دو بار در هفته، خانم الف، هنرمند 37 ساله، با درمانگر خود ملاقات می کند تا روی بهبود علائم مرتبط با اختلال استرس پس از سانحه، که شامل فلش بک زدن به خاطرات بد، کابوس و افکار خودکشی است، کار کند. اما نظر خود این خانم راجع به تاثیر نوروفیدبک چه بوده است؟
خانم الف که از ما خواست نامش را به دلیل انگی که در مورد اختلالات سلامت روان به دیگران می زنند، مخفی کند، گفت: “من کابوسهایی میدیدم که با صدای بلند فریاد میزدم و همسرم واقعاً میتوانست آنچه را که در طبقه دیگری از خانه میگویم بشنود.”
با این حال، جلسات او درمان معمولی روی صندلی راحتی نیست. در طول هر جلسه، درمانگر او، خانم الف را در مقابل یک کامپیوتر قرار می دهد، چندین الکترود را به جمجمه او متصل می کند و به او می گوید تا ویدئویی را که روی صفحه نمایش داده می شود کنترل کند. فقط با استفاده از افکارش.
و اینک نورروفیدبک
این درمان به عنوان نوروفیدبک شناخته میشود. درمانی که برخی میگویند میتواند توجه، خلق و خو، عادات خواب و حتی توانایی ورزشی ما را با اندازهگیری فعالیت مغز و نشان دادن آن به ما – چه روی صفحه نمایش یا از طریق هدفون، در زمان واقعی بهبود بخشد. یک پزشک الکترودهایی را روی سر بیمار قرار می دهد که فعالیت مغز را تشخیص می دهد (اما تحریک نمی کند). سپس توسط یک کامپیوتر آنالیز می شود که آن را به صورت تصویر یا صدا برای بیمار ارسال می کند. همانطور که بیمار کارهایی که گفته شد را انجام داد، کامپیوتر الگوهای سالم فعالیت مغز را تشویق می کند.
به عنوان مثال، افرادی که از اضطراب رنج می برند، ممکن است علائم خود را با تاثیر نوروفیدبک با هدایت مکرر برای ایجاد الگوهای مغزی مرتبط با حالت ذهنی آرام تر کاهش دهند. همانطور که ما دوچرخه سواری را با انجام مکرر آن یاد می گیریم، این تئوری می گوید، مغز ما می تواند یاد بگیرد که کمتر افسرده باشد، تمرکز بیشتری داشته باشد و بهتر برای یک خواب خوب شبانه آماده شود.
در مورد خانم الف، پزشک زمانی که حسگرها فعالیت مغزی مربوط به کاهش علائم PTSD او را تشخیص میدهند، ویدیویی را برای پخش در تمام صفحه تنظیم میکنند. هنگامی که الکترودها الگوهای ناسالم را تشخیص می دهند، ویدئو کوچک می شود و مشاهده آن دشوارتر می شود.
درباره تاثیر نوروفیدبک و روش انجام آن بیشتر بدانید:
خانم الف می گوید کاملاً مطمئن نیست که چه کاری انجام می دهد تا ویدیو را در حالت تمام صفحه پخش کند. او گفت: “گاهی اوقات فکری را در ذهنم می اندازم یا روی چیزی تمرکز می کنم که باید روی آن کار کنم.” “گاهی اوقات من روی یک خاطره تمرکز می کنم.”
بخش مهم قرار گرفتن مکرر در معرض فعالیت های مفید مغز است. اگر به اندازه کافی انجام شود، تمریناتی مانند این می تواند به بیماران کمک کند تا مغز خود را برای الگوهای سالم تر آموزش دهند.
خانم الف می گوید: این تنها چیزی است که من امتحان کردهام و به من آرامش داده است.
در دهه گذشته، نوروفیدبک وارد بحث ها شده است. توبیاس هریس بازیکن تیم بسکتبال فیلادلفیا از آن برای بهبود تمرکز خود استفاده می کند. تونی رابینز، سخنران انگیزشی، تاثیر نوروفیدبک را به دلیل افزایش توانایی او در انجام چند کار معتبر می داند. سرمایه گذاران خوش ذوق، از جمله وزیر سابق آموزش آمریکا، Betsy DeVos، همچنان به سرمایه گذاری میلیون ها دلار در شرکت های نوروفیدبک که نوید بهبود چشمگیر عملکرد مغز ما را می دهند، ادامه می دهد. با این حال، نوروفیدبک هنوز به عنوان یک درمان اصلی در محافل سلامت روان پذیرفته نشده است.
پس…آیا واقعا نوروفیدبک تاثیر دارد؟
نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است. که از حسگرها برای ضبط و ارائه بازخورد در مورد طیف وسیعی از فرآیندهای بیولوژیکی مانند تنفس، ضربان قلب یا تنش عضلانی استفاده میکند. به عنوان مثال، کسانی که از حملات پانیک رنج می برند، ممکن است از دستگاهی استفاده کنند که سیستم تنفسی را ردیابی می کند و تنفس اندازه گیری شده را تقویت می کند.
قبلا درباره تاثیر نوروفیدبک برای اختلال پنیک یا هراس مطلبی کامل روی سایت قرار گرفته است. برای خواندن آن کلیک کنید:
پزشکان در سراسر کشور از نوروفیدبک برای درمان بیماری هایی مانند اختلال بیش فعالی نقص توجه، اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب، صرع و آسیب های مغزی استفاده می کنند. سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از طیف گستردهای از دستگاههای نوروفیدبک را برای درمان این بیماریها و سایر بیماریها بلامانع اعلام کرده است، و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا آن را بهعنوان گزینهی درمانی در موارد ADHD در کودکان فهرست میکنند، اگرچه آنها از تایید آن خودداری میکنند.
اما به طور کلی، نوروفیدبک در کمک به بیماران برای دستیابی به تسکین طولانی مدت علائم و بهبود کیفیت زندگی موثر است.
میزان موفقیت نوروفیدبک چقدر است؟
میزان موفقیت معمولاً توسط پزشکان و در تحقیقات علمی منتشر شده برای نوروفیدبک برای شرایط خاص 75 تا 80 درصد است.
آیا تحقیقات انجام شده از اعتبار کافی برخوردارند؟
رابرت تیبو، محقق فوق دکتری در مرکز نوآوری متا-پژوهش در دانشگاه استنفورد، بدبین است. او گفت که طرفداران نوروفیدبک به تحقیقات بررسی شده تاثیر نوروفیدبک اشاره می کنند که “نتایج چشمگیری” دارد، اما اکثر آنها کارآزمایی های دقیق دوسوکور و کنترل شده با دارونما نیستند.
اگرچه دکتر روگل گفت که شخصاً شاهد تأثیر مثبت نوروفیدبک بر بیماران خود بوده است، اما همچنان از این فرصت برای نشان دادن اثربخشی نوروفیدبک از طریق آزمایشهای دوسوکور و کنترلشده با دارونما استقبال میکند. او گفت: “می توانم بگویم، بیماران از نوروفیدبک بهره مند شدند و این عالی است.” اما او همچنین می خواهد مطالعات جامع تری را ببیند که موفقیتی را که او هر روز در کلینیک خود می بیند، پشتیبانی کند.
اهمیت انتخاب مرکز معتبر برای انتظار تاثیر نوروفیدبک
متخصصان نوروفیدبک از نظر آموزش، سابقه و خدماتی که ارائه میدهند بسیار متفاوت هستند. که به سردرگمی در این صنعت کمک میکند. که چه کسی باید درمان را اجرا کند و چه چیزی مستلزم آن است.
روندا پاتر، یکی از مدیران اجرایی اتحاد بینالمللی صدور گواهینامه بیوفیدبک که یک برنامه گواهی نوروفیدبک را ارائه میدهد، گفت: افراد زیادی وجود دارند که صادقانه بگویم، هیچ تخصصی در زمینه نوروفیدبک ندارند. او گفت که داشتن پیشینه رسمی در سلامت روان پیش نیازی برای تبدیل شدن به یک ارائه دهنده نوروفیدبک نیست.
بنابراین مهم است که مرکزی را که برای این خدمات انتخاب می کنید با دقت انتخاب کنید.
حتی در بین پزشکان باتجربه، نحوه درمان بسیار متفاوت است. برخی اصرار دارند که قبل از اولین جلسه نوروفیدبک بیمار، یک “نقشه مغزی” ایجاد کنند. اعمال حسگرها روی جمجمه به مدت دو ساعت برای مشاهده و مستندسازی فعالیت مغز. برخی دیگر می گویند چنین نقشه هایی اختیاری هستند.
درباره نقشه برداری مغز بیشتر بدانید:
انجام نوروفیدبک در شیراز
انستیتو سلامت مغز دانا، شاخه انجمن علوم اعصاب ایران در استان فارس، با بهرهگیری از بهروزترین و موثرترین تکنیک های درمانی به افرادی که از مشکلی در سلامت روان خود رنج میبرند یا میخواهند تواناییهای خود را ارتقا دهند کمک میکند. از جمله خدماتی که در این مرکز ارائه میشود نوروفیدبک است. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توانبخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روانشناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.