اختلال چند شخصیتی یا هویت تجزیه ای (DID) که گاهی به آن شخصیت دوگانه یا چندگانه می گویند، زمانی است که فرد دارای دو یا چند مجموعه از افکار، اعمال و رفتار است. مثال‌ها ممکن است شامل تفاوت‌های بارز در شخصیت یا احساس، یا مشکلاتی در حافظه باشد.
تروما اغلب باعث این وضعیت می شود، به ویژه در دوران کودکی. در حالی که هیچ درمان تعریف شده ای برای چند شخصیتی یا هویت تجزیه ای وجود ندارد، درمان طولانی مدت ممکن است به افراد کمک کند شخصیت های خود را با یکدیگر ترکیب کنند.
این مقاله به بررسی اختلال چند شخصیتی، از جمله علل، علائم، تست تشخیص و موارد دیگر می‌پردازد.
اختلال چند شخصیتی چیست؟
تروما در دوران کودکی یکی از دلایل احتمالی چند شخصیتی است.
هویت تجزیه شده یک اصطلاح رایج برای چند شخصیتی است. در گذشته، چند شخصیتی به عنوان اختلال شخصیت چندگانه شناخته می شد.
افراد مبتلا به چند شخصیتی دو یا چند شخصیت متمایز دارند. آنها به صورت تغییرات ساده در صفات یا خلقیات ظاهر نمی شوند. یک فرد مبتلا به چند شخصیتی تفاوت های قابل توجهی را بین این هویت های جایگزین بیان می کند که می توان به آنها تغییر نام داد.
اغلب، این شخصیت ها کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. این شخصیت های تکه تکه شده برای مدتی کنترل هویت فرد را به دست می گیرند.
شخص همچنین هویت اصلی یا میزبان خود را که شخصیت اصلی اوست حفظ می کند و به نام خود پاسخ می دهد. هویت اصلی آنها به طور کلی منبع اعتماد منفعل تر است و ممکن است از شخصیت های دیگر بی اطلاع باشند.
وقتی تغییر شخصیتی اتفاق می افتد، شخصیت جدید تاریخچه مشخص، هویت جدید و رفتارهای متفاوت خواهد داشت.
این شخصیت‌ها اغلب ویژگی‌های متمایز خود را دارند:
- نام
- سن
- جنسیت
- خلق و خوی
- خاطرات
- واژگان
شخصیت جدید خود را متفاوت می بیند. به عنوان مثال، فردی که در بدو تولد به او جنسیت مرد اختصاص داده شده است ممکن است هویت دیگری به عنوان یک زن داشته باشد. آنها ممکن است ویژگی های جنسی بیولوژیکی زن را تجربه کنند.
تغییر بین این شخصیت ها زمانی رخ می دهد که فرد با یک عامل استرس زا یا محرک خاصی مواجه می شود.
علل اختلال چند شخصیتی
علت دقیق اختلال چند شخصیتی به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، ارتباط قوی بین این وضعیت و تروما وجود دارد. این ممکن است به ویژه در مورد تروما یا سوء استفاده در دوران کودکی صادق باشد. در اروپا، ایالات متحده و کانادا، 90٪ از افرادی که اختلال چند شخصیتی را تجربه می کنند، قربانی ترومای شدید در دوران کودکی هستند.
این شرایط نشان دهنده کسی است که برای ادغام و جذب جنبه های خاصی از هویت خود تلاش می کند که با گذشت زمان از هم گسسته می شوند.
علائم و نشانه های اختلال چند شخصیتی
علائم اختلال چند شخصیتی ممکن است متفاوت باشد، اما شامل تغییر بین دو یا چند شخصیت جداگانه است.
علائم اختلال چند شخصیتی عبارتند از:
- تجربه دو یا چند شخصیت مجزا که هر کدام هویت و ادراکات خود را دارند.
- تغییر قابل توجه در احساس یک فرد از خود.
- مشکلات مکرر در حافظه و فراموشی تاریخچه شخصی که به دلیل فراموشی عادی نیست، از جمله از دست دادن خاطرات و فراموش کردن رویدادهای روزمره.
- وقتی این شخصیت‌های دیگر زمام امور را به دست می‌گیرند، اغلب با واژگان متفاوتی صحبت می‌کنند و ژست متفاوتی دارند. در برخی موارد، یکی از شخصیت‌ها ممکن است عادت‌های خاصی مانند سیگار کشیدن یا خشن شدن را داشته باشد که دیگری انجام نمی‌دهد.
در جابجایی از یک شخصیت به شخصیت دیگر، فرد ممکن است علائم دیگری را تجربه کند. برخی از افراد ممکن است دچار اضطراب شوند، زیرا ممکن است از تغییر شخصیت بترسند. برخی ممکن است بسیار عصبانی یا خشن شوند. ممکن است اصلا متوجه این انتقال ها نشوند یا به یاد نیاورند، اگرچه ممکن است برخی دیگر متوجه آنها شوند.
ممکن است شخصیت های خاصی در پاسخ به موقعیت های خاص ظاهر شوند. این علائم می تواند باعث ناراحتی قابل توجهی در فرد شود و توانایی او برای زندگی عادی را مختل کند.
علائم دیگر اختلال چند شخصیتی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فراموشی
- از دست دادن حس زمان
- رفتن به حالت خلسه مانند
- تجارب خارج شدن از بدن، یا مسخ شخصیت
- درگیر شدن در رفتارهایی که برای فرد غیرمعمول است
- اختلالات خواب
فرد مبتلا به اختلال چند شخصیتی ممکن است علائم بیماری های دیگر مانند آسیب به خود را نیز تجربه کند. یک مطالعه اشاره می کند که بیش از 70٪ فراد مبتلا به اختلال چند شخصیتی اقدام به خودکشی کرده اند.
پیشگیری از خودکشی
اگر فردی را می شناسید که در معرض خطر فوری آسیب رساندن به خود، خودکشی یا آسیب رساندن به شخص دیگری است:
- سوال سخت را بپرسید: “آیا به خودکشی فکر می کنید؟”
- بدون قضاوت به حرف فرد گوش دهید.
- با 123 یا شماره اضطراری محلی تماس بگیرید.
- سعی کنید هر گونه سلاح، دارو یا سایر اشیاء بالقوه مضر را بردارید.
عوامل خطرساز اختلال چند شخصیتی
تروما اغلب اختلال چند شخصیتی را به عنوان یک پاسخ روانی تحریک می کند، بنابراین یک عامل خطر قوی به خصوص در دوران کودکی است.
این تروما می تواند ناشی از این موارد باشد:
- آزار جسمی
- سوء استفاده جنسی
- نادیده گرفتن شدن از نظر عاطفی
- آزار روانی
در برخی موارد، کودک ممکن است شکل واضحی از آزار را تجربه نکند، اما ممکن است در یک محیط خانه امن بزرگ نشود. به عنوان مثال، آنها ممکن است با والدین بسیار غیرقابل پیش بینی زندگی کنند و در پاسخ به استرس ناشی از این موضوع شروع به تجزیه هویت کنند.
اختلال اختلال چند شخصیتی یا هویت تجزیه ای ممکن است در کنار سایر اختلالات ظاهر شود. این بدان معنی است که چندین اختلال سلامت روان می تواند از یک علت ناشی شود.
سایر اختلالات رایج که می تواند در کنار اختلال چند شخصیتی رخ دهد عبارتند از:
- اختلال شخصیت مرزی
- افسردگی
- اختلال مصرف مواد
- اختلال استرس پس از سانحه
- اختلالات اشتها
- اضطراب
- اختلال وسواس فکری عملی
تست اختلال چند شخصیتی و تشخیص
تشخیص اختلال چند شخصیتی به زمان نیاز دارد. تشخیص اشتباه رایج است و پزشکان باید علائم فرد را مشاهده کنند و سایر اختلالات را رد کنند.
برای تشخیص صحیح، پزشکان باید شخصیت های مختلف و نحوه تأثیر آنها بر فرد را ببینند.
زمان نیز عامل مهمی در مشاهده مقیاس کامل علائم است. این به این دلیل است که افرادی که به دنبال کمک برای تشخیص اختلال چند شخصیتی هستند، معمولاً با علائم مرتبط با سایر اختلالات سلامت روان مواجه می شوند.
علاوه بر این، از آنجایی که اختلال چند شخصیتی اغلب در کنار سایر اختلالات رخ می دهد، پزشکان باید قبل از تشخیص علائم سایر اختلالات را رد کنند. به این ترتیب، آنها ممکن است ابتدا درمان ها یا داروها را برای درمان آن اختلالات تجویز کنند.
درمان اختلال چند شخصیتی
هیچ دستورالعملی در مورد نحوه درمان اختلال چند شخصیتی وجود ندارد. پزشکان اغلب درمان‌ها را به صورت موردی تجویز می‌کنند.
هیچ داروی خاصی برای اختلال چند شخصیتی وجود ندارد. برنامه‌های درمانی هر اختلالی را که در کنار اختلال چند شخصیتی رخ می‌دهد مدیریت می‌کنند و می‌توانند روان‌درمانی را با هر داروی لازم برای کمک به علائم ترکیب کنند.
روان درمانی
روان درمانی، درمان اصلی برای افراد مبتلا به اختلال چند شخصیتی است. تکنیک‌هایی مانند درمان شناختی رفتاری، ممکن است به فرد کمک کند تا محرک‌هایی را که باعث تغییرات شخصیتی می‌شوند، بپذیرد.
در اختلال چند شخصیتی، هدف روان درمانی کمک به ادغام هویت فرد و یادگیری مقابله با تجارب استرس پس از سانحه است.
سایر روش های درمانی
هنر درمانی، حرکت درمانی و تکنیک های آرام سازی ممکن است در برنامه درمانی اختلال چند شخصیتی جای داشته باشند. این روش ها ممکن است به افراد کمک کند تا جنبه های ذهن خود را در یک محیط کم استرس به هم متصل کنند.
حتماً برنامه درمانی خود را دنبال کنید، حتی اگر بهبودها به همان سرعتی که می خواهید اتفاق نیفتد، و در مورد هر گونه سؤال یا نگرانی با پزشک خود صحبت کنید.
همین امروز با انستیتو سلامت مغز دانا تماس بگیرید!
مدیریت و زندگی با اختلال چند شخصیتی یک وضعیت چالش برانگیز است. اگر می خواهید بدانید که چگونه علائم را کاهش دهید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید، همین امروز با مرکز سلامت مغز دانا تماس بگیرید.
بدنبال بهترین متخصصین در زمینه اختلال چند شخصیتی در شیراز هستید؟ همین امروز زمان مشاوره خود را تنظیم کنید! با ما در تماس باشید.
07136476172-09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.