سندرم بی انگیزگی در زندگی چیست؟ “بی انگیزه شدم!” با هم بشنویم:
سندرم بی انگیزگی چیست؟
سندرم بی انگیزگی وضعیتی است که با تغییر در شخصیت، عواطف و عملکرد شناختی فرد مشخص می شود.
فرد مبتلا به این عارضه کمبود تمرکز و فعالیت، بی تفاوتی و حافظه ضعیف را تجربه خواهد کرد. این وضعیت برای اولین بار در دهه 1960 در میان افرادی که سابقه طولانی مصرف حشیش داشتند مشاهده شد.
از آن زمان با استفاده از داروهای روانگردان دیگر مانند مت آمفتامین ها و برخی از شربت های سرفه بدون نسخه مرتبط شده است.
اگر نسبت به چیزهایی که معمولاً برای شما شادی میآورند بیانگیزه و بیعلاقه هستید، احتمالاً با این وضعیت زندگی میکنید.
علائم سندرم بی انگیزگی
اولین نشانه های سندرم بی انگیزگی، نشانه های بی تفاوتی است.
علائم بی تفاوتی:
- فقدان رفتارهای هدفمند
- نشان دادن فقدان عواطف، یا از نظر عاطفی کم رنگ بودن
- کاهش علاقه به انجام فعالیت هایی که معمولاً از آنها لذت می بردید
سایر علائمی که اغلب با سندرم بی انگیزگی رخ می دهد:
- مشکلات حافظه کوتاه مدت یا فراموشی
- عدم توانایی در تمرکز روی کارها
- مشکل در حفظ توجه
- کناره گیری از فعالیت های اجتماعی و انزوا
شناسایی سندرم بی انگیزگی
علائم سندرم بی انگیزگی شبیه افسردگی است، به همین دلیل است که گاهی اوقات ممکن است این وضعیت به اشتباه تشخیص داده شود. این علائم همچنین می تواند بخشی از سایر بیماری های مغزی مانند بیماری پارکینسون، آلزایمر، اسکیزوفرنی، سکته مغزی و آسیب مغزی باشد. این شرایط دیگر باید رد شوند.
برخی تحقیقات نشان می دهد که علائم سندرم بی انگیزگی منعکس کننده مسائل مربوط به لوب فرونتال مغز، سیستم لیمبیک، مسیرهای سروتونین و سیستم پاداش دوپامینرژیک است.
لوب پیشانی بخشی از مغز است که مسئول عملکردهای شناختی مانند توجه، استدلال، تصمیم گیری، حل مشکلات، قضاوت و حافظه است.
سیستم لیمبیک مجموعه ای از ساختارهای مغزی است که مسئول تنظیم هیجانی و شکل گیری حافظه هستند.
علل
پیام رسان های شیمیایی خاصی در مغز وجود دارند که با شادی، انگیزه و رفتار هدفمند مرتبط هستند. دوپامین انتقال دهنده عصبی “احساس خوب” است و سطوح پایین آن با احساس بی تفاوتی و بی لذتی مرتبط است. سروتونین یکی دیگر از انتقال دهنده های عصبی است که با خلق و خوی مرتبط است. عدم تعادل در سیستم سروتونرژیک میتواند بر احساس سلامتی فرد تأثیر بگذارد.
سندرم بی انگیزگی یکی از شایعترین مسائل روانپزشکی است که در افرادی که سابقه مصرف مواد روانگردان دارند رخ میدهد. این میتواند مربوط به داروهای تجویزی یا سوء مصرف مواد باشد، هر چیزی که شیمی مغز را تغییر میدهد.
مواد روانگردان به هر دارو یا موادی گفته می شود که نحوه عملکرد مغز شما را تغییر می دهد.
دوپامین
مسیر دوپامینرژیک، “سیستم پاداش” می تواند توسط سوء مصرف مواد، برخی داروها و برخی از بیماری های مغزی مختل شود. به عنوان مثال، برخی از مواد مخدر، مانند مواد افیونی، کوکائین و ماری جوانا، باعث افزایش دوپامین می شوند که باعث ایجاد احساس سرخوشی می شود.
با این حال، با گذشت زمان، مغز شما کمتر به دوپامین پاسخ میدهد و برای رسیدن به آن احساسات خوب، به دوزهای بالاتری از دارو نیاز دارد. در نهایت، مغز شما گیرندههای دوپامین کمتری خواهد داشت و دیگر به سطوح طبیعی دوپامین پاسخ نمیدهد و باعث میشود که شما نسبت به فعالیتهایی که زمانی جالب یا مفید میدانستید، بیانگیزه و بیعلاقه شوید.
مثال ها
سندرم بی انگیزگی ناشی از ماری جوانا و داروهای SSRI دو نوع شایع این بیماری هستند.
ماری جوانا و بی انگیزگی
سندرم بی انگیزگی اولین بار در بین افرادی که به طور مکرر ماری جوانا مصرف می کردند مشاهده شد. با این حال، ارتباط بین مصرف ماری جوانا و سندرم بی انگیزگی همچنان محل بحث است.
برخی از مطالعات گزارش می دهند که سندرم بی انگیزگی احتمالاً در بین 16 تا 21 درصد از مصرف کنندگان مزمن ماری جوانا رخ می دهد.
در یک مطالعه در سال 2018، محققان ارتباط بین مصرف ماری جوانا و سندرم بی انگیزگی را در 505 دانشجوی کالج آزمایش کردند. آنها سن، جنسیت و جمعیت نژادی را در نظر گرفتند. آنها همچنین ارزیابی شخصیت شرکت کنندگان را نیز انجام دادند. به عنوان مثال، محققان در نظر گرفتند که آیا شرکت کنندگان از مواد دیگری مانند تنباکو و الکل استفاده می کردند یا خیر.
در پایان مطالعه، محققان دریافتند که مصرف ماری جوانا به تنهایی به طور قابل توجهی با ابتکار عمل و تداوم کمتر مرتبط است که نشانههای سندرم بی انگیزگی است. آنها به این نتیجه رسیدند که ماری جوانا یک عامل خطر برای ابتلا به این سندرم است.
تحقیقات نشان می دهد که حشیش شایع ترین علت سندرم بی انگیزگی است.
در حالی که برخی از مطالعات نشان میدهند که مصرفکنندگان مکرر ماریجوانا به احتمال زیاد سندروم بی انگیزگی را تجربه میکنند، برخی دیگر معتقدند که ماریجوانا نه تنها مسئول این بیماری نیست، بلکه مواد مخدر در واقع منجر به افزایش رفاه برای مصرفکنندگان میشود.
یک مطالعه برای بررسی رابطه بین ماری جوانا و سندرم بی انگیزه بودن پیشنهاد می کند که مصرف کنندگان مزمن ماری جوانا که کمبود شدید انگیزه را تجربه می کنند ممکن است قبلاً افسردگی داشته باشند و علائم سندرم بی انگیزگی ممکن است تنها تظاهر افسردگی آنها باشد نه اینکه ناشی از مصرف خود ماری جوانا باشد.
SSRI داروی ضد افسردگی و بی انگیزه شدن
یک اثر متناقض مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین، شروع بالقوه سندرم بی انگیزگی است. SSRIها یک نوع رایج ضد افسردگی هستند که معمولاً برای درمان افسردگی بالینی استفاده میشوند و شامل داروهایی مانند Zoloft و Prozac میشوند.
سندرم بی انگیزگی یک عارضه جانبی بالقوه استفاده از SSRI است که اغلب گزارش نمی شود. یک مطالعه در سال 2004 نشان داد که 20٪ از شرکت کنندگان پس از مصرف SSRI ها بی تفاوتی را گزارش کردند و 16.1٪ گزارش کردند که احساس جاه طلبی خود را از دست داده اند.
به نظر می رسد که این امر وابسته به دوز است، با دوزهای بالاتر علائم بیشتری از بی تفاوتی ایجاد می کند. خوشبختانه، با توجه به تحقیقات انجام شده، علائم بی تفاوتی و عدم انگیزه زمانی که دوز داروی SSRI کاهش یابد یا قطع شود، معکوس می شود.
داروهای محرک، شربت سرفه و حلال ها و ایجاد عدم انگیزه
داروهای تجویزی به منظور کاهش علائم مشکل ساز و بهبود رفاه هستند. با این حال، هر ماده ای که بر مسیر دوپامین تأثیر بگذارد می تواند منجر به سوء مصرف، اعتیاد و گاهی اوقات اثرات متناقض شود. مثلا:
داروهای محرک:
محرک ها برای بهبود توجه و کاهش تکانشگری در افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) تجویز می شوند. آنها همچنین برای کاهش بی تفاوتی در بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر و بهبود سطح انرژی برای افراد مبتلا به سرطان و سایر بیماری های لاعلاج تجویز می شوند. با این حال، چندین گزارش نشان دادهاند که استفاده بیش از حد از آمفتامینها، کوکائین و سایر محرکها با سندرم بی انگیزگی از جمله علائم بی انگیزه شدن، عدم انگیزه، از دست دادن علاقه و سایر علائم شبه افسردگی که اغلب منجر به عود در چرخه اعتیاد میشوند، مرتبط است.
شربت سرفه:
مواد اپیوئیدی برای تسکین درد تجویز می شوند، اما اهداف دیگری نیز دارند. برخی از شربتهای سرفه حاوی کدئین هستند که یک ماده اپیوئیدی است که ناحیه مغز درگیر در سرفه را هدف قرار میدهد. دکسترومتورفان (DXM)، یکی دیگر از مواد تشکیل دهنده شربت سرفه برای کمک به سرکوب سرفه است. این مواد موجود در شربت سرفه با احساس بیتفاوتی و سرخوشی مرتبط هستند و مطالعات اخیر نشان دادهاند که دکسترومتورفان علائم افسردگی را تسکین میدهد. اما، اگر به صورت تفریحی، بهویژه در دوزهای بالا مصرف شوند، این مواد میتوانند باعث علائم روان پریشی و حتی مرگ شوند.
حلال های آلی:
قرار گرفتن در معرض بیش از حد یا سوء مصرف حلالهای آلی مانند رقیقکننده رنگ، چسب و بنزین میتواند پیامدهای سلامتی بیشماری را به همراه داشته باشد و با سندرم بی انگیزگی همراه است.
درمان بی انگیزه بودن و سندرم بی انگیزگی
سندرم بی انگیزگی با علائم بسیاری مشخص می شود که منعکس کننده علائم افسردگی است. با این حال، از تشخیص افسردگی متمایز است. مهم است که در صورت امکان علت اصلی را شناسایی کنید. اگر ناشی از یک ماده روانگردان باشد، چه مصرف داروی تجویز شده یا ماده ای غیرقانونی، درمان شامل کاهش یا توقف آن ماده است.
به عنوان مثال، موثرترین راه برای درمان ماری جوانا، داروهای محرک یا سندرم تحریکی ناشی از حلال، کاهش تدریجی مصرف آن مواد است. قطع ناگهانی داروها یا مواد فقط ممکن است علائم فرد را بدتر کند و ممکن است نیاز باشد که به تدریج کاهش یابد.
استفاده از داروهای ضد افسردگی و روان درمانی معمولاً برای درمان این بیماری توصیه می شود. با این حال، اگر تصور شود که یک داروی ضدافسردگی SSRI دلیل سندرم بی انگیزگی شما است، پزشک شما به احتمال زیاد توصیه میکند که دوز شما کاهش یابد یا در نهایت متوقف شود، و ممکن است داروی شما را به یک داروی غیر SSRI تغییر دهد.
خواندن این مطلب را از دست ندهید: بهترین روانپزشک شیراز
حرف آخر
اگر احساس بیتفاوتی، از دست دادن انگیزه و کاهش علاقه به فعالیتهایی دارید که زمانی از آن لذت میبردید، میتواند بسیار ناامیدکننده باشد. ممکن است مفید باشد که با روانپزشک یا یک متخصص سلامت روان آموزش دیده مشورت کنید که می تواند وضعیت شما را به طور دقیق ارزیابی و تشخیص دهد.
اگر مشکوک هستید که ممکن است عارضه سوء مصرف مواد باشد، سعی کنید آن را کاهش دهید یا آن را ترک کنید. (شاید این مطلب برایتان جالب باشد: درمان شناختی رفتاری یا CBT برای ترک اعتیاد)
آیا برای افسردگی دارویی از شاخه ی SSRI مصرف می کنید؟ شاید لازم باشد به یک داروی ضد افسردگی دیگر روی بیاورید. شما همچنین می توانید کارهایی را انجام دهید تا به طور طبیعی مسیرهای دوپامینرژیک خود را فعال کنید، مانند ورزش، تغذیه سالم و خواب کافی.
همچنین می تواند روش های درمانی علمی بدون دارو را امتحان کنید.
هیچ ضرری ندارد یا شرم آور نیست اگر از کسی بخواهید کمک کند تا دوباره احساس بهتری داشته باشید.
لطفا همیشه به خاطر داشته باشید که میتوانید در حال خود تغییر ایجاد کنید و یک زندگی بدون افسردگی داشته باشید،شاید چند روش را امتحان کرده باشید و جواب نگرفته باشید اما بدانید هنوز راه هایی وجود دارند که منتظر شما هستند تا زندگی خود را نجات دهید و آنطور زندگی کنید که لیاقت دارید و دوست دارید.در این راه حمایت دیگران و درمان های جدید را در نظر بگیرید.
اگر بدنبال بهترین کلینیک برای انجام خدمات نوروتکنولوژی مانند tDCS,TMS, VNS و نوروفیدبک زیر نظر متخصصین روانپزشکی، رونشناسی و علوم اعصاب هستید، همه شما شایسته دریافت بهترین ها هستید. همین امروز زمان مشاوره خود را تنظیم کنید! با ما در تماس باشید.
07136476172 – 09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توانبخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روانشناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.