بسیاری از افراد بدون هیچ مشکل عمده ای از قرص های خواب آور استفاده می کنند. با این حال، تقریباً تمام داروهای خواب در حال حاضر در بازار عوارض جانبی بالقوه ای دارند. این عوارض بالقوه مانند گیجی، حالت تهوع و سردرد در روز بعد دارند. مصرف کمترین دوز ممکن، ممکن است به محدود کردن این عوارض کمک کند. پزشکان همچنین به افراد پیشنهاد می‌کنند که شب‌ها قبل از تصمیم‌گیری بزرگ، از مصرف داروهای خواب پرهیز کنند.
به ندرت، ممکن است عوارض جدی تری را تجربه کنید. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
بی خوابی برگشتی:
- معمولاً پس از قطع مصرف داروهای خواب آور، یک دوره کوتاه بی خوابی را تجربه می کنید. حتی اگر فقط برای مدت کوتاهی از آنها استفاده کرده باشید. در صورت امکان، اکثر پزشکان توصیه می‌کنند که با کاهش تدریجی دوز دارو، خود را از ترک کنید.
رفتارهای پیچیده خواب:
- در موارد نادر، داروهای خواب ممکن است باعث شوند افراد در حالی که هوشیاری کامل ندارند، فعالیت هایی مانند رانندگی انجام دهند. این وقایع ممکن است در اولین باری که از داروهای خواب آور استفاده می کنید یا بعد از مدتی مصرف آن رخ دهد. رفتارهای پیچیده خواب می تواند بسیار خطرناک باشد و ممکن است منجر به مرگ یا صدمات جدی شود. اگر رفتار پیچیده خواب را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
تداخل با سایر داروها:
- هنگام مخلوط کردن قرص های خواب آور با الکل، مواد افیونی، داروهای ضد افسردگی یا آنتی هیستامین ها باید بسیار مراقب باشید. به طور خاص، ترکیب دو یا چند دارویی که سیستم عصبی مرکزی را تحت فشار قرار می دهند. می تواند منجر به کند شدن تنفس و حتی مرگ شود. FDA به پزشکان توصیه می کند که این ترکیبات را فقط در جایی تجویز کنند که جایگزین دیگری وجود نداشته باشد.
مصرف بیش از حد برخی از داروهای خواب آور می تواند منجر به هذیان، اختلال در تنفس و گردش خون و مرگ شود.
چه کسانی در مصرف داروهای خواب آور باید بسیار مراقب باشند؟
داروهای خواب آور ممکن است خطرات بیشتری برای افراد مبتلا به سایر اختلالات پزشکی یا روانی، افرادی که همزمان داروهای دیگر مصرف می کنند. و افرادی که دارای شرایط سلامتی مانند بیماری کلیوی، مشکلات کبدی، فشار خون پایین، مشکلات تنفسی، آریتمی یا تشنج هستند، داشته باشد.
زنان و افراد مسن تر تمایل دارند دارو را کندتر متابولیزه کنند، بنابراین معمولاً به دوزهای کمتری نیاز دارند. از آنجایی که تحقیقات محدودی در مورد اثرات داروهای خواب در دوران بارداری یا شیردهی وجود دارد. به طور کلی به زنان باردار توصیه می شود از مصرف این داروها خودداری کنند. برخی شواهد نشان می دهد که آنها ممکن است خطر آسیب به جنین در حال رشد را داشته باشند.
افراد مسن در برابر عوارض جانبی و آسیب‌های ناشی از سقوط آسیب‌پذیرتر هستند. بنابراین باید مراقب باشید که هنگام مصرف داروهای خواب از مشکلات هوشیاری و تعادل جلوگیری شود. برخی از داروهای خواب آور نیز ممکن است به زوال عقل منجر شود.
مطالعات بسیار کمی در مورد استفاده از داروهای خواب آور برای کودکان انجام شده است. و اکثر متخصصان توصیه می کنند که در این گروه سنی از داروهای خواب آور استفاده نکنید.
ایمن ترین داروهای خواب آور چیست؟
در میان خانواده های مختلف داروهای خواب، داروهای جدیدتر به طور کلی ایمن تر از داروهای قدیمی در نظر گرفته می شوند. با این حال، ایمن ترین داروهای خواب آور برای هر فرد به سن، سلامتی و سایر عوامل شخصی بستگی دارد:
بنزودیازپین ها:
- اگرچه هنوز به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند، بنزودیازپین ها از جمله داروهای خواب اعتیادآور هستند. آنها معمولاً طولانی مدت تجویز نمی شوند. زیرا اکثر افراد به سرعت نسبت به اثرات آنها تحمل می کنند.
داروهای غیر بنزودیازپین Z:
- داروهای جدیدتر Z عملکرد مشابهی با بنزودیازپین ها دارند، اما نمایه عوارض جانبی مطلوب تری دارند. و خطر سوء مصرف کمتری دارند. با این حال، FDA اخیراً پس از کشف این موضوع که داروهای Z به احتمال زیاد رفتارهای پیچیده خواب را ایجاد می کنند، هشداری را منتشر کرد.
آنتاگونیست های گیرنده اورکسین:
- به نظر می رسد که خطر وابستگی به آنتاگونیست های گیرنده اورکسین نسبت به سایر داروها کمتر است. تاکنون، اولین عارضه جانبی این داروهای خواب آور جدیدتر، خواب آلودگی است.
داروهای ضد افسردگی:
- داروهای ضد افسردگی که برای خواب استفاده می شوند ممکن است باعث سردرد و خواب آلودگی در طول روز شوند. با این حال، داروهای ضد افسردگی که بیشتر برای بی خوابی استفاده می شوند. معمولاً با دوزهای پایین تر تجویز می شوند. که احتمال ایجاد عوارض جانبی کمتری دارند. برخی از افراد مبتلا به بی خوابی از اختلال دوقطبی نیز رنج می برند. داروهای ضد افسردگی ممکن است بی خوابی را بدتر کنند.
باربیتورات‌ها :
- باربیتورات‌ها که قبلاً بسیار محبوب بودند. اکنون ثابت شده‌اند که با خطر زیاد مصرف بیش از حد، عادت‌ساز هستند. FDA توصیه می کند که از اینها استفاده نکنید مگر در موارد بسیار خاص.
داروهای خواب آور بدون نسخه :
- ماده فعال در قرص های خواب بدون نسخه معمولا یک آنتی هیستامین است. اکثر مردم به سرعت نسبت به آنتی هیستامین ها تحمل می کنند. و تحقیقات نشان می دهد که آنتی هیستامین ها ممکن است منجر به کیفیت خواب ضعیف و خواب آلودگی روز بعد شوند.
ملاتونین:
- ملاتونین یکی از بی خطرترین داروهای خواب بدون نسخه است که عوارض جانبی کمی دارد. یک داروی تجویزی به نام راملتئون برای تقلید از اثرات ملاتونین طراحی شده است. مانند ملاتونین، عادت زا محسوب نمی شود و تعادل را تحت تأثیر قرار نمی دهد.
بسیاری از مردم تصور می کنند که داروهای خواب OTC ایمن ترین داروهای خواب هستند زیرا بدون نسخه در دسترس هستند. با این حال، داروهای خواب OTC هنوز هم ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشند. علاوه بر این، داروها و مکمل های گیاهی که توسط FDA برای بی خوابی تایید نشده اند ممکن است خطرات بیشتری را به همراه داشته باشند. اکیداً توصیه می شود قبل از استفاده از داروهای OTC یا داروهای خواب طبیعی با پزشک مشورت کنید .
ظاهرا، تجویز قرص‌های خواب‌آور مثل درمان کامل بی‌خوابی به نظر می‌رسد. اگرچه این قرص‌ها بدون نسخه هستند، اما بسیاری از مردم از خطرات و عوارض جانبی آن غافل‌اند. برای آشنایی با این مشکلات احتمالی، این مطلب را دنبال کنید:
۱. شما می‌توانید به سرعت معتاد این داروها شوید
هنگامی که قرص‌های خواب‌آور را در مدت زمان طولانی مصرف می‌کنید، بدن شما به مواد مخدر عادت می‌کند. و دیگر دوزهای پایین اثر خود را از دست می‌دهد. اینجاست که برای داشتن یک خواب خوب، به دوزهای بالاتر و بالاتر نیاز پیدا می‌کنید. بالا بردن دوز مصرفی، نیز می‌تواند در هنگام خواب منجر به تنفس کُند و باعث مرگ شود. برای کاهش خطر ابتلا به این عوارض جانبی، قرص‌های خواب‌آور را برای بیش از یک یا دو هفته مصرف نکنید.
۲. رانندگی خواب آلود
تحقیقات جدید نشان می‌دهد افرادی که انواع خاصی از قرص خواب را مصرف می‌کنند، ممکن است بعد از بیدار شدن هنوز به اندازه کافی مواد خواب آور در خون‌شان وجود داشته باشد. همین مساله منجر به ایجاد اختلال در فعالیت‌هایی مانند رانندگی خواهد شد. برای جلوگیری از خواب‌آلودگی روز بعد، دستورالعمل‌های پزشک خود را دنبال و از مصرف قرص‌های خواب‌آور مانند آمبی ین خودداری کنید، مگر اینکه حداقل هفت ساعت پس از مصرف ِآن را به خواب اختصاص دهید.
۳. اثرات جانبی ناپایدار
همه ما در حین خواب مرتکب کارهای عجیب و غریب می‌شویم. اما به‌خصوص با مصرف قرص‌های بنزودیازپان، دچار عوارض جانبی مانند راه رفتن در خواب و اعتیاد به مواد مخدر می‌شویم. حتی ممکن است از خواب بیدار شویم و ندانیم کجا هستیم. در صورتی که دچار رفتارهای عجیب و غریب در حین خواب هستید، باید پیش از هرگونه تجویز قرص خواب‌آور توسط پزشک‌تان، او را از این موضوع مطلع کنید.
۴. زمین افتادن
طبق یک تحقیق جدید، بیمارانی که زولپیدم مصرف می‌کردند، چهار بار بیشتر از افرادی که این قرص را مصرف نمی‌کردند، می افتادند. سقوط کردن کاملا یک مشکل است. تمام بدن شما بر روی دو پا کاملا متعادل است. شما روی پاهای خود دارای حسگرهایی هستید که دائم مرکز ثقل بدن و جایی را که در آن هستید اندازه‌گیری می‌کنند. با مصرف داروهایی که این سیستم را خاموش می‌کنند مثل قرص‌های خواب‌آور، خطر زمین افتادن برای شما بیشتر می‌شود. خصوصا این مساله را در مورد بیماران مسن‌تر باید جدی گرفت.
۵. سرطان و مرگ
طبق یک تحقیق، افرادی که قرص‌های خواب‌آور مصرف کردند در مقایسه با افرادی که آنها را مصرف نکرده بودند احتمال بیشتری برای مرگ یا ابتلا به سرطان داشتند. این لزوما بدان معنا نیست که این داروها قطعا عوارض جانبی منفی ایجاد می‌کنند. ولی برای درمان بی‌خوابی بهتر است به جای تجویز این نوع دارو از درمان رفتاری شناختی کمک گرفت که می‌تواند به تغییر الگوهای تفکری فرد بی‌خواب کمک کند.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.