توهمات تجربیات حسی هستند که واقعی به نظر می رسند اما توسط ذهن شما خلق می شوند. آنها می توانند بر هر پنج حواس شما تأثیر بگذارند. برای مثال، ممکن است صدایی بشنوید که هیچ کس دیگری در اتاق نتواند آن را بشنود یا تصویری غیر واقعی را ببیند. علائم توهم ممکن است ناشی از بیماری های روانی، عوارض جانبی داروها، یا بیماری های جسمی مانند صرع یا اختلال مصرف الکل باشد . بسته به علت توهم ممکن است نیاز به مراجعه به روانپزشک، متخصص مغز و اعصاب یا پزشک عمومی داشته باشید.
درمان ممکن است شامل مصرف دارو برای درمان یک بیماری باشد. پزشک شما همچنین ممکن است برای بهبود توهمات، رفتارهای مختلفی مانند نوشیدن کمتر الکل و خواب بیشتر را توصیه کند.
انواع توهم
توهم ممکن است بینایی، حس بویایی، چشایی، شنوایی یا احساسات بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد.
توهمات بصری
این نوع توهمات بصری شامل دیدن چیزهایی است که وجود ندارند. توهمات ممکن است از اشیا، الگوهای بصری، افراد یا نورها باشد.
به عنوان مثال، ممکن است فردی را ببینید که در اتاق نیست یا چراغ های چشمک زن که هیچ کس دیگری نمی تواند آن را ببیند.
توهمات بویایی
توهمات بویایی حس بویایی شما را درگیر می کند. ممکن است هنگام بیدار شدن در نیمه شب بوی نامطبوعی را استشمام کنید یا احساس کنید که بدنتان بوی بدی می دهد در حالی که اینطور نیست. این نوع توهم همچنین می تواند شامل عطرهایی باشد که برای شما لذت بخش است، مانند بوی گل. این نوع توهم در دوره کرونا شیوع بالایی پیدا کرد. اگر مایل به مطالعه مقاله ما درخصوص بازیابی بویایی هستید اینجا را کلیک کنید.
توهمات چشایی
توهمات چشایی شبیه توهمات بویایی هستند، اما به جای بویایی، حس چشایی شما را درگیر می کنند.
این طعم ها اغلب عجیب یا ناخوشایند هستند. توهم چشایی (اغلب با طعم فلزی) یک علامت نسبتا شایع برای افراد مبتلا به صرع است.
توهمات شنوایی
توهمات شنوایی از رایج ترین انواع توهم هستند. ممکن است بشنوید که شخصی با شما صحبت می کند یا به شما می گوید کارهای خاصی را انجام دهید. صدا ممکن است عصبانی، خنثی یا گرم باشد.
نمونه های دیگر این نوع توهم شامل شنیدن صداهایی مانند راه رفتن شخصی در اتاق زیر شیروانی یا صدای کلیک یا ضربه زدن مکرر است.
توهمات لمسی
توهمات لمسی شامل احساس لمس یا حرکت در بدن شما می شود. برای مثال، ممکن است احساس کنید که حشرات روی پوست شما می خزند. یا در اندام های داخلی شما در حال حرکت هستند. همچنین ممکن است لمس تصوری دست های کسی را روی بدن خود احساس کنید.
چه چیزی باعث توهم می شود؟
شرایط سلامت روان
بیماری های روانی از شایع ترین علل توهم هستند. اسکیزوفرنی، زوال عقل و هذیان چند نمونه هستند.
اسکیزوفرنی
بیشتر از 70 درصد بیماران اسکیزوفرنی، دچار توهمات از نوع دیداری می شوند. اما برخی از آن ها بو ها و یا مزه هایی را نیز حس می کنند که وجود خارجی ندارد.
پارکینسون
حدود نیمی از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند گاهی اوقات چیزهایی را می بینند که وجود ندارند.
آلزایمر
آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل باعث تغییراتی در مغز می شوند که می تواند توهم ایجاد کند. وقتی بیماری شما پیشرفته باشد ممکن است بیشتر اتفاق بیفتد.
تومور مغزی
تومور های مغزی بسته به محل آن، می تواند باعث انواع مختلف توهم شود. اگر در ناحیه ای باشد که مربوط به بینایی است، ممکن است چیزهایی را ببینید که واقعی نیستند. تومورها در برخی از قسمت های مغز می توانند باعث توهم بویایی و چشایی نیز بشوند.
استفاده از مواد مخدر و روانگردان
مصرف مواد یکی دیگر از علل نسبتاً رایج توهم است. برخی از افراد پس از نوشیدن الکل زیاد یا مصرف مواد مخدر مانند کوکائین، چیزهایی را می بینند یا می شنوند که وجود ندارند.
داروهای توهم زا مانند LSD و PCP نیز می توانند باعث ایجاد توهم در شما شوند.
کمبود خواب
عدم خواب کافی نیز می تواند منجر به توهم شود. اگر چندین روز نخوابیده باشید یا در مدت طولانی به اندازه کافی نخوابید، ممکن است بیشتر مستعد توهم باشید.
همچنین ممکن است درست قبل از به خواب رفتن، توهماتی را تجربه کنید، که به عنوان توهمات هیپناگوژیک شناخته می شوند. یا درست قبل از بیدار شدن از خواب، که به عنوان توهمات هیپنوپومپیک شناخته می شوند.
داروها
برخی از داروهای مصرفی برای شرایط سلامت روحی و جسمی نیز می توانند باعث توهم شوند. بیماری پارکینسون، افسردگی، روان پریشی و داروهای صرع گاهی ممکن است علائم توهم را ایجاد کنند.
شرایط دیگر
سایر شرایط نیز می توانند باعث توهم شوند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب بالا به خصوص در کودکان و سالمندان
- میگرن
- انزوای اجتماعی، به ویژه در افراد مسن
- تشنج
- ناشنوایی، نابینایی، یا مشکلات بینایی
- صرع در برخی موارد، تشنج‌های صرع می‌توانند باعث مشاهده اشکال چشمک زن یا نقاط روشن شوند
- بیماری های پایانی، مانند مرحله 3 HIV (ایدز) ، سرطان مغز ، یا نارسایی کلیه و کبد
توهم چگونه تشخیص داده می شود؟
بهترین کار این است که اگر شک دارید که تصورات شما واقعی نیست، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک در مورد علائم شما می پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. آزمایش‌های اضافی ممکن است شامل آزمایش خون یا ادرار و شاید اسکن مغز باشد.
اگر کسی را می شناسید که توهم دارد، او را تنها نگذارید. در برخی موارد شدید، ترس و پارانویا ناشی از توهم می تواند منجر به اعمال یا رفتارهای خطرناک شود.
همیشه در کنار فرد بمانید و برای حمایت عاطفی با او نزد پزشک بروید. همچنین ممکن است بتوانید به سؤالات مربوط به علائم آنها و دفعات بروز آنها پاسخ دهید.
توهمات چگونه درمان می شوند؟
وقتی پزشک متوجه شد که چه چیزی باعث توهم شما شده است، می تواند بهترین نوع درمان را برای شما توصیه کند.
داروها
درمان توهم شما کاملاً به علت اصلی آنها بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر به دلیل ترک شدید الکل دچار توهم هستید ، ممکن است پزشک دارویی برای شما تجویز کند که به آرام کردن سیستم عصبی شما کمک می کند.
با این حال، اگر توهمات ناشی از بیماری پارکینسون در فرد مبتلا به زوال عقل باشد، ممکن است همین نوع دارو مفید نباشد و ممکن است از داروهای دیگر استفاده شود.
تشخیص دقیق برای درمان موثر این بیماری بسیار مهم است.
مشاوره
مشاوره نیز ممکن است بخشی از برنامه درمانی شما باشد. این امر به ویژه در صورتی صادق است که علت اصلی توهمات شما یک وضعیت سلامت روان باشد.
صحبت با یک مشاور می تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از آنچه برای شما اتفاق می افتد داشته باشید. یک مشاور همچنین می تواند به شما در ایجاد استراتژی های مقابله ای کمک کند، به خصوص برای زمانی که احساس ترس یا پارانوئید دارید.
در دراز مدت چه انتظاری می توانم داشته باشم؟
بهبودی از توهم به علت آن بستگی دارد. اگر به اندازه کافی نمی خوابید یا زیاد الکل می نوشید، این رفتارها قابل تنظیم هستند.
اگر بیماری شما ناشی از یک بیماری روانی مانند اسکیزوفرنی است، مصرف داروهای مناسب می تواند توهمات شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. با مراجعه فوری به پزشک و پیروی از یک برنامه درمانی، به احتمال زیاد نتیجه بلندمدت مثبتی خواهید داشت.
.
منابع:
- انجمن روانپزشکی آمریکا (2013). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (ویرایش پنجم). آرلینگتون، ویرجینیا: انتشارات روانپزشکی آمریکا.
- بارنز جی و همکاران (2000). توهمات بصری در بیماری پارکینسون: بررسی و بررسی پدیدارشناسی
jnnp.bmj.com/content/70/6/727 - Daroff RB و همکاران. (2016). عصب شناسی بردلی در عمل بالینی (ویرایش هفتم). نیویورک، نیویورک: الزویر.
- Hales RE و همکاران. (2014). کتاب درسی روانپزشکی انتشارات روانپزشکی آمریکا (ویرایش ششم). واشنگتن دی سی: انتشارات روانپزشکی آمریکا.
- Teeple RC، و همکاران. (2009). توهمات بینایی: تشخیص و درمان افتراقی.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2660156/
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.