درمان اختلال چرخه خواب و بیداری غیر 24 ساعته

درمان اختلال خواب و بیداری غیر 24 ساعته (N24SWD) با هدف همگام سازی ریتم شبانه روزی انجام می شود. این فرایند معمولاً شامل استفاده از ملاتونین، درمان با نور یا روشهای دیگر که بر ریتم شبانه روزی تأثیر می گذارد، انجام میشود.

گزینه های درمان اختلال خواب وبیداری غیر 24 ساعته

گزینه های درمانی متعددی برای N24SWD وجود دارد. پزشک شما ممکن است یک یا چند درمان زیر را بر اساس عوامل خاصی از وضعیت شما تجویز کند.

ملاتونین

استفاده از ملاتونین یا آگونیست های گیرنده ملاتونین برای درمان N24SWD در بیماران نابینا توصیه شده است. سالمندان مبتلا به زوال عقل از این درمان مستثنی هستند. ملاتونین همچنین معمولاً در برنامه درمان افراد بینا با N24SWD گنجانده شده است.

هورمون ملاتونین بدن را برای خواب آماده می کند. این هورمون نقش مهمی در تنظیم چرخه خواب و بیداری دارد. مصرف مکمل ملاتونین در زمان های استراتژیک با هدف تسهیل شروع خواب است. این مکمل دارویی تغییرات پایداری در ریتم شبانه روزی ایجاد می کند. زمان بندی در مصرف بسیار مهم است، زیرا درمان اشتباه می تواند علائم را بدتر کند.

طول درمان با ملاتونین

درمان با ملاتونین باید زمانی شروع شود که چرخه خواب و بیداری نزدیک به برنامه مورد نظر تغییر کرده باشد.  مشاهده نتایج ممکن است بیش از یک ماه طول بکشد.  بیماران ممکن است قبل از یافتن فرمول موفق، به تعدیل در نسخه خود نیاز داشته باشند. دوز کم ملاتونین اغلب برای تغییر ریتم شبانه روزی به برنامه دلخواه کافی است. به ویژه این دوز کم برای افرادی که ملاتونین را دیرتر متابولیزه می کنند، لازم است .

افراد بینا و بیماران با برنامه زمانی بیش از 25 ساعت ممکن است متوجه شوند که درمان با ملاتونین می تواند تاخیر در ریتم شبانه روزی را کاهش دهد، اما آنها را به طور کامل برطرف نمی کند.

مصرف ملاتونین و عوارض جانبی

عوارض جانبی ملاتونین نسبتاً خفیف است. اگرچه برای برخی از بیماران آنقدر آزاردهنده است که درمان را متوقف کند. عوارض جانبی بالقوه ملاتونین عبارتند از:

• سردرد
• خواب آلودگی در طول روز
• فشار خون بالا یا پایین
• مشکلات معده
• علائم افسردگی
• کاهش تحمل گلوکز

آگونیست های گیرنده ملاتونین

آگونیست های گیرنده ملاتونین با اتصال به محل های عصبی مشابه، اثرات ملاتونین را بیشتر می کنند. FDA  در حال حاضر یک آگونیست گیرنده ملاتونین، tasimelteon  را برای درمان N24SWD تأیید کرده است.

تحقیقات اولیه نشان می دهد که یک دوز روزانه tasimelteon می تواند بی خوابی شبانه را بهبود بخشد. این دارو خواب آلودگی در طول روز را کاهش میدهد. این دارو ریتم شبانه روزی را در سطحی قابل مقایسه با مکمل های ملاتونین تقویت کند.

به عنوان یک داروی تجویز شده توسط FDA ، کنترل tasimelteon از نظر دوز و خلوص آسان تر از ملاتونین است. با این حال، tasimelteon  بسیار گران است و به دست آوردن آن دشوار است. به همین دلایل، پزشکان ممکن است ابتدا ملاتونین را امتحان کنند و در صورت عدم موفقیت ملاتونین، به سراغ tasimelteon بروند.

مصرف tasimelteon و عوارض احتمالی مصرف آن در درمان اختلال خواب و بیداری

عوارض جانبی tasimelteon به طور کلی خفیف است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد
• افزایش آنزیم های کبدی
• رویاهای روشن یا کابوس های شبانه
• عفونت های دستگاه ادراری
• عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی

تحقیقات محدودی نیز بر روی ramelteon ، یکی دیگر از آگونیست های گیرنده ملاتونین انجام شده است. دوزهای مداوم ramteteon  در ترکیب با بهداشت خواب ممکن است تنظیم طولانی مدت ریتم شبانه روزی را افزایش دهد.

نور درمانی در اختلال خواب و بیداری

به نظر می رسد قرار گرفتن در معرض نور روشن در صبح راهی موثر برای بازآموزی ریتم شبانه روزی برای افراد بینا و نابینا است.

نور درمانی به طور سنتی با نشستن در مقابل یک جعبه نور تا یک ساعت صبح انجام می شود.  این تنظیمات دست و پا گیر، مشکلاتی را برای کسانی که فاقد انگیزه، زمان، یا فضا و و امکانات لازم هستند ایجاد میکند. مطالعات جدید امکان انجام نور درمانی با استفاده از یک دستگاه پوشیدنی را بررسی می کنند. همچنین کارشناسان توصیه می کنند سعی کنید صبح ها از نور طبیعی خورشید استفاده کنید.

سایر مواد در درمان اختلال خواب و بیداری

تلاش برای درمان اختلال خواب و بیداری غیر 24 ساعته با داروهای خواب تا حد زیادی ناموفق است.  به ویژه اگر دارو تنها نوع درمان مورد استفاده باشد.  اکثر قرص های خواب آور مستقیماً باعث ایجاد خواب آلودگی می شوند اما تأثیر قابل توجهی بر ریتم شبانه روزی ندارند .

مکمل های ویتامین B12،  کافئین و الکل به وضوح تأثیر مداوم یا معنی داری بر ریتم شبانه روزی ندارند.

تغییر سبک زندگی در درمان اختلال خواب و بیداری

زمان بندی تجویز شده برای خواب و بیداری از جمله موارد اصلاحی اختلال خواب و بیداری است.  اجتناب راهبردی از نور در هنگام عصر یا فعالیت بدنی به موقع ممکن است بر ریتم شبانه روزی تأثیر بگذارد. اما این روش ها فاقد شواهد علمی در افراد مبتلا به N24SWD است.

اختلالات همزمان مانند اضطراب و افسردگی نیز باید درمان شوند. به ویژه اگر با توانایی بیمار در پیروی از دوره درمان N24SWD تداخل داشته باشند.  شرایط روانی و مشکلات خواب غالباً تأثیر دو طرفه بر یکدیگر دارند.  بدین معنا که پس از احیای خواب مناسب، اضطراب و افسردگی ممکن است کاهش یابد.

بیمارانی که آزادی پیگیری یک برنامه انعطاف پذیر را دارند، ممکن است به پیروی از حالت طبیعی شبانه روزی خود بسنده کنند. با این حال، برنامه های کاری و تعهدات اجتماعی این امر را برای اکثر مردم تقریباً غیرممکن می کند.

ملاحظات درمانی برای نابینایان و بیماران بینایی با اختلال خواب و بیداری

مکانیسم های زیر بنایی N24SWD، به ویژه برای افراد بینا، کاملاً شناخته نشده است.  ممکن است دلایل مختلفی از جمله فقدان نشانه های شبانه روزی، مشکل در مسیر پردازش این نشانه ها، مشکل در آزاد شدن ملاتونین وجود داشته باشد.

علل مختلف N24SWD ممکن است به این دلیل باشد که درمان های خاص برای برخی از افراد موثراست، اما در برخی دیگر نه. بارزترین مثال در این مورد، نور درمانی است، که بخشی جدایی ناپذیر از درمان های N24SWDاست. اما در افراد نابینا که توانایی پردازش نور را از دست داده اند، تأثیر چندانی ندارد.

درمان N24SWD مستلزم بررسی کامل علل زمینه ای بالقوه است. این غیر معمول نیست که پزشک قبل از وارد کردن موفقیت آمیز ریتم 24 ساعته چندین روش درمانی مختلف را امتحان کند. برای دستیابی به بهترین نتایج، پزشکان باید ارتباط مداوم با بیماران را حفظ کرده و برنامه درمان را در صورت لزوم تطبیق دهند.

چشم انداز درمانی افراد مبتلا به اختلال خواب و بیداری غیر 24 ساعته چیست؟

بسیاری از افراد مبتلا به اختلال خواب و بیداری غیر 24 ساعته می توانند با رعایت مداوم برنامه درمانی خود از بهبود در خستگی روز و بی خوابی شب لذت ببرند. اکثر افرادی که تحت درمان قرار می گیرند، نسبتاً دیر وقت رفتن به رخت خواب را انتخاب می کنند.

متأسفانه، داروهای اختلال خواب و بیداریغیر 24 ساعته و درمان با جعبه نور نیازمند رعایت یک برنامه سختگیرانه است. که اغلب با برنامه های اجتماعی ناسازگار است. بنابراین بسیاری از مردم استفاده طولانی مدت از آنها را متوقف می کنند.  این مایه تاسف است، زیرا درمان مداوم برای حفظ ریتم شبانه روزی ضروری است.

برخی از افراد مبتلا به N24SWD حتی پس از اتخاذ یک برنامه منظم خواب و بیداری، احساس خستگی، مشکل در تمرکز یا خواب پراکنده را تجربه می کنند. ادامه علائم ممکن است نشان دهد که سایر فرایندهای بدن مانند اشتها یا دمای بدن به خوبی با چرخه خواب و بیداری هماهنگ نیستند. همیشه ایده خوبی است که این نگرانی ها را با پزشک خود در میان بگذارید. برای تطبیق برنامه درمانی خود با پزشک متخصص خواب همکاری کنید.

A.S.Jafari

دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.