مطالعات انجام شده در موش ها نشان داد حیواناتی که اسکلروز جانبی آمیوتروفیک amyotrophic lateral sclerosis (ALS) به آن ها القا شده ( نوعی بیماری که کیهان شناس معروف استفان هاوکینگ را تحت تأثیر قرار داده بود) وقتی ارگانیسمی به نام Akkermansia muciniphila به آنها انتقال داده شد، بیماری آن ها بهبود یافته و عمر طولانی تر کردند.
این میکروب مولکولی بنام نیکوتین آمید را ترشح می کند که با بهبود عملکرد سلول های عصبی کنترل کننده عضلات در مغز می تواند روند بیماری نورون حرکتی را کند کند.
این یافته ها مقدماتی هستند و محققان تأکید می کنند که برای تأثیرگذاری، به مطالعات بسیار بیشتری نیاز است. اما به عنوان اولین مطالعه برای پیوند میکروب های روده – که به طور کلی به عنوان میکروبیوم شناخته می شوند – با بیماری عصبی، احتمال درمان های جدید برای این بیماری را افزایش می دهد.
اران الیناو در انستیتوی علوم ویزمن در اسرائیل، بر روی موش هایی که دارای جهش شایع در بیماران مبتلا به ALS هستند، شروع به کار کردند. این یافته ها نشان داد که با از بین بردن میکروب های موجود در روده حیوانات توسط آنتی بیوتیک های قوی، باعث پیشرفت سریع تر بیماری آن ها شد. این یافته ها بیان گر این موضوع بودند که میکروب های روده به نحوی با پیشرفت بیماری در ارتباط می باشند.
برای بررسی بیشتر، محققان میکروب های روده را در موش های مستعد به ALS تجزیه و تحلیل کرده و آنها را با موش های معمولی مقایسه کردند. آنها با پیشرفت بیماری و علائم جسمی، 11 گونه میکروب را که کم و بیش در حیوانات مستعد ALS وجود داشتند، مشاهده کردند.
دو نوع bug به نام های Ruminococcus و Parabacteroides distasonis، هر دو علائم ALS را تشدید می کنند، بیماری ای که نورون های حرکتی را از بین می برد و در طی سه تا پنج سال پس ازتشخیص، باعث مرگ می شود. فقط Akkermansia muciniphila در بهبود علائم حیوانات ظاهر شد.
دانشمندان پس از بررسی هزاران مولکول تولید شده توسط میکروب های روده، نیکوتین آمید را ازاین نظر، مهم تشخیص دادند. دانشمندان برای آزمایش اثرات آن به طور مستقیم از پمپ های بسیار کوچکی برای تزریق این ترکیب به حیوانات استفاده کردند. الیناو گفت: “هنگامی که ما آن را به موش های مستعد ALS منتقل کردیم، شدت ALS در این موش ها بسیار بهبود یافت.” وی افزود: همچنین، بیان ژن را در مغز حیوانات تغییر داده و آن را به حالت سالم تری بازگرداند.
محققان در ادامه به بررسی میکروبیوم 37 بیمار مبتلا به ALS انسانی پرداختند و نتایج را با اعضای خانواده سالم مقایسه کردند. آنها دریافتند که بیماران سطح نیکوتین آمید در خونشان کم است. در آزمایش های بیشتر، سایر بیماران مبتلا به ALS نیز، میزان نیکوتین آمید در خون و مایع مغزی نخاعی آن ها، کم بود. الیناو گفت: “جالب توجه است که سطح نیکوتین آمید با عملکرد حرکتی این بیماران مبتلا به ALS خفیف ارتباط داشت.”
وی همچنین تأکید کرد که این تحقیق گرچه امیدوارکننده است، اما هنوز در مرحله ی اولیه است. وی گفت: “اگرچه این نتایج انسانی جالب است و ممکن است پنجره ی جدیدی را برای تعدیل علل ALS ایجاد کند، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.”
برایان دیکی، مدیر توسعه تحقیقات در انجمن بیماری های عصبی حرکتی، گفت: “از طیف گسترده ای از منابع شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، باکتری های موجود در روده ما می توانند در طیف گسترده ای از شرایط عصبی نقش داشته باشند، مانند سایر بیماری ها: مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر و سکته مغزی مورد مطالعه قرار گرفته است.
وی گفت: “این مطالعات یافته های مهم جدیدی هستند که از این تئوری پشتیبانی می کنند، برخی باکتریها ممکن است در ALS نقش اصلاح کننده ی بیماری را داشته باشند و ممکن است این تغییرات در یک مسیر متابولیکی خاص رخ دهد.”
برای اطلاعات بیشتر درمورد بیماری های عصبی و روش های نوین بهبود، به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.