اختلال شخصیت اسکیزوتایپی با الگوی فراگیر نقایص اجتماعی و بین فردی مشخص می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی برای روابط ظرفیت کمی دارند – درحالیکه شاید حتی به آن احتیاج داشته باشند.
آنها غالباً عجیب و غریب توصیف می شوند. ممکن است نسبت به دیگران مشکوک و پارانوئید باشند. به نظر نمی رسد در هر مکانی که می روند متناسب با آن جمع و مکان باشند.
علائم
افراد مبتلا به اختلالات شخصیت اسکیزوتایپی در تعاملات بین فردی ناراحتی شدیدی را تجربه می کنند.
برخلاف اختلال اضطراب اجتماعی، جایی که احتمالاً فرد با گذشت زمان راحت تر رشد می کند، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی حتی اگر در تعامل با همان افراد بارها و بارها باشند، با گذشت زمان احساس راحتی نمی کنند.
این اختلال همچنین شامل تفکر تحریف شده و رفتارهای غیر عادی است که تمایل به دور کردن مردم و ایجاد انزوا بیشتر است.
اعتقادات خرافی
بعضی اوقات، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، خرافاتی یا بیشتر مشغول پدیده های ماوراء الطبیعه هستند که خارج از آنچه انتظار می رود به تفکر در مورد آن بپردازند.
آنها ممکن است فکر کنند که دارای قدرت ویژه ای یا کنترل جادویی بر دیگران هستند. آنها همچنین ممکن است اعتقاد داشته باشند که رفتار آنها از نتیجه نامطلوب و مضر جلوگیری می کند، مانند فکر کردن به اینکه می توانند با قرار دادن یک شیء در مکانی خاص، از وقوع اتفاقات بد جلوگیری کنند.
گفتار آنها ممکن است گاهی اوقات مبهم یا ناهماهنگ باشد. ممکن است عبارات عجیب و غریب استفاده کنند یا به شکلی صحبت کنند که دیگران را گیج کنند.
رفتار عجیب
همچنین ممکن است محدود به نظر برسند و در طی تعامل خود احساسات کمی نشان دهند. آنها ممکن است دارای شیوه های غیرمعمول در بعضی از موارد مانند لباس پوشیدن باشند.
ممکن است گاهی اوقات از عدم روابط نزدیک خود ابراز ناراحتی کنند اما رفتار آنها نشان می دهد که تمایل چندانی به روابط نزدیک ندارند. آنها غالباً هنگامی که مجبور باشند، با افراد در تعامل هستند اما ترجیح می دهند خود را حفظ کنند.
آنها همچنین ممکن است در مواقعی اپیزودهای استرس شدید (دقایقی تا ساعتها) را تجربه کنند اما توهم یا توهم منظم ندارند (مانند موارد اسکیزوفرنی).
معیارهای تشخیصی DSM-5
طبق نسخه پنجم دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری، علائم باید تا بزرگسالی ادامه داشته باشند. برای رسیدن به معیارهای تشخیص، افراد باید حداقل پنج مورد از علائم زیر را تجربه کنند:
ایده های مرجع (تفسیر نادرست از حوادث علی یا وقایع به معنای غیرمعمول به طور خاص برای شخص)
عقاید عجیب و غریب یا تفکر جادویی که بر رفتار تأثیر می گذارد
تجارب ادراکی غیرمعمول، از جمله توهمات بدنی
تفکر و گفتار عجیب و غریب
سوء ظن و ایده پردازی پارانوئید
رفتار یا ظاهری عجیب
فقدان دوستان صمیمی یا شخصی به غیر از اقوام درجه یک
اضطراب بیش از حد اجتماعی که از آشنایی کم نمی شود و با ترس های پارانوئید همراه باشد
این علائم ممکن است در دوران کودکی یا بزرگسالی شروع شود. علائم مشهود در دوران کودکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
روابط همسالان ضعیف
اضطراب اجتماعی، انزوا
دست کم گرفتن در مدرسه
حساس بودن
افکار و زبان عجیب و غریب
خیالات عجیب و غریب
علل
در مطالعات اجتماعی، شیوع اختلال شخصیت اسکیزوتایپال از 6/6 درصد جمعیت در نروژ تا 6/4 درصد در نمونه های گرفته شده در ایالات متحده متغیر است.
یک علت شناخته شده برای اختلال شخصیت اسکیزوتایپی وجود ندارد. به نظر می رسد که یک جزء ژنتیکی قوی وجود دارد.
افراد دارای بستگان بیولوژیکی درجه یک مبتلا به اسکیزوفرنی به احتمال زیاد به یک اختلال شخصیت اسکیزوتایپی مبتلا هستند.
تشخیص
یک متخصص بهداشت روان می تواند یک اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را تشخیص دهد.
مثلا کسی که دارای دوستان محدودی است، لزوماً اختلال شخصیت اسکیزوتایپیک ندارد. برای رعایت معیارهای تشخیص، علائم باید در عملکرد اجتماعی، شغلی یا تحصیلی فرد وجود داشته باشند.
آزمایشی وجود ندارد که مشخص کند کسی اختلال شخصیت دارد یا خیر. درعوض، پزشک معالج یک پرسش و پاسخ کامل انجام خواهد داد که تاریخچه علائم را جمع آوری کرده و اختلالات را ارزیابی می کند. پزشک همچنین در طول مصاحبه فرد را معاینه می کند تا به دنبال علائم بیماری باشد.
ابزار ارزیابی ممکن است به عنوان بخشی از فرایند تشخیص استفاده شود. ممکن است توسط فرد پرسشنامه تکمیل شود یا ممکن است از وی خواسته شود به سوالات تشخیصی خاص پاسخ دهد.
بعضی اوقات، با اعضای نزدیک خانواده نیز مصاحبه می شود.
بررسی اختلالات دیگر
قبل از اینکه تشخیص داده شود، پزشک باید از سایر اختلالات که می تواند باعث شود شخصی علائمی را نشان دهد که شبیه علائم اختلال شخصیت اسکیزوتایپی است، رد کند. اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی، اختلالات روانشناختی، اختلالات توسعه عصبی و سایر اختلالات شخصیتی ممکن است با یک اختلال شخصیت اسکیزوتایپی اشتباه گرفته شود، زیرا این اختلالات دارای ویژگی های مشترکی هستند.
رفتار
مانند سایر اختلالات شخصیتی، درمانی برای اختلال شخصیت اسکیزوتایپی وجود ندارد. و مانند همه اختلالات شخصیتی، علائم احتمالاً در تمام طول عمر تداوم خواهد یافت. این بدان معنا نیست که شما نمی توانید شدت علائم را کاهش داده یا عملکرد خود را بهبود بخشید.
بیش از نیمی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی ممکن است دارای سابقه حداقل یک اپیزود افسردگی باشند. بعضی اوقات افراد به جای علائم مربوط به اختلال شخصیتشان، به دنبال درمان افسردگی خود هستند.
درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپی ممکن است ترکیبی از روان درمانی و دارو باشد.
روان درمانی ممکن است شامل درمان شناختی – رفتاری برای پرداختن به الگوهای تفکر تحریف شده و آموزش مهارتهای خاص اجتماعی باشد. همچنین ممکن است به رفع رفتارهای مشکل ساز کمک کند.
خانواده درمانی نیز ممکن است برای کمک به اعضای خانواده در درک علائم و کمک به برقراری بهتر ارتباط و حمایت از فرد به کار رود.
در حالی که دارویی خاص برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپی وجود ندارد، ممکن است از داروهایی برای رفع افسردگی، اضطراب یا علائم روانشناختی استفاده شود. برخی از داروها ممکن است تفکر تحریف شده را کاهش دهند.
مقابله
تجارب مثبت در زندگی می تواند برای مقابله با اختلال شخصیت اسکیزوتایپی مهم باشد. ایجاد روابط – حتی اگر انجام آن دشوار باشد – می تواند پریشانی ناشی از اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را کاهش دهد.
علاوه بر این، احساس پیشرفت همچنین می تواند علائم را کاهش دهد. گرفتن شغل، انجام کارهای داوطلبانه، رفتن به مدرسه یا مشغول بودن به انجام فعالیتهای جامعه می تواند کمک کننده باشد.
اگر گمان می کنید که به اختلال شخصیت اسکیزوتایپ مبتلا هستید، با پزشک خود صحبت کنید. یک متخصص می تواند شما را برای ارزیابی و درمان به یک متخصص بهداشت روان ارجاع دهد. به دست آوردن حمایت و درمان مناسب، در اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، مهم است.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
VERYWELLMIND
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).