نارکولپسی یک اختلال خواب است که از هر 2000 آمریکایی یکی را مبتلا می کند. اگرچه ممکن است افراد در هر سنی علائم خود را تجربه کنند، اما نارکولپسی اغلب بین 7 تا 25 سالگی شروع می شود. پس از شروع علائم، خواب آلودگی بیش از حد می تواند به سرعت باعث اختلال در عملکرد فرد در خانه، مدرسه و محل کار شود.
بسیاری از علائم نارکولپسی در سایر شرایط پزشکی مشترک است. و به همین دلیل، نارکولپسی می تواند سالها تشخیص داده نشود. درک علائم نارکولپسی گامی مهم در جهت تشخیص و درمان دقیق این اختلال مزمن و به طور بالقوه ناتوان کننده خواب است.
علائم نارکولپسی چیست؟
علائم نارکولپسی معمولاً مربوط به از بین رفتن سلول های مغزی است که انتقال دهنده های عصبی به نام اورکسین تولید می کنند. اورکسین ها نقش های مهم زیادی در بدن دارند. که دو مورد از آنها تقویت بیداری و سرکوب خواب REM است. تثبیت بیداری مهم است زیرا به افراد اجازه می دهد هوشیاری خود را برای مدت طولانی در طول روز حفظ کنند.
بدون نورونهای تولید کننده اورکسین کافی، بدن نمی تواند چرخه خواب و بیداری را به طور مناسب حفظ کند. خواب کمتر تثبیت شده است و باعث می شود افراد در طول روز احساس خستگی کنند. و احساس نیاز به چرت زدن های مکرر داشته باشند. معمول است که افراد مبتلا به نارکولپسی در مواقع نامناسب نیاز شدید به خواب را تجربه می کنند.
نارکولپسی همچنین باعث می شود که بدن به سرعت بین حالت خواب و بیداری منتقل شود. افراد مبتلا به نارکولپسی سریعتر از افرادی که این اختلال را ندارند به خواب می روند. و وارد REM می شوند. بیماران نارکولپتیک اغلب در طول شب بیدار می شوند. و زمانی را در حالتهای میانی غیرطبیعی می گذرانند که در آنها نه کاملاً خوابیده اند و نه بیدار هستند. که به صورت کاتاپلکسی، فلج خواب و توهم ظاهر می شود.
اورکسین
ارتباط بین کمبود اورکسین و علائم نارکولپسی به خوبی ثابت شده است. اما همه افراد مبتلا به نارکولپسی از دست دادن نورون های تولید کننده اورکسین را ندارند. دو نوع نارکولپسی وجود دارد – نوع 1 و نوع 2 – و کمبود اورکسین تنها در افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 علائم ایجاد می کند.
افرادی که مبتلا به نارکولپسی نوع 1 85 تا 95 درصد سلولهای عصبی کمتری نسبت به افراد بدون این عارضه تولید اورکسین دارند. افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 2 معمولاً دارای سطوح طبیعی اورکسین و علائم نارکولپسی کمتر شدید هستند. علت علائم در بیماران مبتلا به نارکولپسی نوع 2 به خوبی شناخته نشده است.
علائم نارکولپسی
علائم نارکولپسی اغلب تتراد نامیده می شود. به این معنی که چهار علائم اصلی این بیماری وجود دارد. خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، فلج خواب، توهم و کاتاپلکسی. اگرچه همه افراد مبتلا به نارکولپسی خواب آلودگی بیش از حد در طول روز را تجربه می کنند، علائم دیگر کمتر رایج است. تنها حدود 10 تا 15 درصد از افراد مبتلا به نارکولپسی کل علائم بیماری را تجربه می کنند.
خوابآلودگی مفرط در طول روز
خواب آلودگی بیش از حد در روز (EDS) اغلب اولین علامت نارکولپسی است. افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است با استراحت از خواب بیدار شوند. اما مدتی بعد دوباره احساس خستگی می کنند. خواب آلودگی صرفنظر از میزان خواب شبانه فرد ادامه می یابد. و اغلب زمانی افزایش می یابد که فرد مشغول کارهای غیر جالب یا یکنواخت است. مانند تماشای تلویزیون یا نشستن در کلاس درس. افراد ممکن است هنگام انجام وظایفی که توجه آنها را جلب می کند، هوشیارتر باشند.
علاوه بر خواب آلودگی مداوم، بیماران مبتلا به نارکولپسی اغلب آنچه را “حملات خواب” می نامند توصیف می کنند. در طول حمله خواب، خواب آلودگی شدید به سرعت ظاهر می شود و نیاز به خواب عملاً غیر قابل مقاومت است. افراد ممکن است هر لحظه بخوابند و چرت های کوتاه آنها فقط از چند ثانیه تا چند دقیقه متغیر است. آنها اغلب از این چرت های کوتاه بیدار می شوند و احساس هوشیاری و بیداری بیشتری دارند.
فلج خواب
فلج خواب، از دست دادن موقت کنترل ارادی ماهیچه ها در هنگام بیدار شدن یا به خواب رفتن است. فرد هنگام فلج خواب کاملاً هوشیار است، اما نمی تواند صحبت کند یا حرکت کند. دوره های فلج خواب می تواند چند دقیقه طول بکشد و با بیدار شدن، افراد توانایی حرکت و صحبت را بازیابی می کنند. حدود 25 درصد از افراد مبتلا به نارکولپسی دچار فلج خواب می شوند .
در اکثر افراد بدون نارکولپسی، خواب REM حدود 60 تا 90 دقیقه پس از به خواب رسیدن است. در طول خواب REM، فعالیت مغز افزایش می یابد و رویاهای زنده رایج است. خواب REM همچنین شامل فلج ماهیچه ای موقت به نام آتونی است. آتونیا مانع از تحقق رویاها در هنگام خواب می شود و معمولاً با بیدار شدن فرد به پایان می رسد.
افراد مبتلا به نارکولپسی به طور مکرر وارد خواب REM می شوند. غالباً در 15 دقیقه پس از به خواب رفتن، و تجربیاتی که به طور معمول در خواب REM یافت می شود. وقتی آتونی پس از بیدار شدن از خواب ادامه پیدا کند، دچار فلج خواب می شود.
توهم
توهم می تواند برای افراد مبتلا به نارکولپسی یک تجربه ترسناک باشد. این توهمات اغلب زمانی رخ می دهد که فردی در حال خوابیدن است. اما می تواند در زمان بیدار شدن از خواب نیز رخ دهد. توهمات معمولاً بصری هستند، مانند دیدن چیزی یا شخصی در اتاق خواب. اما ممکن است چند حالته نیز باشند، به این معنی که شامل حواس متعددی مانند چشایی، لامسه، شنوایی یا بویایی است.
توهمات خواب آور، آنهایی که هنگام خواب فرد رخ می دهد، حدود یک سوم افراد مبتلا به نارکولپسی را تحت تأثیر قرار می دهد. درست مثل فلج خواب، محققان معتقدند که توهم نشان دهنده پدیده خواب REM است که به بیداری نفوذ می کند.
علائم نارکولپسی در کودکان
نارکولپسی در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می شود، اغلب با خواب آلودگی بیش از حد در طول روز شروع می شود. این افزایش خستگی ممکن است منجر به خوابیدن بیش از حد معمول شود، که به آن هایپرخوابی گفته می شود. و همچنین بازگشت به چرت زدن روزانه که معمولاً در نوزادان و کودکان نوپا دیده می شود.
با پیشرفت نارکولپسی، خواب طولانی ممکن است با اختلال بیشتر در خواب شب و افزایش رویاهای زنده و بیداری های شبانه باشد. در حالی که نارکولپسی یک بیماری مزمن و مادام العمر است، علائم معمولاً با بالا رفتن سن تشدید نمی شوند.
سایر شرایط بهداشتی مرتبط
تحقیقات نشان داده است که بیماران مبتلا به نارکولپسی در معرض خطر بیشتری برای چندین بیماری هستند. به افراد مبتلا به نارکولپسی با افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی و متابولیک مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، چاقی و دیابت مواجه هستند.
یکی از دلایل افزایش شیوع این شرایط در افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است نقش های متعدد اورکسین ها در بدن باشد. از دست دادن نورون های تولید کننده اورکسین علاوه بر ایجاد مشکل خواب، می تواند بر فشار خون شبانه و تجمع پلاک در عروق تأثیر بگذارد.
نارکولپسی همچنین با اختلالات روانی از جمله اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)، افسردگی و اسکیزوفرنی همراه است. فرضیه محققان این است که تغییر شیوه زندگی و اختلال ناشی از علائم نارکولپسی ممکن است منجر به ایجاد اختلالات روانی شود. یا اینکه نارکولپسی و اختلالات روانپزشکی علل مشابهی دارند. در حالی که تأثیر نارکولپسی بر سلامت روان قابل توجه است. تا 57 درصد افراد مبتلا به نارکولپسی نیز افسردگی را تجربه می کنند. تحقیقات بیشتری برای درک رابطه پیچیده بین نارکولپسی و اختلالات روانپزشکی مورد نیاز است.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.