حتی اگر نیم قرن پیش اتفاق افتاده باشد، فرود بر روی ماه یکی از بلند پروازانه ترین پروژه های کاوش در فضا تا کنون است. با این حال، پروازهای حتی هیجان انگیز و طولانی تری نیز اتفاق افتاد. بسته به مسیر، رسیدن به ماه و بازگشت به آن حدود یک هفته زمان می برد. اما سفر به مریخ، به صورت یکطرفه حداقل 8 ماه طول می کشد – یک راه. در طی این ماهها، مهاجران بین سیاره ای در معرض دوز ثابت تابش قرار می گیرند، بدون اینکه میدان مغناطیسی زمین از آن ها محافظت کند.
ما هنوز در مورد تأثیر این قرار گرفتن در معرض پرتونگاری بر اجساد فضانوردان مطمئن نیستیم. تحقیقات جدید انجام شده توسط گروهی به سرپرستی چارلز لیمولی، انکولوژیست پرتونگاری در دانشگاه کالیفرنیا، ایروین، نشان می دهد که تاباندن پرتو مزمن با دوز کم می تواند منجر به اختلالات شدید در یادگیری و حافظه و همچنین رفتارهای پریشانی – حداقل در موش ها شود.
موشهایی که در معرض تشعشع قرار گرفته اند در تست های یادگیری و حافظه بدتر عمل کرده و رفتارهای شبیه اضطراب را نشان می دهند.
در این مطالعه، دانشمندان موش ها را به مدت 6 ماه در معرض تابش با سرعت 1 میلی گرم در روز قرار داده اند – دوز نسبتاً کمی که قابل مقایسه با یک فضانورد که در اعماق فضا با آن روبرو می شود، است.
دانشمندان پس از این قرار دادن در معرض پرتو، هیپوکامپ موش ها، ناحیه ای از مغز را که مسئولیت تشکیل خاطرات را بر عهده دارد، بررسی کردند. در آنجا اختلاف نظر در فعالیت الکتریکی بین موشهای در معرض تشعشع و گروه کنترل مشاهده شد.
موشهای در معرض همچنین از انعطاف پذیری سیناپسی آن ها کاسته شد – توانایی نورون ها برای ایجاد اتصالات جدید، که یک مؤلفه مهم یادگیری است. دانشمندان آزمایشاتی را نیز برای سنجش شناخت و اضطراب انجام دادند. این آزمایشات نشان داد که موشهای در معرض پرتودرمانی در تستهای یادگیری و حافظه بدتر عمل کرده و رفتارهای شبیه اضطراب را نشان می دهند.
بنابراین این برای ماموریت های بعدی مریخ چه معنی دارد؟
محققان اظهار می کنند: “این پرتوهای زیان آور در فضا مانع تلاش ما برای سفر به مریخ نخواهد شد.” در واقع اگر در مورد اسکان و پا گذاشتن به سیارات دیگر جدی باشیم، این مشکلات را حل وفصل خواهیم کرد و این نوع تحقیقات لازم خواهد بود.
درست است که ما پاسخ فوری برای حل مشکل پرتوها و تشعشعات نداریم، اما درک چگونگی تأثیر آن بر عملکرد مغز یک آغاز است.
در سفرهای فضایی و به طور کلی در علم، ناشناخته ها و مجهولات زیادی وجود دارند. هرچه قادر به دست یافتن به پاسخ ناشناخته ها بر روی زمین باشیم، شانس انسان برای پا گذاشتن بر سیاره دیگری در آینده ای قابل پیش بینی، بیشتر است.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
The Conversation
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.