ملاتونین یک هورمون طبیعی است که توسط مغز تولید می شود و خواب را تقویت می کند. مکمل های ملاتونین بدون نسخه در دسترس افراد می باشد، بنابراین زنان بارداری که مشکلات خواب دارند ممکن است در مورد مصرف آن به عنوان یک داروی بالقوه کنجکاو باشند. درباره تحقیقات مربوط به ملاتونین و بارداری و همچنین سایر راهکارهای مفید برای بهبود خواب در دوران بارداری بیشتر بدانید.
نقش ملاتونین در دوران بارداری
به نظر می رسد ملاتونین که به طور طبیعی در بدن تولید می شود در بارداری نیز نقش دارد، اگرچه برای درک کامل نحوه عملکرد هورمون در این زمینه، تحقیقات بیشتری لازم است. ملاتونین می تواند از جفت عبور کرده و به گیرنده های جنین متصل شود، که این نشان می دهد میزان ملاتونین بر جنین تأثیر می گذارد. سطح ملاتونین در جفت در سه ماهه اول بالاترین است. سطح ملاتونین یک زن باردار بعد از 24 هفته بارداری و دوباره در هفته 32 افزایش می یابد.
تحقیقات نشان می دهد که میزان ملاتونین یک زن، ممکن است بر توانایی او در باردار شدن و بارداری تأثیر بگذارد. یک مطالعه نشان داد که کارگران شیفت شب با اختلال در سطح ملاتونین با احتمال بیشتری ناباروری و سقط جنین را تجربه می کنند. ملاتونین با بهبود عملکرد تخمدان و تخمک گذاری باعث تقویت باروری می شود. علاوه بر این، ملاتونین به جنین کمک می کند تا خودش را در رحم کاشته و رشد کند.
از آنجا که سطح ملاتونین با افزایش سن کاهش می یابد، میزان ملاتونین پایین می تواند بخشی از دلیل باروری کمتر زنان مسن باشد. برخی از محققان پیشنهاد می کنند که مکمل ملاتونین می تواند به زنان مسنی که میخواهند باردار شوند کمک می کند.
ملاتونین به احتمال زیاد به تنظیم ریتم شبانه روزی در جنین کمک می کند، که به طور بالقوه می تواند بر روی الگوی خواب کودک پس از تولد تأثیر بگذارد. ملاتونین همچنین ممکن است بر رشد عصبی جنین تأثیر بگذارد و احتمال بروز مشکلاتی مانند ضایعات مغزی را کاهش دهد.
سطح ملاتونین در زنان بارداری که دچار پره اکلامپسی شدید هستند بسیار کمتر است. پره اکلامپسی وضعیتی است که در آن یک زن باردار فشار خون بالا را تجربه می کند، گاهی اوقات با پروتئین اضافی در ادرار همراه است. در صورت عدم درمان، پره اکلامپسی می تواند منجر به تشنج یا آسیب به اعضای بدن در زنان باردار و همچنین عوارض زود هنگام تولد شود. برخی از متخصصان پیشنهاد می کنند مکمل های ملاتونین می توانند به زنان مبتلا به پره اکلامپسی کمک کنند.
محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا مکمل ملاتونین می تواند به کاهش خطر ابتلا به اختلالات عصبی مانند فلج مغزی در جنین کمک کند یا خیر. اگر ملاتونین می تواند کمک کند، ممکن است به زنان باردار در معرض خطر تولد زودرس، در آینده توصیه شود. با این حال، مکمل ملاتونین هنوز در این موارد تأیید نشده است و در حال حاضر به همین منظور توصیه نمی شود.
آیا مصرف مکمل های ملاتونین در دوران بارداری بی خطر است؟
در حال حاضر، تحقیقات کافی برای تأیید اینکه مصرف مکمل های ملاتونین در دوران بارداری بی خطر است وجود ندارد. متخصصان خواب ملاتونین را برای بی خوابی، مسئله ای که معمولاً زنان باردار با آن روبرو هستند، توصیه نمی کنند. در عوض، مشخص شده است که ملاتونین به طور مفیدی جت لگ، اختلال فاز خواب-بیداری تاخیری، برخی اختلالات خواب در کودکان و اضطراب قبل و بعد از جراحی را درمان می کند.
با این حال، در موارد خاص، متخصصان مراقبت های بهداشتی ممکن است ملاتونین را به زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند توصیه کنند. به عنوان مثال، برخی از متخصصان مکمل های ملاتونین را برای زنان مسن تر که قصد باردار شدن دارند و همچنین برای زنان باردار مبتلا به پره اکلامپسی توصیه می کنند. مطالعات نشان می دهد که ملاتونین ممکن است برای زنان مبتلا به آندومتریوز نیز مفید باشد .
در زنان بارداری که سطح ملاتونین آنها پایین نیست، ممکن است مصرف مکمل ملاتونین ایده خوبی نباشد. سطح ملاتونین به طور طبیعی در طول بارداری افزایش می یابد. یک خطر احتمالی مصرف مکمل ملاتونین در این مدت می تواند ملاتونین زیاد در بدن باشد.
محققان تحقیقات زیادی در مورد ایمنی مکمل های ملاتونین در زنان باردار سالم انجام نداده اند. در یک مطالعه حیوانی بر روی موشهای باردار، مکمل ملاتونین بر اندازه و همچنین رشد و میزان مرگ و میر توله ها تأثیر منفی گذاشت. با این حال، ما نمی دانیم که آیا می توان این نتایج را به انسان تعمیم داد.
اگر باردار هستید و بی خوابی را تجربه می کنید، ممکن است مکمل ملاتونین بهترین راه نباشد. در عوض، درمان شناختی رفتاری برای بی خوابی (CBT-I) و بهبود بهداشت خواب ممکن است کمک کند. اگر سنتان بالا هست و قصد باردار شدن دارید، یا باردار هستید و با پره اکلامپسی روبرو هستید، قبل از استفاده از مکمل ملاتونین با پزشک خود مشورت کنید.
از پزشک خود در مورد ملاتونین و خواب در دوران بارداری سوال کنید
صحبت با پزشک خود قبل از مصرف ملاتونین یا هر مکمل دیگری در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است. پزشک به شما اطمینان می دهد که خود را در معرض چیزی قرار نمی دهید که به طور بالقوه به شما یا نوزاد متولد شده آسیب برساند. علاوه بر این، پزشک می تواند سابقه سلامتی شما و مصرف سایر داروها و مکمل ها را در نظر بگیرد تا تمام مشکلات و تداخلات احتمالی بررسی شود.
اگر در مورد ملاتونین و مشکلات خواب در دوران بارداری کنجکاو هستید، در نظر داشته باشید این سوالات را از پزشک خود بپرسید:
- به نظر شما مزایا و خطرات بالقوه مکمل ملاتونین در دوران بارداری چیست؟
- با توجه به سابقه پزشکی و سلامت کلی من، آیا توصیه می کنید که در دوران بارداری ملاتونین مصرف کنم؟
- جدا از مصرف مکمل، چه راهکارها یا روش های درمانی را برای زنان باردار مبتلا به مشکلات خواب توصیه می کنید؟
راه های دیگر برای بهبود خواب در دوران بارداری چیست؟
بسیاری از نکات برای کمک به شما در بهبود خواب در دوران بارداری وجود دارد. یک بررسی سیستماتیک از چندین مطالعه شواهد را نشان داد که مداخلات زیر به زنان باردار کمک می کند تا خواب بهتری داشته باشند :
- درمان شناختی رفتاری برای بی خوابی (CBT-I)
- دارو درمانی
- مدیتیشن و یوگا
- آرامش
- بهداشت خواب
تغییر وضعیت خواب می تواند به بهبود خواب شما در دوران بارداری نیز کمک کند. خوابیدن به پهلو به طور کلی برای خانم های باردار توصیه می شود و بسیاری از آنها برای راحتی بیشتر این موقعیت از پتو و بالش برای حمایت استفاده می کنند.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.