ده ها نوع مختلف بیماری روانشناختی از اختلالات شایع مانند افسردگی و اضطراب تا ناهنجاری های نادری مانند پارافیلی paraphilia (اجباری جنسی) و تریکوتیلومانیا trichotillomania (اجباری برای برداشتن مو) وجود دارند، که ده ها میلیون نفر را تحت تأثیر قرار می دهند.
بیماری روانشناختی، غم، یا عصبانیت نیست (گرچه ممکن است اینها را در برخی از اشکال آن درگیر کند). همچنین اختصاصی نیست، بلکه پیچیده و جهانی است.
یک زنجیره را در نظر بگیرید که همه ما روی آن می نشینیم. در یک انتها سلامت روان قرار دارد، جایی که ما در آن رونق، تحقق خواسته ها و سهولت داریم. در وسط می توان مردم را در حال مقابله و یا تلاش توصیف کرد. در پایان دیگر طیف وسیعی از بیماریهای روان شناختی قرار دارند. اکثر ما در طول زندگی خود در حال حرکت بر روی این زنجیره هستیم.
بیماری های روان شناختی چقدر گسترده هستند؟
بر اساس داده های آماری، به نظر می رسد قابل اطمینان ترین سری زمانی که توسط انستیتوی ارزیابی سنجش سلامت انجام شده است Institute for Health Metrics Evaluation) IHME) نشان می دهد که در سال 2017، تقریباً حدود 300 میلیون نفر در سراسر جهان از اضطراب رنج برده اند، حدود 160 میلیون نفر از اختلال افسردگی اساسی، 100 میلیون دیگر از نوعی افسردگی خفیف تر به نام dysthymia.
تنظیم یک رقم جهانی کار ساده ای نیست، زیرا ممکن است بسیاری از مردم از بیش از یک ناهنجاری رنج ببرند. براساس داده های Global Burden of Disease IHME، حدود 13٪ از جمعیت جهانی – حدود 971 میلیون نفر – از نوعی اختلال روانشناختی رنج می برند. دمانس سریعترین بیماری روانشناختی است.
موسسه انگلیسی Mind به آماری اشاره می کند که در هر سال یک نفر از هر چهار نفر نوعی بیماری روانشناختی را تجربه می کند.
آیا شیوع این بیماری ها در حال بیشتر شدن است؟
جواب به این سوال نمیتواند در قالب یک جمله کوتاه باشد. افزایش در نمودار فوق کمی بیشتر از افزایش جمعیت جهانی از سال 1990 است.
هاروی وایتفورد، استاد بهداشت روان جمعیت در دانشگاه کوئینزلند توضیح میدهد: “الگویی که در کشورهایی با درآمد بالا به دست آورده ایم، داده های نظرسنجی نشان می دهند که با گذشت زمان شیوع تغییر نکرده است” .
اما در 20 سال گذشته دو تغییر بزرگ رخ داده است. اولین مورد این است که به رسمیت شناختن و تشخیص این نوع بیماری ها توسط بسیاری از مردم باعث شده افراد بیشتر به دنبال کمک باشند. دوم این که بررسی ها به طور مکرر نشان می دهد که جوانان بیشتری در حال گزارش پریشانی روانشناختی هستند.
وایتفورد می افزاید: “صحبت های بیشتری در مورد آن وجود دارد و افراد بیشتری تحت درمان قرار می گیرند.” “نرخ درمان بالا رفته است. در استرالیا، آنها از حدود یک سوم جمعیت به حدود نیمی از بیماران تشخیص داده شده افزایش یافته اند. “
چه قسمتی از جهان بدترین وضعیت را دارد؟
هیچ کشوری به صورت کامل مصون نیست. هرچند که جمع آوری کنندگان داده های بهداشت روان اظهار میکنند کشورهایی که در جنگ بوده اند، به طور طبیعی از تعداد زیادی از بیماری های روانشناختی مرتبط با تروما رنج می برند.
یکی از معیارهای بیماری روانشناختی که طی 30 سال گذشته به یک استاندارد تبدیل شده است سال زندگی معلولیت ناتوانی (DALY) است – مجموعه ای از تمام سالهای زندگی سالم و کارآمد که در اثر بیماری، خواه از طریق مرگ زودرس یا از طریق ناتوانی، از دست رفته است.
متریک DALY که توسط IHME برای همه کشورهای جهان گردآوری شده است.
چه عواملی باعث بیماری روانشناختی می شود؟
روانپزشکان از ترکیبی از عوامل خطر صحبت می کنند که ممکن است تکرار شود و باعث مشکل شود از جمله ژن ها.
ریکاردو آریا، مدیر مرکز بهداشت جهانی روانشناختی در کالج کینگ خاطر نشان میکند: “آنچه شما به ارث می برید آسیب پذیری شما را بیشتر کرده و یا پیش بینی کننده است، مردم احتمالاً از یک مشکل روانشناختی رنج می برند.” “ممکن است ژن های زیادی درگیر باشند، اما می دانیم که شما ممکن است ژن های خاصی را به ارث برده باشید، اما این لزوماً به معنای بیمار شدن نیست.”
به عنوان مثال، سال گذشته دانشمندان 44 نوع ژن را مشخص کردند که خطر افسردگی را افزایش می دهد.
تجربیات زندگی نیز به عنوان عامل خطر شناخته می شوند، مانند سوءاستفاده، تروما، استرس، خشونت خانگی، تجربه نامطلوب کودکی، زورگویی، درگیری، انزوای اجتماعی یا سوء مصرف مواد است (که می تواند علت و پیامد باشد).
شایع ترین بیماری های روان شناختی کدام اند؟
افسردگی بعضا به بهترین شکل به عنوان یک سری فاکتورهای از دست رفته توصیف می شود: از دست دادن شادی، تمرکز، عشق، امید، اشتیاق، تعادل، اشتها و خواب.
اختلالات افسردگی، که ممکن است تا حدود 300 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار دهد، حدود یک سوم بیماری های روانشناختی DALY را تشکیل می دهند.
اضطراب یک خویشاوند نزدیک افسردگی بالینی است. این یک نگرانی غیرقابل کنترل و غالباً غیرقابل توضیح است، که اغلب ذهن و بدن را درگیر می کند. اضطراب حاد می تواند منجر به حملات هراس بیشماری شود. براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، اختلالات اضطرابی تقریباً یک در هفت بیماری روانشناختی DALY را تشکیل می دهد.
معمولاً از طریق دارو و روشهای روانشناختی مانند درمان رفتاری شناختی بهبود می یابد.
اختلال دوقطبی، که حدود 50 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد، نوعی اختلال است که شامل اختلال شدید خلقی می باشد. دو نوع اصلی وجود دارد: دو قطبی نوع یک شامل قسمت های شیدایی شدید و افسردگی است. bipolar II با دوره های مکرر افسردگی با قسمت های کمتری – و شدیدتر – مشخص می شود.
طبق گفته DSM-5، اسکیزوفرنی با “توهمات، گفتار و رفتارهای بی نظم و سایر علائم ایجاد شده از اختلال اجتماعی یا شغلی” مشخص می شود. حدود 20 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داده است.
سوء مصرف مواد “اختلال در مصرف مواد” یک بیماری روانشناختی محسوب می شود و در DSM-5 بخشی به آن اختصاص داده شده است. همه کاربرانی که از مواد مخدر استفاده می کنند، واجد شرایط نیستند – فقط افرادی که در هنگام استفاده، با عدم کنترل، اجبار در مصرف و سختی در خروج از آن، دست و پنجه نرم می کنند. اما هنوز تخمین زده می شود بیش از 150 میلیون نفر در سراسر جهان با این اختلال زندگی کنند.
برخی ازمشکلات سوء مصرف مواد ممکن است بیماریهای روانشناختی دیگری را که در اینجا و جاهای دیگر ذکر شده است، برانگیزد. برخی دیگر از بیماریهای روانشناختی ممکن است به دلیل استفاده بدون مشورت پزشک از دارویی خاص، منجر به سوء مصرف مواد شوند.
اختلالات مصرف الکل و مواد مخدر تقریباً یک پنجم DALY های بیماری روانشناختی را تشکیل می دهد. در بین کشورهای بزرگ، روسیه و آمریکا بالاترین میزان سرانه را دارند.
اختلال استرس پس از سانحه یکی از اختلالات مربوط به تروما و استرس است و معمولاً با تجربه یک واقعه استرس زا که بعد از آن احساس آرامش می شود، گاهی اوقات سال ها پس از آن اتفاق می افتد. این امر می تواند منجر به یک سری علائم شایع در افسردگی مانند از دست دادن تمرکز، خواب، خلق و خوی، کنترل و انرژی شود.
اختلالات خوردن از جمله بی اشتهایی عصبی و بولیمیای اعصاب تقریباً 1٪ DALY بیماری روانی را تشکیل می دهد. تصور می شود حدود 3 میلیون نفر در سراسر جهان از بی اشتهایی رنج می برند.
دمانس نوعی اختلال عصبی شناختی است که منجر به کاهش عملکرد مغز و اختلالات همزمان در تفکر، به یاد آوردن و استدلال می شود. حدود 50 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد، از حدود 20 میلیون در سال 1990.
آیا بیماریهای روانشناختی هنوز تابو هستند؟
می توان گفت که موضوع از نامرئی بودن به تابو بودن و سپس به بحث آشکارا در فضای 30 ساله منتقل شده است.
اما بیماریهای روانشناختی هنوز مورد قبول جهانی نیست. افراد مبتلا به بیماری های روانشناختی هنوز از تبعیض شکایت دارند. 300000 نفر با مشکلات بهداشتی طولانی مدت هر ساله شغل خود را از دست می دهند – و این دقیقاً در انگلیس است. در حالی که اختلالاتی مانند افسردگی و اضطراب بیشتر توسط عموم قابل قبول هستند، اسکیزوفرنی، اختلالات شخصیتی و روان پریشی هنوز در جامعه درک نمی شوند.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
The Guardian
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.