بیماری پارکینسون مدتهاست که عمدتاً به عنوان یک اختلال حرکتی در نظر گرفته می شود. با این حال، تحقیقات رو به رشد به اختلال در عملکرد اجرایی به عنوان یک عامل اصلی در پیشرفت آن اشاره می کند. محققان اروپایی با مشاهده علائم شناختی و روانپزشکی راهی جدید برای تعیین نشانه های اولیه بیماری پارکینسون و زوال شناختی مرتبط با آن پیدا کرده اند.
کارشناسان موسسه فناوری فدرال سوئیس (EPFL) در سوئیس و بیمارستان سنت پائو در بارسلونای اسپانیا دریافتند که افراد مبتلا به بیماری پارکینسون و توهمات اولیه ممکن است عملکرد اجرایی را با سرعت بیشتری از دست بدهند.
مطالعه آنها در Nature Mental Health منتشر شده است.
توهم در بیماران پارکینسون
توهمات، احساسات نادرست از چیزهایی هستند که وجود ندارند.
افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است یک یا چند نوع توهم شامل توهم بینایی، شنوایی، لمس، بویایی یا چشایی را تجربه کنند.
دانشمندان قبلاً یافته اند که توهمات بصری پیچیده می تواند نشانگر زوال شناختی در بیماری پارکینسون و اختلالات عصبی مرتبط باشد.
با این حال، این نوع توهمات معمولا در مراحل بعدی اختلال رخ می دهند، که استفاده از آنها را به عنوان نشانه های اولیه پارکینسون رد می کند.
توهمات جزئی در مراحل اولیه بیماری پارکینسون اتفاق می افتد، اما تحقیقات فعلی هنوز ارتباط آنها را با اختلالات شناختی تایید نکرده است.
توهمات جزئی می توانند قبل از علائم حرکتی شایع تر بیماری پارکینسون، مانند لرزش، سفتی، و برادی کینزی ظاهر شوند.
توهمات جزئی چیست؟
سه نوع اصلی از توهمات جزئی وجود دارد:
- وجود توهم یا ادراک شدید از حضور شخصی که وجود ندارد.
- توهمات عبوری باعث می شود که شخص فکر کند کسی یا چیزی را در حال عبور در میدان بینایی محیطی خود می بیند.
- پاریدولیا – باعث می شود فرد فکر کند که صورت یا شیئی را در محرک های بصری بی شکل یا طرح دار مانند ابرها یا در نقش فرش می بیند.
آیا توهمات نشانگر اختلال شناختی هستند؟
در این مطالعه مشترک بین EPFL و بیمارستان سنت پائو، محققان داده هایی را در مورد 75 فرد مبتلا به بیماری پارکینسون جمع آوری کردند. سن بیماران حدود 60 تا 70 سال بود.
این تیم بررسی کردند که آیا افراد مبتلا به بیماری پارکینسون که توهمات جزئی را تجربه کرده‌اند ممکن است نوسانات مغزی تغییر یافته را نشان دهند و آیا چنین تغییرات جزئی مرتبط با توهمات با اختلالات شناختی که در طول زمان افزایش می‌یابد مرتبط است.
برای شرکت کنندگان در مطالعه مصاحبه های روانپزشکی انجام شد تا مشخص کنند که آیا توهمات جزئی را تجربه می کنند یا خیر. آنها همچنین تحت آزمایش عصب روانشناسی برای اندازه گیری عملکرد شناختی قرار گرفتند.
استفاده از نوار مغزی یا ارزیابی عصب روانشناختی؟
محققان داده های الکتروانسفالوگرافی (EEG) را نیز جمع آوری کردند.
آزمایش‌های عصب روانشناختی بعدی 2 سال بعد با 68 بیمار و پنج سال بعد با 54 بیمار انجام شد.
دکتر برناسکونی و همکارانش مشاهده کردند که نوسانات تتا پیشانی در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون با توهمات جزئی با کاهش عملکردهای شناختی پیشانی – زیر قشری مرتبط است. پزشکان بر این باورند که نقص‌های فرونتال-زیر قشری شاخصی از اختلال شناختی است.
آنها متوجه شدند که نتایج آزمایشات عصب روانشناختی در بین بیماران با و بدون توهمات جزئی مشابه است. این تأیید کرد که عصب روانشناسی به تنهایی برای تشخیص تغییرات جزئی مرتبط با توهم کافی نیست.
یک پیگیری 5 ساله نوسانات را تأیید کرد و کاهش شدیدتری را در عملکردهای فرونتال زیر قشری در افرادی که توهمات جزئی را در ابتدای مطالعه گزارش کرده بودند نشان داد.
نقشه برداری مغز برای پارکینسون
جراح مغز و اعصاب دکتر Gurneet Singh Sawhney از Neurolife در بمبئی هند، که در این تحقیق شرکت نداشت، می گوید نتیجه این مطالعه «یافته مهمی است زیرا نیاز متخصصان مغز و اعصاب را برای نظارت دقیق بر بیماران مبتلا به پارکینسون از نظر علائم اختلال شناختی نشان می دهد.»
دکتر Sawhney توضیح داد که چرا محققان در حال بررسی ارتباط بین تغییرات الکتروفیزیولوژیکی نوسانات تتا و علائم بالینی توهم هستند.
وی خاطرنشان کرد: نوسانات تتا سیگنال های الکتریکی در مغز هستند که معمولاً با اسکن EEG اندازه گیری می شوند و با فرآیندهای شناختی مختلفی مانند تصمیم گیری و حافظه کاری مرتبط هستند. بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون اغلب کاهش تتا را در فعالیت لوب فرونتال مغز نشان می دهند که با اختلال در عملکردهای اجرایی مانند حافظه کاری و تصمیم گیری همراه است.
فناوری رباتیک برای تشخیص زودهنگام پارکینسون
نویسنده اصلی این مطالعه، دکتر فوسکو برناسکونی، از آزمایشگاه علوم اعصاب شناختی EPFL، در مورد روش‌های دیگری که برای تشخیص زودهنگام بیماری پارکینسون در دست بررسی است توضیح داد فناوری رباتیک و واقعیت مجازی به او و همکارانش این امکان را داده است که توهمات را با خیال راحت تجزیه و تحلیل و از لحاظ کمی بررسی کنند. با این حال، ماهیت غیرقابل پیش بینی و ذهنی توهمات، مطالعه آنها را به چالش می کشد.
او گفت: «در حال حاضر در حال توسعه بیشتر روش‌های خود هستیم و آزمایش رویکرد خود را برای ارزیابی اینکه آیا می‌توانیم افراد مبتلا به بیماری پارکینسون را که ممکن است در آینده دچار توهم شوند، شناسایی کنیم، آغاز خواهیم کرد.»
دکتر برناسکونی خاطرنشان کرد که این آزمایشات هنوز در مراحل اولیه است و نیاز به پیگیری مداوم در بیماران دارد.
توهمات جزئی علائمی هستند که کمتر گزارش شده اند
توهم ممکن است به طور مرتب در حداقل یک نفر از هر دو نفر مبتلا به بیماری پارکینسون رخ دهد. با این حال، بسیاری از افراد آنها را به عنوان علائم بیماری پارکینسون با پزشک خود مطرح نمی کنند یا در مورد آنها صحبت نمی کنند.
علاوه بر این، توهم‌های به اصطلاح «کوچک» که شامل توهمات حضوری می‌شود – احساس اینکه کسی پشت فردی است که توهم را تجربه می‌کند، اما کسی آنجا نیست – ممکن است همیشه آزاردهنده یا ناراحت‌کننده نباشد. در فردی که آن را تجربه می کند معمولاً با احساسات عاطفی خنثی و گاهی مثبت همراه است.
اگر تجربه ناخوشایند نباشد، فرد احتمالاً علائم را به پزشک خود گزارش نمی دهد.
مهم است که به دنبال مراقبت های فوری برای توهم باشید
نویسندگان این مطالعه امیدوارند که کار آنها به مردم در مورد فوریت فاش کردن وقوع توهمات اولیه هشدار دهد.
دکتر برناسکونی گفت: «ما معتقدیم مهم است که افراد آگاه شوند که چنین توهماتی بخشی از بیماری است و مهم است که این علائم را با پزشک در میان بگذاریم.»
برای متخصصان مغز و اعصاب ضروری است که نقشه برداری مغز بیماران خود، به ویژه بیماران مبتلا به پارکینسون را برای تشخیص هر گونه نشانه ای از نقص یا زوال شناختی، تحت نظر داشته باشند.
معمولاً امور افراد مبتلا به بیماری پارکینسون بیشتر توسط متخصصان مشکلات حرکتی دنبال می‌شود. برای داشتن یک دید کلی از علائمی که بیمار را تحت تاثیر قرار می دهد، مهم است که آنها وجود علائم غیرحرکتی را نیز به طور سیستماتیک ارزیابی کنند، به ویژه آنهایی که ممکن است به تغییرات در عملکردهای شناختی مرتبط باشند، مانند توهمات بصری جزئی و پیچیده.
روش های سنتی برای تشخیص مشکلات شناختی اغلب شامل تست های قلم و کاغذی وقت گیر است و نیاز به یک متخصص مغز و اعصاب دارد تا تست ها را اجرا و تفسیر کند.
علاوه بر این، از آنجایی که نحوه انجام این تست های سنتی را می توان بعد از چند بار انجام یاد گرفت، نمی توان آنها را به طور مکرر در طول زمان برای همان مورد استفاده کرد. در مقابل، EEG را می توان به طور مداوم بعد از چند ساعت یا بعد از چند روز انجام داد. می توان آن را در خانه های سالمندان یا خانه خود بیمار به کار برد، و توصیفی غنی از وضعیت شناختی بیمار ارائه می دهد.
اندازه‌گیری‌های EEG می تواند برای نظارت و تنظیم دقیق عوارض جانبی شناختی داروهایی که برای درمان بیماری پارکینسون استفاده می‌شوند، مفید باشد.
در نهایت، EEG حتی می‌تواند یک سنجش اساسی برای تعیین اینکه آیا درمان‌های جدید برای پارکینسون در بهبود عملکرد شناختی مؤثر است یا خیر، ارائه دهد.
حرف آخر
اگر شما یا یکی از عزیزانتان در حافظه خود مشکل دارید، علائم زوال عقل دارید یا در مراحل اولیه تشخیص پارکینسون هستید، میتوانید از نوار مغزی یا نقشه برداری مغز در انستیتو سلامت مغز دانا برای تشخیص دقیق‌تر و استفاده از گزینه‌های درمانی مناسب بهره ببرید.
با واحد ارزیابی و تشخیص انستیتو سلامت مغز دانا آشنا شوید:
واحد ارزیابی و تشخیص یکی از زیر مجموعه های مرکز سلامت مغز دانا است که نقطه ورود تمامی مراجعین جدید به موسسه در مرحله اول محسوب می شود. ورود مراجعین به مرکز سلامت مغز دانا می تواند به واسطه ارجاع از مراکز پزشکی و یا به صورت مستقیم و به واسطه درخواست مراجع صورت گیرد. طی مرحله اول و در بدو ورود، ارزیابی جامعی از علایم عصب روانشناختی برای تمامی مراجعین مرکز سلامت مغز دانا صورت خواهد گرفت.
کادر تخصصی مرکزسلامت مغز دانا شامل متخصصین علوم اعصاب، علوم شناختی و روانشناسی شناختی است که به ارزیابی تمامی جوانب مشکلات مراجع می پردازند. برای کسب اطلاعات بیشتر واحد مربوطه را در سایت ببینید یا با ما تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روانشناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.