
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.