ADHD و اختلال یادگیری نارساخوانی یا دیسلکسیا هر دو اختلالات عصبی رشدی هستند که می توانند بر عملکرد تحصیلی و تعاملات اجتماعی تأثیر بگذارند. فرد ممکن است یک یا هر دوی این اختلالات را داشته باشد.
اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و نارساخوانی علائم مشترکی دارند، از جمله مشکل در تمرکز، مشکل در مدیریت زمان و حافظه ضعیف.
با توجه به گفته انجمن روانپزشکی آمریکا (APA)، نارساخوانی یا دیسلکسیا و سایر اختلالات یادگیری احتمال وقوع بالایی همراه با سایر اختلالات عصبی رشدی مانند ADHD یا بیش فعالی دارند.
این مقاله به ارتباط بین این دو اختلال، از جمله شباهت ها و تفاوت های اصلی، تشخیص و درمان آنها می پردازد.
- آیا ارتباطی بین ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا وجود دارد؟
- شباهت های بیش فعالی و اختلال یادگیری دیسلکسیا
- تفاوت ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا
- علل و عوامل خطرساز ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا
- تشخیص بیش فعالی و اختلال یادگیری دیسلکسیا
- درمان و مدیریت ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا
- چه زمانی با پزشک صحبت کنیم
- آیا داروهای بیش فعالی به اختلال یادگیری نارساخوانی کمک می کند؟
- حرف آخر
آیا ارتباطی بین ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا وجود دارد؟
بر اساس یک مقاله در سال 2019، بین بیش فعالی و اختلال یادگیری دیسلکسیا یک نرخ همبودی دو طرفه 25 تا 40 درصد وجود دارد. همبودی دو طرفه به این معنی است که نارساخوانی و ADHD ممکن است بر وقوع یکدیگر تأثیر بگذارند.
یک مقاله در سال 2022 نشان می دهد که ممکن است ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا مکانیسم های عصبی پایه مشترک داشته باشند. با این حال، محققان هنوز در حال بررسی ماهیت دقیق رابطه بین بیش فعالی و اختلال یادگیری دیسلکسیا هستند.
با این که ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا اختلالات متفاوتی هستند، می توانند علائم مشترکی مانند مشکل در توجه، سازماندهی امور و حافظه داشته باشند. بنابراین، اغلب برای متخصصان مهم است که هنگام ارزیابی افرادی که علائم هر یک از اختلالات را نشان می دهند، هر دو شرایط را در نظر بگیرند.
شباهت های بیش فعالی و اختلال یادگیری دیسلکسیا
- مشکل در تمرکز
- بازه توجه کوتاه
- حافظه ضعیف
- مشکل در سازماندهی کارها و مدیریت زمان ضعیف
- مشکلات سلامت روان، از جمله عزت نفس پایین
تفاوت ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا
بیش فعالی در درجه اول بر توجه، بیش فعالی و تکانشگری تأثیر می گذارد. از سوی دیگر، نارساخوانی در درجه اول بر مهارت خواندن و پردازش زبان تأثیر می گذارد.
در حالی که هر دو شرایط می توانند بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی تأثیر بگذارند، چالش ها و نقاط قوت خاص افراد مبتلا به ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا می تواند به طور گسترده ای متفاوت باشد.
به عنوان مثال، یک مقاله منتشر شده در سال 2020 نشان می دهد که افراد مبتلا به بیش فعالی ممکن است خلاق تر از همتایان خود باشند، و یک مقاله تحقیقاتی در سال 2018 نشان می دهد که افراد مبتلا به نارساخوانی ممکن است مهارت های استدلالی و بصری-فضایی سطح بالایی داشته باشند.
علل و عوامل خطرساز ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا
اگرچه برخی از منابع، مانند مقاله ای منتشر شده در سال 2019، میزان بالای همبودی بین بیش فعالی و اختلال یادگیری دیسلکسیا را نشان می دهد، تحقیقات بیشتری برای اثبات ارتباط علی بین این دو اختلال ضروری است.
اختلال یادگیری دیسلکسیا
کارشناسان معتقدند که نارساخوانی یک اختلال ارثی است و نشان می‌دهد که ژن‌های خاصی می‌توانند بر رشد خواندن افراد تأثیر بگذارند. به طور مشابه، یک مقاله در سال 2019 نشان می دهد که مشکلات اولیه در رشد زبان می تواند نشان دهنده پیشروی نارساخوانی باشد.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) چندین علت را برای اختلالات یادگیری مانند نارساخوانی یا دیسلکسیا نام می برد، از جمله:
- سلامت والدین در دوران بارداری
- ژنتیک
- عوارض حین زایمان
- عفونت در اوایل زندگی
با این حال، آنها خاطرنشان می کنند که بیشتر اختلالات یادگیری ممکن است از ترکیبی از عوامل نشات بگیرد.
بیش فعالی (ADHD)
ژنتیک:
یک مقاله مروری در سال 2019 نشان می دهد که ADHD دارای وراثت پذیری بالا 74٪ است.
عوامل محیطی:
یک بررسی سیستماتیک در سال 2023 پیشرفت اختلال بیش فعالی را به متغیرهای محیطی، از جمله قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا قبل از تولد پیوند می دهد.
تولد زودرس:
یک مقاله معتبر در سال 2017 نشان می دهد که ارتباط قوی بین زایمان زودرس و ایجاد ADHD وجود دارد.
ساختار و عملکرد مغز:
یک مطالعه در سال 2017 بیش فعالی را با کاهش فعالیت در قشر جلوی مغز و سایر مناطق مغز مرتبط با عملکرد اجرایی و توجه مرتبط دانست.
تروما:
طبق یک مقاله معتبر در سال 2018، تروما ممکن است منجر به تغییراتی در پردازش شناختی و علائم ADHD شود.
تشخیص بیش فعالی و اختلال یادگیری دیسلکسیا
پزشکان معمولاً یک تاریخچه پزشکی کامل برای شناسایی هر گونه بیماری یا داروهایی که در علائم ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا نقش دارند، می گیرند. آنها همچنین تاریخچه خانواده را برای هر یک از این شرایط بررسی می کنند.
اگر پزشک مشکوک به داشتن بیش فعالی در کودکان است، ممکن است معاینه فیزیکی و ارزیابی رفتاری را نیز انجام دهد.
از طرف دیگر، اگر مشکوک به نارساخوانی باشند، ممکن است ارزیابی های شناختی یا آزمون های دیگر را پیشنهاد کنند.
درمان و مدیریت ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا
راه‌هایی برای درمان و مدیریت این شرایط وجود دارد تا زندگی را برای افرادی که آنها را تجربه می‌کند آسان‌تر کند.
درمان بیش فعالی
افراد مبتلا به بیش فعالی می توانند از مداخلات زیر بهره مند شوند:
رفتار درمانی:
رفتار درمانی، مانند درمان شناختی رفتاری یا آموزش مهارت های اجتماعی، می تواند به بهبود رفتار و تعاملات اجتماعی کمک کند.
پشتیبانی آموزشی:
برنامه‌های آموزشی فردی (IEPs) می‌تواند به کودکان مبتلا به ADHD کمک کند تا با ارائه تسهیلات و پشتیبانی در کلاس به موفقیت تحصیلی برسند.
آموزش والدین یا قیم:
آموزش تکنیک‌های مدیریت رفتاری می‌تواند والدین یا سرپرستان کودک را برای کمک به او در مدیریت علائم بیش فعالی در خانه و مدرسه تجهیز کند.
داروها:
داروهای محرک ممکن است بتوانند علائم ADHD را درمان کند. پزشکان ممکن است از داروهای دیگری مانند داروهای غیر محرک و ضد افسردگی استفاده کنند. اگر درمان‌های دیگر کارساز نباشند، سراغ دارو رفته میشود.
درمان اختلال یادگیری نارساخوانی یا دیسلکسیا
افراد مبتلا به نارساخوانی می توانند از گزینه های زیر بهره مند شوند:
مداخلات آموزشی:
آموزش تخصصی خواندن، آموزش آگاهی واج شناختی و استفاده از واقعیت مجازی می تواند به افراد مبتلا به نارساخوانی کمک کند تا مهارت های خواندن و زبان خود را بهبود بخشند.
تغییر در شیوه ارزیابی و آموزش:
دادن زمان اضافی برای آزمون دادن یا استفاده از کتاب های صوتی می تواند به افراد مبتلا به نارساخوانی کمک کند تا در محیط های تحصیلی موفق شوند.
آموزش با درگیر کردن چند حس مختلف:
یک مطالعه آزمایشی در سال 2022 نشان می دهد که یادگیری با درگیر کردن چند حس مختلف می تواند درک خواندن را در کودکان مبتلا به نارساخوانی بهبود بخشد. یادگیری چند حسی شامل استفاده از بیش از یک حس در آموزش است، مثلا دیداری و شنیداری.
حمایت والدین:
والدین و سرپرستان می‌توانند با کمک به کودک در تمرین خواندن، فراهم کردن یک محیط مثبت و تشویق‌کننده و حمایت از نیازهای آموزشی کودک، او را حمایت کنند.
چه زمانی با پزشک صحبت کنیم
اگر فردی علائم بیش فعالی یا اختلال یادگیری نارساخوانی را تجربه می کند، ممکن است بخواهد با یک متخصص واجد شرایط صحبت کند.
علائم بیش فعالی
برخی از علائم و نشانه های ADHD عبارتند از:
- بی توجهی، بیش فعالی یا تکانشگری که بر عملکرد تحصیلی یا اجتماعی تأثیر می گذارد
- مشکل در پیروی از دستورالعمل ها یا تکمیل وظایف
- بی قراری یا مشکل در یک جا نشستن
- مشکل در سازماندهی کارها یا مدیریت زمان
- فراموشی، حواس پرتی، یا مشکل در توجه کردن
علائم نارساخوانی یا دیسلکسیا
برخی از علائم و نشانه های نارساخوانی عبارتند از:
- مشکل در خواندن، املا یا پردازش واجی
- مشکل در درک، نوشتن یا بیان کلامی
- مشکل در تشخیص یا یادآوری کلمات
- مشکل در قافیه بندی یا تقسیم بندی کلمات
- مشکل در تشخیص حروف یا اعداد
آیا داروهای بیش فعالی به اختلال یادگیری نارساخوانی کمک می کند؟
داروهای ADHD، مانند محرک هایی از جمله متیل فنیدات یا آمفتامین ها، معمولاً علائم ADHD، از جمله بیش فعالی، تکانشگری و بی توجهی را درمان می کنند.
در حالی که داروهای بیش فعالی درمانی برای نارساخوانی نیستند، یک بررسی سیستماتیک در سال 2018 نشان می دهد که برخی از داروهای ADHD ممکن است بر برخی از فرآیندهای شناختی تحت تأثیر نارساخوانی تأثیر مثبت بگذارند.
با این حال، شواهد در مورد این موضوع محدود و متناقض است. تحقیقات بیشتری برای تعیین اثربخشی داروهای بیش فعالی در درمان نارساخوانی ضروری است.
دارو ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به ADHD و نارساخوانی مفید باشد، اما نه به عنوان یک درمان مستقل. پزشکان ممکن است به فرد توصیه کنند که دارو را با سایر مداخلات آموزشی و رفتاری ترکیب کند تا فواید آن را به حداکثر برساند.
حرف آخر
با درمان و حمایت مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به بیش فعالی و نارساخوانی می توانند به موفقیت تحصیلی دست یابند و زندگی رضایت بخشی داشته باشند.
مداخله زودهنگام و رویکرد تیمی شامل متخصصان، مربیان و والدین می تواند به بهبود نتایج و کیفیت زندگی برای افراد مبتلا به ADHD یا اختلال یادگیری نارساخوانی کمک کند.
آیا بدنبال بهترین مرکز با حرفه ای ترین تیم درمانی متشکل از روانپزشکان، روانشناسان، کاردمان ها، نوروساینتیست ها و استفاده از روش های نوین درمانی هستید؟ همه شما شایسته دریافت بهترین ها هستید. همین امروز زمان ویزیت خود را تنظیم کنید! با ما در تماس باشید.
07136476172-09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.