برخی از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون (PD) اختلال شناختی خفیفی را تجربه می کنند. احساس حواس پرتی یا بی نظمی یا مشکل در برنامه ریزی و انجام وظایف می تواند با اختلال شناختی همراه باشد.
ممکن است تمرکز در موقعیت هایی که توجه شما به چیزهای مختلفی جلب می شود، مانند یک گفتگوی گروهی، سخت تر باشد. هنگامی که فرد مبتلا به پارکینسون به تنهایی با یک کار یا موقعیت سخت روبرو می شود، ممکن است احساس کند نیاز به کمک دارد. آنها همچنین ممکن است در به خاطر سپردن اطلاعات مشکل داشته باشند یا در یافتن کلمات مناسب هنگام صحبت مشکل داشته باشند. این تغییرات می تواند آزاردهنده باشند و در مدیریت کارهایشان تداخل ایجاد کند.
تا حدودی، اختلال شناختی بر بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون تأثیر می گذارد. همان تغییرات مغزی که منجر به علائم حرکتی می شود می تواند منجر به کندی حافظه و تفکر نیز شود. استرس، داروها و افسردگی نیز می توانند به این تغییرات کمک کنند.
علائم اختلال شناختی خفیف (MCI) اغلب با امور خانه و کار تداخلی ندارد. ممکن است حتی قابل توجه نباشند، اما از طریق ارزیابی قابل تشخیص هستند. پزشکان معتقد بودند که تغییرات شناختی تا مرحله میانی تا اواخر پارکینسون ایجاد نمی شود، اما تحقیقات اخیر نشان می دهد که ممکن است تغییرات خفیفی در زمان تشخیص وجود داشته باشد.
اگر در مورد تغییرات شناختی نگرانی دارید به پزشک خود بگویید. ممکن است لازم باشد داروی خود را تغییر دهید یا برای ارزیابی به متخصص مغز و اعصاب یا روانشناس مراجعه کنید. یک کاردرمانگر همچنین می تواند به شما در یافتن راهبردهایی برای سازگاری و مقابله با این علائم کمک کند. گفتار درمانگر می تواند به مشکلات گفتاری شما کمک کند.
به طور کلی، با پیشرفت بیماری، زوال ذهنی و حرکتی با هم اتفاق می افتد.
اختلال شناختی قابل توجه در پارکینسون اغلب با موارد زیر همراه است:
روز به روز بدترشدن عملکرد
کاهش کیفیت زندگی
نتایج درمانی ضعیف تر
هزینه های پزشکی بیشتر به دلیل استقرار در خانه سالمندان
افزایش مرگ و میر
اختلال شناختی با زوال عقل متفاوت است. یعنی زمانی که اختلالات شناختی در بیش از یک حوزه شناخت رخ می دهد و منجر به از دست دادن شدیدتر توانایی های فکری می شود. که در زندگی روزمره و مستقل اختلال ایجاد می کند. در حالی که تقریبا 50 درصد از افراد مبتلا به پارکینسون نوعی اختلال شناختی را تجربه می کنند، اما همه آنها منجر به تشخیص زوال عقل نمی شوند.
دو مطالعه جدید نشان می دهد که بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون در نهایت با پیشرفت بیماری، معمولاً سال ها پس از تشخیص اولیه، به شکل خفیف زوال عقل مبتلا می شوند.
چه چیزی باعث تغییرات شناختی در افراد مبتلا به پارکینسون می شود؟
یکی از دلایل، کاهش سطح دوپامین، انتقال دهنده‌ای عصبی است که در تنظیم حرکات بدن نقش دارد. با این حال، تغییرات شناختی مرتبط با کاهش دوپامین معمولاً خفیف و محدود هستند.
سایر تغییرات مغز نیز احتمالاً در کاهش عملکردهای شناختی در پارکینسون نقش دارند. دانشمندان در حال بررسی تغییرات در دو پیام رسان شیمیایی دیگر – استیل کولین و نوراپی نفرین – به عنوان دلایل احتمالی دیگر از دست دادن حافظه و عملکرد اجرایی در پارکینسون هستند.
اثرات تغییرات شناختی
تغییرات شناختی که همراه با پارکینسون در مراحل اولیه است، معمولاً به یک یا دو حوزه ذهنی محدود می‌شود. و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. مناطقی که اغلب تحت تأثیر قرار می گیرند عبارتند از:
توجه
دشواری در انجام وظایف پیچیده که فرد مبتلا به پارکینسون نیاز دارد تا توجه خود را حفظ کند یا تغییر دهد.
مشکلات در محاسبات ذهنی یا تمرکز حین انجام یک کار.
سرعت پردازش ذهنی
کند شدن تفکر اغلب با افسردگی در پارکینسون همراه است.
علائم عبارتند از: تأخیر در پاسخ به محرک های کلامی یا رفتاری، طولانی تر شدن انجام کارها و مشکل در بازیابی اطلاعات از حافظه.
کارکرد حل مسئله یا عملکرد اجرایی
مشکل در برنامه ریزی و تکمیل فعالیت ها.
مشکلات در تولید، حفظ، جابجایی و ترکیب ایده ها و مفاهیم مختلف.
مشکل در رویکرد دقیق تر به وظایف.
کمبود حافظه
عقده های قاعده ای و لوب های فرونتال مغز (هر دو به سازماندهی مغز و یادآوری اطلاعات کمک می کنند) و ممکن است در پارکینسون آسیب ببینند.
مشکل در انجام کارهای رایج مانند تهیه قهوه.
افراد مبتلا به زوال عقل می توانند هم اختلال حافظه کوتاه مدت و هم دراز مدت را تجربه کنند.
ناهنجاری های زبانی
مشکلات واژه‌یابی و گفتن اینکه:” نوک زبونم هستا!..”.
مشکل در گفتار هنگام تحت فشار یا استرس بودن.
مشکل در درک جملات پیچیده که در آن سؤال یا اطلاعات با جزئیات دیگر گنجانده شده است.
تجربه مشکلات مربوط به تولید زبان شایع است.
مشکلات در نام گذاری یا نام گذاری اشتباه اشیا – در مراحل میانی تا پایانی پارکینسون رایج تر است.
مشکلات بصری فضایی
در مراحل اولیه PD:
مشکل در اندازه‌گیری فاصله و درک عمق، که ممکن است در پارک کردن خودرو یا به خاطر سپردن محل پارک خودرو اختلال ایجاد کند.
در طول پارکینسون پیشرفته:
در ترکیب با زوال عقل، مشکلات در پردازش اطلاعات در مورد محیط اطراف یا محیط خود.
مشکلات بصری-ادراکی ضعیف ممکن است به ادراک یا توهمات بصری کمک کند.
افزایش احتمال ادراک نادرست بصری یا توهم در موقعیت های کم نور (مانند شب) و در صورت تجربه سایر مشکلات بینایی (مانند دژنراسیون ماکولا)
در موارد شدید، مشکلات در تشخیص چهره های ناآشنا .
نقص های شناختی چگونه تشخیص داده می شوند؟
روش های رایج برای ارزیابی و تشخیص اختلالات شناختی:
با فرد مبتلا به پارکینسون مصاحبه کنید.
از اعضای خانواده یا مراقبان در مورد مشاهداتشان بپرسید.
تست های ارزیابی شناختی مانند پرسشنامه کوتاه وضعیت ذهنی (MMSE) یا ارزیابی شناختی مونترال (MOCA) را انجام دهید. متخصص سلامت روان سوالاتی می پرسد که درک فرد از اینکه کجاست و کیست، تاریخ و سال، توجه، حافظه، زبان و مهارت های حل مسئله را ارزیابی می کند.
ارزیابی عصب روانشناختی می تواند یک ابزار تشخیصی مهم برای افتراق پارکینسون از سایر بیماری ها مانند بیماری آلزایمر، سکته مغزی یا زوال عقل باشد.
تغییرات شناختی در پارکینسون چه تفاوتی با بیماری آلزایمر دارد؟
به طور کلی، زوال عقل به دلیل ترکیبی از اختلالات حرکتی و شناختی، تأثیر بیشتری بر عملکرد اجتماعی و شغلی در پارکینسون نسبت به آلزایمر دارد.
بین علائم و تغییرات بیولوژیکی که در آلزایمر و پارکینسون مشاهده می شود، همپوشانی وجود دارد. با این حال، احتمال بروز هر دو اختلال در یک زمان کمتر است.
بروز زوال عقل در افراد مبتلا به پارکینسون نشان دهنده پیشرفت بیماری است، که معمولاً پس از چندین سال اختلال حرکتی در این بیماران رخ میدهد.
زوال عقل ممکن است در افراد مبتلا به پارکینسون رخ دهد یا نباشد. طبق تحقیقات اخیر، 30 درصد از افراد مبتلا به پارکینسون به عنوان بخشی از پیشرفت بیماری دچار زوال عقل نمی شوند.
حرف آخر
بر اساس مطالعات متعدد، اختلال شناختی خفیف (MCI) منادی زوال عقل در پارکینسون است. که به عنوان یک حالت میانی با تنوع قابل توجهی مشاهده می شود. برخی از بیماران با این اختلال می مانند و برخی حتی به حالت شناختی طبیعی باز می گردند.
با توجه به اینکه زمان، مشخصات و میزان اختلال شناختی در بین افراد مبتلا به پارکینسون بسیار متفاوت است، برای محققان و پزشکان به طور یکسان شناسایی و پیش‌بینی کاهش شناختی در آینده در این جمعیت بسیار ضروری است. به طور همزمان، ارزیابی زودهنگام و مدیریت پارکینسون با نقص شناختی برای به تعویق انداختن پیشرفت بیماری و بهبود پیش آگهی بیماران بسیار ضروری است.
منابع
https://www.parkinson.org/Understanding-Parkinsons/Symptoms/Non-Movement-Symptoms/Cognitive-Changes#:~:text=If%20cognitive%20symptoms%20are%20traceable,PD)%2C%20donepezil%20and%20galantamine.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.