اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) یک اختلال درسلامت روان است که با افکار مزاحم (وسواس) مشخص می شود که باعث ایجاد رفتارهای تکراری (اجبار) می شود. در حالی که دارو می تواند ابزار مفیدی در مدیریت OCD باشد، برخی از افراد ترجیح می دهند رویکردهای غیر دارویی را بررسی کنند. در این مطلب به آخرین پیشرفت‌های فناوری، روانشناسی و استراتژی‌های خانگی برای درمان وسواس فکری بدون دارو می‌پردازیم. ما همچنین گزینه های نوآورانه موجود در کلینیک سلامت مغز دانا را معرفی خواهیم کرد.
درک وسواس فکری: مدارهای مغزی درگیر
OCD با مدارهای مغزی خاصی مرتبط است که در تصمیم گیری، شکل گیری عادت و تنظیم هیجانی نقش دارند. هنگامی که این مدارها بیش از حد فعال می شوند، می تواند منجر به الگوهای فکری تکراری و رفتارهای اجباری شود. هدف از درمان‌های غیردارویی وسواس فکری کمک به تنظیم این مدارها و کنترل بیشتر افراد بر افکار و اعمالشان است.
رویکردهای مبتنی بر نوروتکنولوژی:
نوروفیدبک برای درمان وسواس:
تصور کنید مغز خود را تمرین دهید! نوروفیدبک یک تکنیک جدید است که از نظارت بر امواج مغزی در لحظه استفاده می کند. در طول جلسات، بازخورد دیداری یا شنیداری بر اساس فعالیت امواج مغزی به افراد ارائه می شود. این بازخورد به آنها می آموزد که فعالیت مغز خود را تنظیم کنند، که به طور بالقوه منجر به کاهش علائم وسواس فکری می شود. در کلینیک سلامت مغز دانا، ما جدیدترین روش های استفاده از نوروفیدبک و پروتکل‌هایی را که به‌طور خاص برای وسواس فکری طراحی شده‌اند را ارائه می دهیم.
خواندن این مطلب را از دست ندهید: درمان وسواس با نوروفیدبک + جدیدترین درمان وسواس فکری شدید
نقشه مغزی یا الکتروانسفالوگرافی کمی (QEEG) برای وسواس:
QEEG یک تکنیک تصویربرداری غیرتهاجمی مغز است که فعالیت الکتریکی را اندازه گیری می کند. این روش یک تصویر دقیق از فعالیت امواج مغزی ارائه می دهد، و به درمانگران اجازه می دهد تا مناطقی از اختلال در تنظیم را که ممکن است در علائم وسواس فکری نقش داشته باشند شناسایی کند. در کلینیک سلامت مغز دانا، ارزیابی‌های QEEG برای هدایت برنامه‌های درمانی نوروفیدبک شخصی سازی شده استفاده می‌شود.
در این مطلب درباره نقشه مغزی بیشتر بخوانید: آیا نقشه برداری مغزی یا qEEG می تواند به بهبود اضطراب کمک کند؟
تکنیک‌های تحریک الکتریکی ترانس کرانیال (tES) برای درمان وسواس:
تحریک الکتریکی مغز به روش tES شامل روشهای مختلفی است که از جریان‌های الکتریکی با دوز پایین برای تحریک مناطق خاصی از مغز استفاده می‌کنند. این رویکردها در درمان وسواس فکری بدون دارو با حداقل عوارض جانبی نویدبخش بوده است.
تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال (tDCS):
tDCS یک جریان الکتریکی ضعیف را به ناحیه مورد نظر مغز اعمال می کند و هدف آن افزایش یا کاهش فعالیت در آن ناحیه است. مطالعات نشان می دهد که tDCS ممکن است در کاهش علائم OCD مانند وسواس و اجبار موثر باشد.
خواندن این مطلب جالب را از دست ندهید: جدیدترین روشهای درمان وسواس فکری بدون دارو + معرفی تحریک الکتریکی مغز
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS):
TMS از پالس های مغناطیسی برای تحریک نواحی مغز استفاده می کند. نشان داده شده است که این روش در درمان OCD مفید است، به ویژه زمانی که مداخلات دیگر نتایج کافی را ایجاد نکرده باشند.
در اینباره، نگاهی بیندازید به این مطلب: درمان جدید وسواس شدید در شیراز: تحریک مغناطیسی مغز یا تی ام اس (TMS) برای اختلال وسواسی اجباری (OCD)
رویکردهای روانشناختی برای درمان وسواس فکری بدون دارو:
OCD یک اختلال سلامت روان است که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. معمولاً با تراپی و دارو درمان می شود.
وسواس یک اختلال سلامت روان است که شامل افکار یا تصاویر تکرار شونده ای است که نمی توانید آنها را کنترل کنید (وسواس فکری)، همراه با اعمالی که احساس می کنید مجبور هستید بارها و بارها تکرار کنید (اجبار). چرخه وسواس ها و اجبارها می تواند زمان زیادی را به خود اختصاص دهد و توانایی شما را برای انجام فعالیت های روزانه کاهش دهد.
وسواس فکری شدید، اگر درمان نشود، حتی می تواند منجر به ناتوانی شود. کودکان ممکن است از رفتن به مدرسه منصرف شوند، یا بزرگسالان ممکن است خانه نشین شوند. OCD از 2٪ تا 3٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار می دهد، از جمله حدود 1 در هر 200 کودک و 1 در هر 100 بزرگسال.
خبر خوب این است که OCD قابل درمان است.
روان درمانی برای درمان وسواس فکری بدون دارو
ثابت شده است که قرار گرفتن در معرض و درمان های رفتاری موثرترین روش های درمانی برای وسواس هستند. این درمان ها زیر چتر درمان شناختی رفتاری (CBT) قرار می گیرند.
شما درمانگرانی را خواهید یافت که در زمینه های مختلف کار می کنند. آنها همچنین سوابق و آموزش های متفاوتی دارند. برخی ممکن است دارای مدرک دکترا (مانند PhD، PsyD، EdD) یا مدرک کارشناسی ارشد (مانند MSW، MA، MS) باشند.
همه درمانگران لزوما در زمینه ERP آموزش ندیده اند یا در ارائه آن مهارت ندارند، به ویژه برای وسواس فکری. قبل از مراجعه به یک درمانگر، مطمئن شوید که در مورد پیشینه آنها در ارائه درمان به روش ERP برای وسواس فکری و اینکه چگونه آن را برای شما فراهم می کنند، بپرسید.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری (CBT) برای درمان وسواس فکری شامل ارزیابی و اصلاح باورهای اشتباه درباره افکار مزاحم است. درمانگرتان همچنین به شما کمک می‌کند تا میزان مفید یا ضروری بودن درگیر شدن در اجبار را دوباره بررسی کنید.
درمانگر شما همچنین به شما کمک می‌کند تا تجربیات و موقعیت‌های درونی را که منجر به افکار مزاحم و اجبار می‌شود، کشف کنید. این تردید را تمرین می‌کنید که ممکن است افکار درست باشند یا نباشند، و هرگز نمی‌توانید مطمئن باشید.
با قرار گرفتن در این وضعیت عدم اطمینان و اجتناب از انجام اجبار معمول خود، این فرصت را خواهید داشت که متوجه شوید که عواقب ترسناک محقق نمی‌شوند. با گذشت زمان، اضطراب شما کاهش می یابد. به این میگویند عادت کردن. با عادت کردن به احساساتی که وسواس های ذهنی شما ایجاد می کند، می توانید وابستگی خود را به اجبار کاهش دهید.
درمان شناختی رفتاری یا CBT انواع درمان های رفتاری را در بر می گیرد. دو روش درمانی که بیشتر برای OCD استفاده می شود عبارتند از درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP) و درمان پذیرش و تعهد (ACT).
پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP)
درمان پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP) خط اول درمان برای وسواس فکری است. یک درمانگر شما را در موقعیت‌هایی راهنمایی می‌کند که در آن با ترسناک‌ترین وسواس‌های خود مواجه می‌شوید، اما هیچ اجباری را انجام نمی‌دهید. شما این کار را در مطب درمانگر یا در زندگی واقعی انجام می دهید.
ERP معمولاً اضطراب را در کوتاه مدت بدتر می‌کند، اما به مرور زمان به اضطراب کمتری منجر می‌شود، زیرا یاد می‌گیرید وسواس‌های خود را تحمل کنید. این فرآیند عادت کردن نامیده می شود. با گذشت زمان در ERP، اضطراب شما در مورد وسواس بدون نیاز به انجام اجبار، خود به خود کاهش می یابد.
تحقیقات نشان می‌دهد که ۵۰ تا ۶۰ درصد افراد مبتلا به وسواس فکری پس از اتمام دوره مواجهه درمانی بهبود می‌یابند. با این حال، می تواند یک درمان چالش برانگیز باشد. حدود 50% بیماران بهبود قابل توجهی را تجربه نمی‌کنند و 25% تا 30% درمان را به پایان نمی‌رسانند.
این آمار نیاز به انتخاب درمانگری را نشان می دهد که در ERP ماهر باشد و بتواند در شناسایی و حل مشکلات با شما همکاری کند. ERP یک فرآیند تدریجی است که وقتی با سرعتی چالش‌برانگیز اما قابل کنترل انجام شود، بهترین عملکرد را دارد.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) یک درمان مبتنی بر ذهن آگاهی است که به آن «موج سوم» درمان‌های رفتاری میگویند. این روش بر ایجاد یک زندگی معنادار با یادگیری این است که تحت تأثیر افکار و احساسات خود قرار نگیرید. شما یاد می گیرید که مشکلات زندگی را حل کنید و در زندگی خود به جلو حرکت کنید، حتی در حالی که وسواس های خود را تجربه می کنید.
شما انعطاف پذیری برای ادامه زندگی روزمره و سایر فعالیت ها را به دست می آورید در حالی که اجازه می دهید وسواس ها و اضطراب های شما بیایند و بروند. شما قادر خواهید بود اعمالی را انتخاب کنید که باعث پیشرفت زندگی شما می شود، حتی اگر افکار و احساسات شما در کنترلتان نیستند.
مزیت این رویکرد این است که می‌توانید اعمال خود را بدون نیاز به مقابله با وسواس‌ها و اضطراب‌های خود تغییر دهید، همانطور که در ERP عمل می کنید.
مواجهه خیالی (IE)
اگر ایده مقابله با وسواس های خود در دنیای واقعی از طریق CBT یا ERP باعث ناراحتی شما می شود، ممکن است از درمانگر خود بخواهید که با قرار گرفتن در معرض خیالی (IE) شروع کند. در درمان IE، شما با وسواس و اضطرابتان در تخیل خود مواجه می شوید.
در تصورتان در موقعیتی که شامل وسواس شماست، داستانی در مورد خود می سازید که به بدترین نتیجه ممکن ختم می شود. شما داستان را یادداشت می کنید، آن را ضبط می کنید یا به درمانگر خود بگویید. هر روز بارها آن را می‌خوانید، گوش می‌دهید یا به خودتان می‌گویید تا زمانی که کمتر ترسناک شود.
همانطور که به اضطراب مواجهه مکرر با بدترین سناریوی خود عادت می کنید، اضطراب پیرامون وسواس شما به تدریج کاهش می یابد.
درمانگران ماهر ممکن است از ابتدا با مواجهه های خیالی به عنوان بخشی از درمان وسواس فکری شروع کنند. این به شما اجازه می دهد تا به طور غیرمستقیم با وسواس های خاصی روبرو شوید که به خاطر آن ترس یا اضطراب شدیدی دارید. نوشتن داستانی در مورد افکار وسواسی خود در IE راهی را ارائه می دهد که می توانید با ترس خود روبرو شوید.
این روش به ویژه برای نوعی از افکار وسواسی است که از نظر قانونی یا اخلاقی نمی توان در زندگی واقعی به آنها عمل کرد، مانند کشتن یک نفر. شما نمی توانید در زندگی واقعی کسی را بکشید، اما می توانید در مورد آن داستان بنویسید و به طور غیرمستقیم با وسواس روبرو شوید.
IE باید همیشه به عنوان بخشی از درمان تحت راهنمایی یک درمانگر انجام شود. ممکن است از نوشتن چنین داستان قدرتمندی احساسات شدیدی به وجود بیاید. شما یک درمانگر می خواهید که می تواند به شما در مقابله با هر واکنشی که ممکن است داشته باشید کمک کند.
روشهای خانگی برای درمان وسواس فکری:
استراتژی های خودمراقبتی برای وسواس فکری
درمان خودمراقبتی برای وسواس فکری موضوعی بحث برانگیز است. برخی از متخصصان در مورد آن هشدار می دهند، به خصوص زمانی که به جای ERP استاندارد و درمان دارویی استفاده شود. برخی دیگر احساس می کنند که می تواند مکمل مفیدی برای ERP و داروها باشد. یک کارآزمایی بالینی نشان داد که یوگا و مدیتیشن برای افراد مبتلا به OCD که به درمان استاندارد پاسخ نمی‌دهند مفید است.
متخصصان عموماً موافق هستند که ERP و دارو باید درمان خط اول باشد و خودمراقبتی نیز به آن اضافه شود. برخی از شیوه های رایج مانند خوردن یک رژیم غذایی متعادل، خواب کافی، و محدود کردن کافئین و الکل می توانند به بهبود علائم وسواس فکری کمک کنند.
گروه های پشتیبانی
اگر وسواس فکری دارید، گروه‌های پشتیبانی بسیار مفید هستند. می توانید با دیگرانی که مشکلات مشابهی دارند صحبت کنید و در یک جامعه حمایت کننده شروع به بهبودی کنید. می توانید شخصاً در یک گروه پشتیبانی شرکت کنید یا یک گروه آنلاین یا تلفنی پیدا کنید.
ورزش
همه ما می دانیم که ورزش اغلب می تواند به تقویت روحیه ما کمک کند و ما را از مشکلات دور کند. با رویکرد صحیح، ورزش می تواند به کاهش علائم وسواس فکری کمک کند.
یک مطالعه کاهش کوتاه‌مدت و بلندمدت علائم وسواس و تغییرات مثبت در خلق و خوی را پس از 6 تا 12 هفته در یک برنامه ورزشی یافت. محققان گفتند که تحقیقات بیشتری با نمونه های بزرگتر برای تایید یافته های آنها مورد نیاز است.
مطالعه دیگری نشان داد که 30 درصد از شرکت‌کنندگان علائم وسواس فکری خود را با یک برنامه ورزش هوازی تا 35 درصد کاهش دادند. محققان گفتند که این کارآزمایی نشان داد که ورزش به یک درمان کمک‌کننده برای استاندارد ERP و رژیم دارویی تبدیل می‌شود، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
با وجود وسواس فکری، ورزش باید با دقت انجام شود. برخی از افراد مبتلا به OCD ممکن است از ورزش به عنوان یک استراتژی اجتنابی برای فرار یا رهایی از افکار وسواسی استفاده کنند. اگر متوجه شدید که در ورزش هم وسواس می کنید، می تواند منجر به افزایش فکر وسواسی شود. حتما آن را با درمانگر یا پزشک خود در میان بگذارید.
ذهن آگاهی
تحقیقات شواهدی را برای حمایت از استفاده از مدیتیشن ذهن آگاهی در درمان OCD نشان می‌دهد، به‌ویژه برای کسانی که از درمان های معمول بهره‌مند نشده‌اند. اما شواهد کافی وجود ندارد که به خودی خود یک درمان در نظر گرفته شود. به عنوان یک درمان اضافی برای تکمیل یک برنامه روان درمانی موجود و رژیم دارویی بسیار موفق بوده است.
محققان می گویند که افراد مبتلا به وسواس فکری می توانند به طور بالقوه از اثر آرام بخش تمرین تمرکز حواس برای منحرف کردن افکار مزاحم استفاده کنند.
محققان به این نتیجه رسیدند که افراد مبتلا به وسواس فکری می توانند به بهترین وجه از تمرین ذهن آگاهی برای ایجاد نگرش استقبال و پذیرش نسبت به افکار مزاحم و احساسات همراه آنها استفاده کنند.
اگر از ذهن آگاهی به عنوان بخشی از درمان وسواس فکری استفاده می کنید، مطمئن شوید که از آن برای تمرین پذیرش و کنار آمدن با افکار و احساسات مزاحم، به جای تلاش برای فرار از آنها استفاده کنید.
درمان وسواس فکری در کلینیک سلامت مغز دانا
در کلینیک سلامت مغز دانا، ما می دانیم که وسواس فکری بر زندگی افراد تأثیر می گذارد. ما یک رویکرد جامع را ارائه می‌دهیم که فناوری‌های پیشرفته مانند نوروفیدبک و تحریک الکتریکی مغز را با درمان‌های روانشناختی مبتنی بر شواهد ترکیب می‌کند. تیم متخصصان باتجربه ما به طور مشترک برای ایجاد یک برنامه درمانی شخصی سازی شده متناسب با نیازها و اهداف خاص شما تلاش می کنند.
از جمله گزینه های درمانی در کلینیک سلامت مغز دانا:
نوروفیدبک:
برنامه نوروفیدبک ما از فناوری و پروتکل های پیشرفته ای استفاده می کند که به طور خاص برای درمان وسواس فکری طراحی شده اند.
ارزیابی‌های QEEG:
ارزیابی‌های QEEG بینش‌های ارزشمندی را در مورد فعالیت امواج مغزی شما ارائه می‌دهند و امکان برنامه‌های درمانی هدفمند را فراهم می‌کنند.
tDCS و TMS:
ما tDCS و TMS را به عنوان گزینه های درمانی بالقوه برای افراد مبتلا به وسواس فکری پیشنهاد می کنیم.
درمان شناختی رفتاری:
درمانگران ما برای این درمان‌های مبتنی بر شواهد آموزش دیده‌اند تا به شما در ایجاد ابزارهایی برای مدیریت مؤثر علائم وسواس فکری شدید کمک کنند.
تیم کلینیک سلامت مغز دانا برای درمان وسواس فکری بدون دارو
متخصصان باتجربه کلینیک سلامت مغز دانا با شما همکاری می کنند تا یک برنامه درمانی سفارشی برای مدیریت علائم اختلال وسواس جبری و بهبود شرایط ایجاد کنند.
تشخیص و درمان پیشرفته
با استفاده از جدیدترین تکنیک‌های تشخیصی و درمانی، روان‌پزشکان و روان‌شناسان کلینیک سلامت مغز دانا مراقبت‌های چند رشته‌ای جامع را برای بزرگسالان، نوجوانان و کودکان مبتلا به وسواس فکری ارائه می‌کنند. متخصصان روانپزشکی و روانشناسی بخشی از تیم مراقبت از بیماران می شوند که علاوه بر سایر مشکلات دارای وسواس فکری نیز هستند و با سایر برنامه ها و خدمات در کلینیک سلامت مغز دانا همکاری نزدیک دارند.
کنترل وسواس فکری خود را به دست بگیرید
وسواس فکری می تواند یک وضعیت چالش برانگیز باشد، اما با رویکرد صحیح، می توانید علائم خود را کنترل کنید و زندگی خود را دوباره به دست بگیرید. روش های نوروتکنولوژی، روانشناسی، و استراتژی های خانگی طیف وسیعی از امکانات را برای درمان وسواس فکری بدون دارو ارائه می دهند. اگر به دنبال جایگزینی برای دارو هستید، کلینیک سلامت مغز دانا می تواند همراه شما در ایجاد یک برنامه درمانی شخصی و موثر باشد. برای دریافت مشاوره و پرسیدن سوالاتتان در مورد چگونگی انجام هر یک از روش های درمانی همین امروز با ما تماس بگیرید
07136476172-09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
برداشتن اولین قدم اغلب سخت ترین است. مرکز سلامت مغز آن را ساده کرده است. برای رزرو نوبت و شروع سفر خود به سمت بهبودی، اینجا کلیک کنید.
همین حالا می توانید نوبت خود را از طریق لینک زیر رزرو کنید!
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روانشناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.