افسردگی پس از کرونا یک تجربه رایج است! عوامل بیولوژیکی، روانی و محیطی همگی ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. در بازماندگان از بیماری کرونا، افسردگی می تواند پس از بستری شدن در بیمارستان، به دلیل استرس زندگی در طول یک بیماری همه گیر، یا به عنوان یک علامت طولانی مدت کووید رخ دهد.
یک بررسی در سال 2021 میزان قابل توجهی از افسردگی را در مطالعات بر روی بازماندگان کرونا نشان داد که از 3 تا 12 درصد متغیر بود.
محققان به طور کامل درک نمی کنند که چرا کرونا بر برخی افراد متفاوت از دیگران تأثیر می گذارد. یا چگونه بر مغز تأثیر می گذارد. اما تحقیق در مورد عوامل خطرساز افسردگی می تواند به توضیح اینکه چرا خود کووید-19 یا مشکلات پیرامون آن میتواند به افسردگی در برخی افراد دامن بزند کمک کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد افسردگی پس از کرونا به ادامه مطلب مراجعه کنید.
آیا کرونا باعث افسردگی می شود؟
محققان نمی دانند که آیا کووید-19 به طور مستقیم باعث افسردگی می شود یا خیر. با این حال، ممکن است بین این دو رابطه وجود داشته باشد.
کرونا یک بیماری است که به دلیل ویروس SARS-CoV-2 رخ می دهد. اگرچه این یک ویروس است که از طریق قطرات دستگاه تنفسی مانند سرفه و عطسه منتشر می شود، اما علائم می تواند بسیاری از قسمت های بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
برای برخی، علائم خفیف هستند و خود به خود از بین می روند. سایر افراد علائم طولانی مدتی را تجربه می کنند. که به عنوان کووید طولانی شناخته می شود.
اکثر افرادی که ازکرونا بهبود می یابند، از جمله کسانی که علائم شدید دارند، پس از آن دچار افسردگی نمی شوند. با این حال، چندین مطالعه میزان افسردگی بالینی قابل توجهی را در افرادی که از کرونا جان سالم به در برده اند، یافته اند.
به عنوان مثال، یک بررسی سیستماتیک در سال 2021 بر هشت مطالعه قبلا انجام شده نشان داد که 12 هفته پس از ابتلا به کووید، 11 تا 28 درصد از افراد علائم افسردگی داشتند. در 12-3 درصد افراد، علائم شدید بود.
این نشان می‌دهد که ابتلا به کووید-19 ممکن است افسردگی را بیشتر کند، اما مطالعات ثابت نکرده‌اند که خود کرونا مستقیماً باعث ایجاد آن می‌شود، و نشان نداده‌اند که چرا برخی افراد به افسردگی مبتلا می‌شوند در حالی که دیگران نه.
چرا کرونا ممکن است باعث افسردگی شود؟
راه‌های مختلفی وجود دارد که کرونا ممکن است به افسردگی کمک کند، چه در سطح بیولوژیکی و چه در سطح روانی.
تغییرات بیولوژیکی
کووید-۱۹ میتواند در برخی افراد تغییرات عصبی ایجاد کند. از دست دادن حس بویایی که افراد تجربه می کنند نمونه ای از تغییرات عصبی مرتبط با کرونا است. دانشمندان هنوز در حال مطالعه چگونگی آن هستند، اما ممکن است به مواردی از افسردگی نیز مربوط باشد.
یک مطالعه در سال 2020 روی کسانی که از کرونا جان سالم به در برده بودند و مبتلا به افسردگی شده بودند نشان می دهد که سطوح بالاتر التهاب در زمان تشخیص با خطر بالاتر ابتلا به افسردگی مرتبط است. فرآیندهای التهابی ممکن است در افسردگی نقش داشته باشند.
با این حال، این مطالعه همچنین خاطرنشان می کند که زنان التهاب پایه پایین تری نسبت به مردان دارند. اما میزان افسردگی کلی بعد از کرونا بالاتر است. این نشان می دهد که التهاب به تنهایی نمی تواند افزایش میزان افسردگی را توضیح دهد.
شدت علائم و بستری شدن در بیمارستان
مطالعه سال 2020 همچنین نشان داد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان به دلیل کرونا و ماندن طولانی‌تر در بیمارستان نیز با نرخ افسردگی بالاتر مرتبط است.
محققان دریافتند که 31 درصد از 402 بازمانده از بیماری کرونا یک ماه پس از بستری شدن در بیمارستان به دلیل کووید-19 علائم افسردگی داشتند.
این یافته ها با تحقیقات قبلی در مورد افسردگی در افرادی که مجبور به بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه (ICU) شده اند مطابقت دارد. در یک مطالعه در اردن، هشت نفر از 10 نفر در بین 105 بیمار که ICU را ترک کرده بودند، افسردگی داشتند. این علامت می تواند بخشی از وضعیتی باشد که پزشکان آن را سندرم پس از مراقبت ویژه می نامند.
استرس مرتبط با بیماری همه گیر
یک مطالعه سال 2020 نشان می دهد که تنها خود کرونا نیست، بلکه تجربه زندگی در دوران یک بیماری همه گیر است که ممکن است خطر افسردگی را افزایش دهد.
این مطلب جالب را از دست ندهید:
این مطالعه که بر روی افراد ساکن در ایرلند انجام شد، عوامل خطرزای زیر را برای افسردگی در طول همه‌گیری کرونا شناسایی کرد:
- سن کمتر
- زن بودن
- خطر بالاتر ابتلا به کرونا
- از دست دادن درآمد به دلیل کرونا
- سابقه ابتلا به کرونا
این نشان می دهد که ترس یک فرد از کرونا، و همچنین موقعیت آنها در جامعه، بر میزان احتمال ابتلای آنها به افسردگی تأثیر می گذارد.
بر اساس گزارش علمی سازمان جهانی بهداشت (WHO)، اولین سال همه‌گیری کرونا باعث افزایش 25 درصدی افسردگی در سراسر جهان شد. WHO همچنین تأکید می کند که جوانان، زنان و افرادی که از قبل بیماری داشتند به طور نامتناسبی تحت تأثیر استرس بیماری همه گیر قرار گرفتند.
چرا COVID-19 ممکن است افسردگی را بدتر کند؟
علاوه بر کمک به موارد جدید افسردگی، به نظر می‌رسد کووید-19 برای کسانی که قبلاً افسردگی را تجربه کرده‌اند، احتمال تشدید یا تحریک علائم را دارد.
این در مورد افرادی که خود بیماری را نداشته اند اما استرس یا اضطراب را به دلیل آن تجربه کرده اند نیز صادق است. مطالعه‌ای در سال 2020 نشان داد که ریسک بالاتر بیمار شدن و از دست دادن شغل مرتبط با کووید-19 هر دو با خطر بالاتر افسردگی مرتبط هستند.
رویدادهای جهانی مانند بیماری های همه گیر می تواند شامل بسیاری از عوامل خطرساز باشد که ممکن است علائم افسردگی را تحریک کند، از جمله:
- تغییر و عدم قطعیت قابل توجه
- پتانسیل تجربه تروما
- چندین منبع استرس مزمن
در نتیجه، افرادی که دارای سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی هستند ممکن است نسبت به سایرین نسبت به تأثیرات روانی کرونا آسیب پذیرتر باشند.
آمار افسردگی
تعدادی از مطالعات نشان داده اند که همه گیری کووید-19 باعث افزایش میزان افسردگی در سراسر جهان شده است.
این افزایش تنها مربوط به چند موج اول کرونا نیست. یک مطالعه در سال 2022 روی هفت کشور اروپایی نشان داد که میزان افسردگی در طول موج‌های مختلف کووید-19 بسیار زیاد است، به طوری که از هر 4 نفر حدود 1 نفر در طول موج چهارم همه‌گیری افسردگی را تجربه می‌کند.
شیوع افسردگی به ویژه در میان گروه های خاصی بالا بود. به عنوان مثال، یک بررسی سیستماتیک و متاآنالیز در سال 2022 میزان شیوع تلفیقی را در بین پزشکان 20.5 درصد در طول سال اول همه‌گیری نشان داد. پزشکان و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی با میزان بالایی از تجربه تروما و قرار گرفتن در معرض کرونا مواجه بودند.
چه زمانی باید به دنبال درمان بود
هرکسی که فکر می‌کند ممکن است افسردگی داشته باشد، خواه مبتلا به کووید-19 باشد یا نه، باید به دنبال درمان باشد.
برخی از علائمی که ممکن است فرد به کمک نیاز داشته باشد عبارتند از:
- احساس غمگین بودن شدید
- احساس ناامیدی، یا اینکه اوضاع هرگز نمی تواند بهتر شود
- از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردند
- افکار خودزنی یا خودکشی
اگر فردی چندین هفته پس از بهبودی یا منفی بودن آزمایش، همچنان علائم کرونا را تجربه کرد، باید به دنبال درمان باشد.
درمان افسردگی
درمان افسردگی میتواند شامل ترکیبی از درمان، داروها و تکنیک‌های مقابله‌ای باشد که فرد میتواند برای کاهش علائم استفاده کند.
داروها
داروهای ضد افسردگی می توانند علائم افسردگی را در کمتر از دو تا چهار هفته کاهش دهند. این نه تنها به شما کمک می کند تا احساس بهتری داشته باشید، بلکه می تواند به طور بالقوه از بدتر شدن افسردگی نیز جلوگیری کند.
تحقیقات نشان می‌دهد که هر چه افسردگی شما شدیدتر باشد، داروهای ضد افسردگی بیشتر میتوانند به طور بالقوه کمک کنند.
برخی از افراد از مصرف داروهای ضد افسردگی می ترسند. زیرا نگران این هستند که چگونه بر زندگی روزمره شان تأثیر می گذارد. با این حال، بسیاری از عوارض جانبی داروهای ضدافسردگی با عادت کردن بدن به دارو کاهش می‌یابد. ادامه مصرف آنها طبق تجویز میتواند به تقویت خلق و خوی شما کمک کند.
روان درمانی
چند نوع درمان وجود دارد که می تواند به تسکین احساس افسردگی کمک کند. درمان شناختی رفتاری یکی از آنهاست. درمان شناختی رفتاری به افراد کمک می کند یاد بگیرند که چگونه افکار خود را به گونه ای تغییر دهند که بر رفتارها و احساسات آنها تأثیر مثبت بیشتری بگذارد.
درباره درمان شناختی رفتاری بیشتر بدانید:
نوروفیدبک
علوم اعصاب ثابت کرده است که تمرینات مکرر شبکه های مغزی، مانند تمرینهای مرتبط با نوروفیدبک، توانایی تغییر شکل مغز را دارد. این موضوع به بهینه سازی الگوهای امواج مغزی کمک می کند و در عین حال ارتباطات بین نورون ها و شبکه ها را تقویت می کند.
درمان نوروفیدبک همچنین سیستم عصبی پاراسمپاتیک را بهبود می بخشد. و فشار خون و ضربان قلب را کاهش می دهد. پس از جلسات نوروفیدبک، بسیاری از بیماران کاهش علائم اضطراب و افسردگی خود را تجربه می کنند.
اگر میخواهید از نوروفیدبک و چگونگی انجام آن بیشتر بدانید این مطلب را از دست ندهید:
تحریک مغناطیسی مغز
اگر از افسردگی شدید رنج می برید که به دارو مقاوم بوده است، درمان TMS میتواند یک گزینه مناسب برای شما باشد. درمان با تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) یک درمان غیرتهاجمی است. پالس های انرژی مغناطیسی مکرر را به مناطقی از مغز که در خلق و خوی درگیر هستند هدایت می کند. این پالس های مغناطیسی بدون درد از جمجمه عبور می کنند و سلول های مغزی را تحریک می کنند.این موضوع می تواند ارتباط بین قسمت های مختلف مغز را بهبود ببخشد و علائم افسردگی را کاهش دهد.
تحریک ترانس کرانیال (tDCS)
تحریک فرا جمجمه ای ابزار جدیدی است که به کسانی که با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند کمک می کند. روش تحریک فراجمجمه ای مغز میتواند به عنوان یک ابزار مفید در یک رویکرد جامع برای بهبودی طولانی مدت و پایدار بیماران مبتلا به افسردگی استفاده شود.
در طول یک جلسه، بیماران میتوانند بهبود خلق و خو و آرامش را احساس کنند. حتی پس از پایان جلسه، مغز میتواند به لطف نورپلاستیسیتی یا توانایی طبیعی خود برای تغییر، به سیم کشی مجدد و بهبود خود ادامه دهد. بیماران میتوانند با جلسات مکرر دستاوردها را تثبیت کنند. و پزشکان می توانند تغییرات طولانی مدت در مغز را با تکنیک های تصویربرداری (مانند fMRI یا qEEG) بررسی کنند.
درباره درمان افسردگی بدون دارو با تحریک الکتریکی مغز tDCS بیشتر بدانید:
حرف آخر
در انستیتو سلامت مغز دانا مفتخریم با ارائه تکنیک‌های علمی به بهبود عملکرد مغز شما کمک کنیم.مغز ما تا حد زیادی تعیین می کند که چه کسی هستیم، چه کاری انجام می دهیم و چگونه رفتار می‌کنیم. برنامه های جامع ما می تواند به شما کمک کند تا سلامت روان خود را ارتقا بخشید. اگر میخواهید درباره روش‌هایی که می‌توانید مغز خود را به سلامت بهینه برگردانید، بیشتر بدانید، با ما تماس بگیرید.
منابع:
- Chand, S. P., et al. (2022). Depression.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430847/ - Choi, K. W., et al. (2020). An exposure-wide and Mendelian randomization approach to identifying modifiable factors for the prevention of depression.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9361193/ - COVID-19 pandemic triggers 25% increase in prevalence of anxiety and depression worldwide. (2022).
https://www.who.int/news/item/02-03-2022-covid-19-pandemic-triggers-25-increase-in-prevalence-of-anxiety-and-depression-worldwide - Depression. (2022).
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/depression - Hajek, A., et al. (2022). Prevalence and determinants of probable depression and anxiety during the COVID-19 pandemic in seven countries: Longitudinal evidence from the European COvid Survey (ECOS).
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0165032721013495 - Hyland, P., et al. (2020). Anxiety and depression in the Republic of Ireland during the COVID-19 pandemic.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/acps.13219 - Johns, G., et al. (2022). The global prevalence of depression and anxiety among doctors during the COVID-19 pandemic: Systematic review and meta-analysis.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0165032721012477 - Long COVID or post-COVID conditions. (2022).
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/long-term-effects/index.html - Mazza, M. G., et al. (2020). Anxiety and depression in COVID-19 survivors: Role of inflammatory and clinical predictors.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0889159120316068 - Shdaifat, S. A., et al. (2020). Anxiety and depression among patients admitted to intensive care [Abstract].
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/nicc.12536
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.