براساس یک مطالعه جدید که بر روی حیوانات انجام شد و توسط محققان دانشگاه کلرادو بولدر، صورت گرفت، دادن باکتری های مفید به مادرانی که دچار استرس هستند، در طول سه ماهه سوم بارداری، مانع از بروز اختلالاتی مانند اوتیسم در فرزندان آنها می شود.
این مطالعه که در ژورنال Brain و Immunity منتشر شده است، آخرین مطالعات انجام شده در حیوانات و انسانها را نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض برخی میکروب های تعدیل کننده سیستم ایمنی می تواند التهاب را کاهش داده و بر مغز و سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد.
این اولین مطالعه ای است که نشان می دهد چنین مواجهه هایی در دوران بارداری بر رشد عصبی جنین تأثیر می گذارد و در حالی که تحقیقات بیشتری لازم است، می تواند رویکردی را برای مداخلات جدید دوران بارداری نشان دهد.
کریستوفر Lowry، استادیار گروه فیزیولوژی توضیح داد: “این نشان می دهد که شما می توانید مداخلات میکروبی ایجاد کنید که خطر ابتلا به سندرم های رشد عصبی مانند اوتیسم را کاهش می دهد.”
دانیل بارت، استاد ارشد روانشناسی و علوم اعصاب، اظهار داشت: تحقیقات در انسان مدتهاست که نشان می دهد استرس مادر در دوران بارداری باعث التهاب سیستمیک در مادر و جنین می شود و یک عامل خطر برای اوتیسم است.
در مطالعه قبلی، بارت دریافت که وقتی موش ها دچار استرس شدند و دارویی بنام تربوتالین به آن ها داده شد، که اغلب برای تأخیر در زایمان زودرس در زنان تجویز می شود، فرزندان آنها از جمله دو ویژگی بارز نقص اجتماعی و حرکات تکراری را نشان دادند. آنها همچنین یک اختلال تشنج مانند صرع ایجاد کردند.
“سوال اساسی ما با این مطالعه جدید این بود که آیا می توانیم از یک میکروب برای جلوگیری از پیامدهای طولانی مدت استرس زای محیطی در دوران بارداری استفاده کنیم.”
محققان برای مطالعه، موشها را در معرض استرس خفیف قرار داده و در طی آنچه معادل سه ماهه سوم بارداری در انسان می باشد، به آنها تربوتالین دادند.
همچنین به آن ها از یک باکتری معروف به مایکوباکتریوم واکسن (M. vaksae) داده شد، که در مطالعات قبلی اثرات ضد التهابی ماندگار آن بر مغز نشان داده شده است. گروه کنترل از موشها هیچ درمانی نداشتند.
در دو و چهار ماه به نوزادان، یک سری آزمایش داده شد که از جمله موارد دیگر، میزان تعامل اجتماعی آنها و اینکه آیا آنها رفتارهای تکراری را نشان می دهند، ارزیابی شدند.
مانند مطالعه قبلی، کسانی که مادرانشان تحت استرس بوده و تحت درمان با تربوتالین قرار گرفته بودند، رفتارهایی مانند اوتیسم نشان دادند. اما کسانی که با M. واکسینه شده بودند، این رفتارها در آن ها مشاهده نشد.
“به نظر می رسد ایمن سازی با M. vaksae محافظت در برابر اثرات منفی استرس زای محیطی در طول رشد، به ویژه در برابر رفتارهای شبیه به اختلال طیف اوتیسم (ASD)، را به همراه دارد.”
حدود 30٪ از افراد مبتلا به اوتیسم علائم صرع مانند تشنج را نشان می دهند. محققان گمان می کنند که التهاب ناشی از استرس در هر دو نقش دارد.
“ممکن است که اگر مدت طولانی تر درمان را ادامه دهیم، بتوانیم از بروز برخی موارد صرع نیز جلوگیری کنیم، اما تحقیقات بیشتری لازم است.”
محققان اذعان داشتند که در حال ایجاد “واکسن اوتیسم” وجود ندارد و اظهار نمی کنند که مداخلات میکروبی می تواند این اختلال را در کودکانی که از قبل آن را دارند معکوس کند. اما مطالعه آنها این عقیده را تقویت می کند که قرار گرفتن در معرض میکروارگانیسم های مفید، که بعضاً از آنها به عنوان “دوستان قدیمی” یاد می شود، می تواند نقش مهمی در رشد مغز در رحم داشته باشد.
سرانجام ، Lowry روزی را پیش بینی می کند که مادرانی که دچار استرس هستند و خطر ابتلا به تولد فرزندی با اختلال عصبی رشدی را دارند، بتوانند یک پروبیوتیک یا تلقیح مخصوص برای حمایت از رشد سالم مغز فرزندشان تهیه کنند.
“این اولین مداخله مادر است که توانسته است از ابتلا به سندرم اوتیسم، از جمله جنبه های رفتاری و اجتماعی جلوگیری کند.”
در عین حال، مادران باید در دوران بارداری از خطرات احتمالی عوامل استرس زا و محیطی از جمله داروی تربوتالین آگاهی داشته باشند و آنها باید از طریق غذاهای تخمیر شده مانند ماست و خیار شور و حتی زمان صرف شده در طبیعت، خود را در معرض باکتری های مفید قرار دهند.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
Effects of immunization with heat-killed Mycobacterium vaccae on autism spectrum disorder-like behavior and epileptogenesis in a rat model of comorbid autism and epilepsy. Brain, Behavior, and Immunity, 2020
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.