درمان افسردگی با تحریک الکتریکی بدون دارو: تاثیر و عوارض با هم بشنویم:
افسردگی شدید یک بیماری ناتوان کننده است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. در حالی که درمان های موثری وجود دارد، برخی از افراد به دارو یا روان درمانی پاسخ نمی دهند. اینجاست که رویکردهای جدید و ابتکاری مانند درمان افسردگی با تحریک الکتریکی به روش تحریک جریان متناوب ترانس کرانیال (tACS) وارد میدان میشوند.
اگر برای افسردگی تحت درمان قرار گرفته اید اما علائم شما بهبود نیافته است، ممکن است افسردگی مقاوم به درمان داشته باشید. مصرف یک داروی ضد افسردگی یا مراجعه به مشاوره روانشناسی (روان درمانی یا تراپی) علائم افسردگی را برای اکثر افراد کاهش می دهد. اما با افسردگی مقاوم به درمان، درمان های استاندارد کافی نیستند.
خبر خوب این است که طیف وسیعی از درمانها، متخصصان سلامت روان و خدمات برای کمک به افسردگی وجود دارد. همچنین کارهای زیادی وجود دارد که افراد مبتلا به افسردگی می توانند برای کمک به خود انجام دهند.
تحریک الکتریکی مغز به روش tACS یک درمان جدید برای بیماران مبتلا به افسردگی و افسردگی مقاوم به درمان (TRD) است که حتی پس از استفاده از داروهای ضد افسردگی هم می تواند در نظر گرفته شود. برخی از مطالعات بهبودهایی را در علائم افسردگی و عملکرد اجرایی پس از درمان افسردگی با تحریک الکتریکی گزارش کردهاند.
درمان افسردگی با تحریک الکتریکی به روش tACS چیست؟
tACS نوعی تحریک غیرتهاجمی مغز است. از جریان الکتریکی ضعیفی استفاده میکند که از طریق الکترودهایی که روی پوست سر قرار میگیرند برای هدف قرار دادن نواحی خاص مغز ارسال میشود. با تعدیل فعالیت مغز، tACS پتانسیل بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی را دارد.
اصول درمان افسردگی با تحریک الکتریکی به روش tACS
تحریک جریان متناوب ترانس کرانیال (tACS) وسیله ای است که یک جریان الکتریکی سینوسی با شدت کم را از طریق الکترودهای روی پوست سر به مغز اعمال می کند. این تکنیک بدون درد است و تصور می شود که نوسانات مغز را تقویت می کند، که می تواند برای درمان بیماری یا بهبود عملکرد مغز استفاده شود.
تفاوت tACS و tDCS
از بسیاری جهات، tACS شبیه به tDCS به عنوان یک تکنیک تعدیل کننده عصبی است، اما به جای اعمال جریان الکتریکی مستقیم، tACS یک جریان سینوسی را در فرکانس انتخابی نوسان می دهد تا با نوسانات قشر طبیعی مغز تعامل داشته باشد.
به طور کلی، یک الکترود بزرگ بر روی یک منطقه مورد نظر روی مغز قرار می گیرد که تحریک را اعمال می کند در حالی که یک الکترود مرجع در یک مکان خنثی قرار می گیرد. هنگامی که یک تک فرکانس پایین (کمتر از 100 هرتز) اعمال می شود، نوسان بیرونی می تواند با فرکانس درون زای مغز هماهنگ شود. این همان چیزی است که tACS نامیده می شود.
هنگامی که چندین نوسان ضربان دار می شود، همگام سازی نوسانات قشر مغز می تواند رخ دهد. به این ترتیب، اثرات tACS مشروط به فرکانس، دامنه و فاز اعمال شده است.
tACS اعمال شده در محدوده فرکانس EEG (0.1-80 هرتز) می تواند نوسانات عصبی را جذب کرده و آنها را تقویت کند. در محدوده های بالاتر (1-5 کیلوهرتز)، برهمکنش نوسانی بعید است رخ دهد، اما تحریک پذیری قشر مغز پیشنهاد شده است.
tACS اخیراً با آزمایشهای بالینی بیشتر، محبوبتر شده است، اما سابقه آن به دههها قبل برمی گردد.
چگونه تحریک جریان متناوب ترانس کرانیال (tACS) مغز را تغییر می دهد؟
مکانیسمهای دقیق عمل tACS هنوز نامشخص است، اما تصور میشود که اثرات آن به دستکاری نوسانات مغز مربوط میشود. نوسانات مغزی (یا ریتمهای مغزی) همیشه در مغز اتفاق میافتد و بر نحوه تفکر، احساس و ارتباط ما با مغز تأثیر میگذارد.
تغییر نوسانات مغز با tACS، راهی برای استفاده و کنترل عملکردهای مغز است.
تحریک جریان متناوب ترانس کرانیال (tACS) برای چه مواردی استفاده می شود؟
tACS در کارآزماییهای انسانی هم برای درمان بیماریهای مغزی و هم برای تقویت عملکرد مغز در افراد سالم مورد آزمایش قرار گرفته است.
مزایای استفاده از tACS
در مقایسه با درمان های سنتی، tACS چندین مزیت بالقوه را ارائه می دهد:
عوارض جانبی کمتر:
برخلاف داروها، tACS به طور کلی با حداقل عوارض جانبی به خوبی تحمل می شود.
تسکین سریع:
مطالعات نشان می دهد که tACS می تواند نتایج سریع تری نسبت به داروهای ضد افسردگی ایجاد کند.
روش درمانی بی دردسر:
امکان استفاده از دستگاههای tACS دسترسی و راحتی درمان افسردگی را افزایش میدهد.
عوارض جانبی درمان افسردگی با تحریک الکتریکی tACS چیست؟
طبق آزمایشات بالینی، عوارض جانبی tACS نسبتاً خفیف و کوتاه مدت هستند. آنها شامل خارش، سوزن سوزن شدن و قرمزی پوست زیر الکترودها هستند. همه این اثرات پس از خاموش شدن tACS از بین می روند. عوارض جانبی دیگری نیز به دنبال tACS گزارش شده است، مانند سردرد، اما این عوارض میتوانند به همان سرعت تحریک شم (یعنی بدون روشن کردن دستگاه و فقط تحت تاثیر ترس از عوارض جانبی) رخ دهند، به این معنی که ممکن است بهطور تصادفی اتفاق بیفتند و بنابراین نتیجه tACS نیستند.
آیا تحریک جریان متناوب ترانس کرانیال (tACS) ایمن است؟
تحریک جریان متناوب ترانس کرانیال (tACS) توسط پزشکان و محققان به عنوان ایمن در نظر گرفته می شود، به این معنا که هیچ آسیب ماندگاری ایجاد نمی کند. اصطلاح عارضه جانبی جدی در کارآزمایی های بالینی برای توصیف یک اثر ناایمن استفاده می شود، مانند اثری که نیاز به رفتن به بیمارستان داشته باشد. بر اساس تحقیقات فعلی، tACS عوارض جانبی جدی ایجاد نمی کند.
اثر بخشی درمان افسردگی با تحریک الکتریکی
نگاهی بر تحقیقات انجام شده
محققان دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی (UNC) در چپل هیل اخیراً یک مطالعه آزمایشی دوسوکور را انجام دادهاند که تحریک الکتریکی مغز با روش «تحریک جریان متناوب ترانس کرانیال» (tACS) را در افراد مبتلا به افسردگی شدید آزمایش کردهاند.
در مطالعات دوسوکور، نه شرکتکنندگان و نه دانشمندانی که درمان را اجرا میکردند نمیدانستند چه کسی قرار است چه مداخلهای را دریافت کند.
این رویکرد عینیت بیشتر را تضمین می کند که نتایج قابل اعتمادتری را ارائه می دهد.
محققان UNC که این کارآزمایی آزمایشی را انجام دادند به tACS به عنوان درمانی برای افسردگی و به طور بالقوه برای دیگر اختلالات سلامت روان علاقه مند بودند. آنها این روش را به عنوان شکل کمتر مطالعه شده و بیمار پسندتر از تحریک الکتریکی مغز تشخیص دادند.
چرا tACS به جای tDCS؟
تحریک الکتریکی مغز رویکرد جدیدی در درمان افسردگی نیست، اما متخصصان معمولاً به تحریک مستقیم ترانس کرانیال (tDCS) روی میآورند که جریانهای الکتریکی مستقیم را از طریق الکترودهایی که به سر فرد متصل میشوند به سیستم عصبی ارسال میکند.
تاثیر تحریک الکتریکی روی مغز افسرده
به جای ارسال یک جریان الکتریکی ثابت به مغز مانند tDCS، روش tACS می تواند نوسانات آلفای یک فرد را که امواج مغزی با فرکانس 8 تا 12 هرتز هستند، تعدیل کند. متخصصان می توانند این امواج را با استفاده از الکتروانسفالوگرام اندازه گیری کنند.
محققان توضیح میدهند که شدت این امواج مغزی زمانی افزایش مییابد که فرد رویاپردازی میکند، مدیتیشن میکند یا روی یک ایده خاص تمرکز میکند – یعنی زمانی که مغز کاملاً متمرکز است و محرکهای حواسپرتی را از بین میبرد.
در افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، نوسانات آلفا نامتقارنتر هستند، به این معنی که در یک قسمت از مغز – قشر پیشانی سمت چپ – بسیار فعالتر از قسمت دیگر هستند.
در مطالعه جدید، که یافتههای آن در مجله Translational Psychiatry منتشر شده است، محققان تأثیر tACS را بر این نوسانات با هدف نهایی بررسی اینکه آیا این رویکرد جدید میتواند علائم افسردگی اساسی را بهبود بخشد، آزمایش کردند.
هر یک از 32 شرکتکننده قبلاً تشخیص افسردگی اساسی را دریافت کرده بودند، اما محققان همچنین شدت علائم را در ابتدا با استفاده از مقیاس رتبهبندی افسردگی مونتگومری-آسبرگ (MADRS)، یک ابزار استاندارد برای ارزیابی افسردگی، ارزیابی کردند.
در طول مطالعه، محققین شرکت کنندگان را به سه گروه تقسیم کردند:
- گروه اول یک تحریک الکتریکی پلاسبو دریافت کردند که دستگاه روشن نبود ولی به بیماران گفته نمیشد
- گروه دوم تحریک مغزی 40 هرتز tACS دریافت کردند که خارج از محدوده ای است که می تواند بر روی نوسانات آلفا عمل کند.
- گروه سوم که گروه آزمایش اصلی بود، درمان مناسب را دریافت کرد که شامل جریانهای الکتریکیtACS روی 10 هرتز بود که الگوهای نوسان آلفا را با هدف متعادل کردن مجدد آنها هدف قرار میداد.
هر شرکت کننده درمان تعیین شده خود را طی یک جلسه 40 دقیقه ای در 5 روز متوالی دریافت کرد. محققان شرکت کنندگان را در مقیاس MADRS بلافاصله پس از مداخله 5 روزه و در 2 و 4 هفته پس از کارآزمایی برای سنجش اثرات درمان ارزیابی کردند.
این تیم تحقیقاتی دریافتند که افراد گروه آزمایشی اصلی که تحریک 10 هرتز tACS دریافت کرده بودند، در واقع کاهش یکسانی در نوسانات امواج مغزی در قشر پیشانی چپ داشتند.
در 4 هفته، هیچ بهبود معنی داری در علائم افسردگی در گروه دریافت کننده ی درمان در مقایسه با دو گروه کنترل دیگر مشاهده نشد!
با این حال، داده هایی که تیم 2 هفته پس از پایان مطالعه بالینی جمع آوری کرد، داستان کاملاً متفاوتی را بیان کرد.
در این مرحله پیگیری، 77.8 درصد از شرکت کنندگان در گروه آزمایش شاهد کاهش حداقل 50 درصدی علائم افسردگی در مقایسه با وضعیت خود در ابتدا بودند.
محققان خاطرنشان کردند که این اثر مثبت در گروه درمان اصلی به طور قابل توجهی بیشتر از شرکت کنندگان از دو گروه دیگر بود.
دکتر فلاویو فرولیش محقق ارشد این مطالعه می گوید: این واقعیت که ما چنین نتایج مثبتی را از این مطالعه مشاهده کردهایم به ما اطمینان میدهد که رویکردمان می تواند به بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی کمک کند.
اکنون که ما مستند کرده ایم که چگونه این نوع tACS می تواند علائم افسردگی را کاهش دهد، ما می توانیم رویکرد خود را برای کمک به بسیاری از افراد به روشی نسبتاً ارزان و غیرتهاجمی ارائه کنیم.
تجربه کلینیک سلامت مغز دانا از درمان افسردگی با تحریک الکتریکی در شیراز
بیماران ما علاوه بر بهبود افسردگی خود، تمرکز، پردازش شناختی، توانایی یادگیری و کیفیت خواب بهتری را پس از تحریک گزارش کرده اند. بر اساس بازخورد مثبت بیماران، ما از تحریک ترانس کرانیال به عنوان بخش مهمی از رویکرد درمانی خود برای بسیاری از مشکلات مبتنی بر مغز استفاده می کنیم.
ما همچنین از تکنیک های نقشه برداری مغز یا qEEG برای به تصویر کشیدن عملکرد منحصر به فرد مغز بیمار و انطباق درمان با نیازهای خاص آنها استفاده می کنیم.
اگر میخواهید از نقشه برداری مغز بیشتر بدانید، این مطلب را از دست ندهید: نقشه برداری مغز
حرف آخر
لازم نیست به تنهایی با افسردگی مبارزه کنید. در کلینیک سلامت مغز دانا، چالشهایی را که این بیماری ایجاد میکند درک میکنیم، و اینجا هستیم تا در کنار شما در سفر به سمت بهبودی باشیم.
ما درمان افسردگی با تحریک الکتریکی به روش tACS را به عنوان یک گزینه امیدوارکننده در کنار درمانهای رایج ارائه میکنیم. اگر علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد اینکه چگونه tACS می تواند برای شما مفید باشد، برای مشاوره رایگان با تیم ما تماس بگیرید. ما نیازهای فردی شما را مورد بحث قرار می دهیم و یک برنامه درمانی شخصی ایجاد می کنیم تا به شما کمک کند تسکین پیدا کنید و زندگی خود را بازیابی کنید. به یاد داشته باشید، امید وجود دارد و روزهای روشن تری در پیش است.
همین حالا می توانید نوبت خود را از طریق لینک زیر رزرو کنید!
شما شایسته دریافت بهترین ها هستید. همین امروز زمان مشاوره خود را تنظیم کنید! با ما در تماس باشید.
07136476172-09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
منابع:
1. Antal, A., Boros, K., Poreisz, C., Chaieb, L., Terney, D., & Paulus, W. (2008). Comparatively weak after-effects of transcranial alternating current stimulation (tACS) on cortical excitability in humans. Brain stimulation, 1(2), 97-105.
2. Guleyupoglu B, Schestatsky P, Edwards D, Fregni F, Bikson M. Classification of methods in transcranial Electrical Stimulation (tES) and evolving strategy from historical approaches to contemporary innovations. Journal of Neuroscience Methods 2013; 219: 291-311
3. Reato D, Rahman A, Bikson M, Parra LC. Effects of weak transcranial Alternating Current Stimulation on brain activity – a review of known mechanisms from animal studies. Frontiers of Human Neuroscience 2013; doi 10.3389/fnhum.2013.00687
4. Lang S, Gan LS, Alrazi T, et al. Theta band high definition transcranial alternating current stimulation, but not transcranial direct current stimulation, improves associative memory performance. Sci Rep 2019;9:8562.
5. Alexander ML, Alagapan S, Lugo CE, et al. Double-blind, randomized pilot clinical trial targeting alpha oscillations with transcranial alternating current stimulation (tACS) for the treatment of major depressive disorder (MDD). Transl Psychiatry. 2019;9(1):106. Published 2019 Mar 5. doi:10.1038/s41398-019-0439-0
6. Claes L, Stamberger H, Van de Heyning P, De Ridder D, Vanneste S. Auditory cortex tACS and tRNS for tinnitus: single versus multiple sessions. Neural Plast. 2014;2014:436713. doi:10.1155/2014/436713
7. Bikson M., Grossman P., Thomas C., Zannou A. L., Jiang J., Adnan T., et al. (2016). Safety of transcranial direct current stimulation: evidence based update 2016. Brain Stimul. 9 641–661. 10.1016/j.brs.2017.07.001
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توانبخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روانشناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.