درمان بی خوابی با تحریک مغناطیسی مغز (TMS) با هم بشنویم:
درمان بی خوابی با تحریک مغناطیسی مغز. بیخوابی (اینسومنیا) به مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب گفته می شود. به طور معمول، خوابیدن باید طی 15 تا 30 دقیقه بعد از رفتن به رختخواب اتفاق بیفتد. همچنین، در طول شب اختلال خوابی ایجاد نشود. مطالعات نشان می دهد که اکثر افراد برای جلوگیری از عوارض کمبود خواب به حداقل 7 ساعت خواب بدون وقفه در شب نیاز دارند.
خواب یک فرآیند فیزیولوژیکی فعال است که از مناطق خاصی از مغز شروع می شود و شامل الگوهای بسیار خاصی از فعالیت مغز است. خواب برای عملکرد بیولوژیکی طبیعی هر سلول در بدن ضروری است. مطالعات حیوانی نشان می دهد که محرومیت شدید و طولانی مدت از خواب در نهایت می تواند منجر به مرگ سلولی شود (در این مورد می توانید مطالعه ای که توسط محققان انستیتو سلامت مغز دانا انجام شد را ببینید). در انسان، کمبود خواب کافی می تواند منجر به عملکرد ضعیف مغز از جمله کاهش حافظه، تمرکز ضعیف، اختلالات خلقی، افزایش تحریک پذیری، افزایش وزن، فشار خون بالا، نوسانات هورمونی نامنظم و بسیاری از اثرات فیزیولوژیکی دیگر شود. علاوه بر این، کمبود طولانی مدت خواب کافی می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی، زوال عقل و حتی سرطان را افزایش دهد. مطالعات نشان می دهد که بیش از 30 درصد از مردم ایران 7 ساعت خواب توصیه شده در شب را دریافت نمی کنند.
درمان بی خوابی با ارزیابی پزشکی و بررسی عوامل خطر ذکر شده در بالا آغاز می شود. متاسفانه، برای بسیاری از بیماران داروهای مضر، کمک خواب یا داروهای بدون نسخه تجویز می شود. این داروها، در صورت استفاده بیش از چند بار در طی چند ماه، می توانند منجر به بدتر شدن اختلال خواب، معماری ضعیف خواب در مغز، تحمل و حتی تشنج یا از دست دادن حافظه شوند. در کلینیک سلامت مغز دانا، به عنوان بخشی از درمان بیخوابی، از تحریک مغناطیسی مغز (TMS) زیر نظر متخصصین اعصاب و روان و مغز و اعصاب استفاده می شود. و قبل از آن در کلینیک سلامت مغز شیراز از QEEG یا نقشه برداری مغز برای تعیین محل علت و نواحی آسیب دیده مغز استفاده می کنیم.
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) یا درمان TMS برای بی خوابی، یک رویکرد غیر دارویی است که می تواند عملکرد طبیعی مغز را “بازنشانی” و بازیابی کند و به حل دائمی بی خوابی کمک کند. مطالعات تحقیقاتی متعدد نشان داده اند که TMS در کاهش بی خوابی و افزایش الگوهای خواب طبیعی موثر است. علاوه بر این، ما اغلب درمان TMS برای بی خوابی را با نوروفیدبک و رواندرمانی ترکیب می کنیم تا اثرات TMS را تقویت کرده و بی خوابی را با یک استراتژی کاملاً غیر دارویی درمان کنیم.
تحقیقات متعددی تحریک مغناطیسی برای بهبود خواب
اکنون از میدان های مغناطیسی برای تحت تاثیر قرار دادن عملکرد مغز برای درمان اختلالات خواب و اختلالات متعدد مرتبط با بی خوابی مانند سندرم پای بی قرار، پارکینسون، درد مزمن یا اضطراب استفاده می شود. بسیاری از بیماران ما که به درمان افسردگی مقاوم هستند، ممکن است بی خوابی همزمان داشته باشند که ممکن است قبل از افسردگی آنها را تحت تاثیر قرار داده باشد یا آنها را در معرض خطر عود قرار دهد. این علامت اغلب نادیده گرفته می شود و باید مورد توجه قرار گیرد تا نتایج بهبود یابد. همانطور که توسط Suh et al در سال 2013 گزارش شده است، افرادی که بی خوابی دارند ممکن است در معرض خطر ابتلا به افسردگی و افکار خودکشی قرار گیرند. این بر اساس مطالعه پیگیری 6 ساله آنها است که نشان داد دو یا چند دوره بی خوابی در “بیماران غیر افسرده” خطر ابتلا به هر دو افسردگی و افکار خودکشی را افزایش می دهد.
مطالعات نشان داده اند که در صورت درمان با TMS در بیماران مبتلا به بی خوابی اولیه بهبودی حاصل می شود. مطالعات انجام شده بر روی معیارهای افسردگی و بی خوابی ممکن است نشان دهند که یافته های آنها قابل تفکیک نیستند. با این حال، آنها بر ضرورت آگاهی از هر دو علامت تأکید می کنند. یافته هایی متناقضی در مورد اثربخشی درمان با TMS بر بی خوابی وجود داشته است.
پزشکان و دانشمندان بهبود خواب بیماران را با درمان rTMS مستند کرده اند. He et al پیشنهاد می کنند که تحریک پذیری غیرطبیعی درون قشر مغز مسئول اختلالات خواب مانند بی خوابی است که باعث ایجاد حالت بیش برانگیختگی قشر مغز می شود و بر متابولیسم و هورمون ها تأثیر می گذارد و امکان نوروژنز را فراهم می کند.
سانچز-اسکاندون و همکارانش در سال 2014 ده بیمار مبتلا به بی خوابی ایدیوپاتیک و ناهنجاری های EEG را مورد مطالعه قرار دادند که به آنها به مدت ده روز مجموعه ای از جلسات درمانی با استفاده از TMS در ناحیه پیشانی چپ و فرونتال مرکزی داده شد که منجر به بهبود زمان کل خواب، کارایی خواب، شروع خواب تا به خواب رفتن، کل زمان بیداری و زمان بیداری بعد از شروع خواب شد.
در جیانگ و همکاران در سال 2013 گزارش شد که rTMS هر دو خواب موج آهسته و خواب REM را در مقایسه با افرادی که CBT یا داروهای خواب آور دریافت کردند، بهبود بخشیده است. آنها گزارش کردند که TMS کمترین میزان عود را داشته و گزینه بهتری برای بی خوابی نسبت به CBT بوده است. آنها 120 بیمار مبتلا به بی خوابی اولیه مزمن را مورد مطالعه قرار دادند و 40 نفر را برای دریافت rTMS، 40 نفر را برای مصرف استازولام 2 میلی گرم و 40 نفر را برای درمان شناختی رفتاری متمرکز بر آموزش بهداشت خواب و مهارت های مقابله اختصاص دادند. بیماران به مدت دو هفته با تحریک مغناطیسی transcranial قشر پیشانی پشتی جانبی راست با فرکانس 1 هرتز درمان شدند.
تحریک مغناطیسی مغز (TMS) برای درمان بی خوابی: بررسی عمیق تر
بی خوابی، وضعیتی که با مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب مشخص می شود، یک مشکل شایع است که می تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. در حالی که گزینه های درمانی مختلفی برای بی خوابی وجود دارد، برخی از افراد ممکن است به درمان های سنتی مانند دارو یا درمان شناختی رفتاری (CBT) پاسخ ندهند.
تحریک مغناطیسی مغز (TMS) یک روش درمانی غیرتهاجمی است که از میدان های مغناطیسی برای تحریک سلول های عصبی در مغز استفاده می کند. در سال های اخیر، TMS به عنوان یک درمان بالقوه امیدوارکننده برای طیف وسیعی از اختلالات عصبی و روانی، از جمله بی خوابی مورد بررسی قرار گرفته است.
انواع مختلف TMS برای بی خوابی:
rTMS با فرکانس پایین: این نوع TMS از میدان های مغناطیسی با فرکانس پایین برای تحریک قشر مغز استفاده می کند. مطالعات نشان داده است که rTMS با فرکانس پایین می تواند کیفیت خواب، مدت زمان خواب و کارایی خواب را در افراد مبتلا به بی خوابی بهبود بخشد.
تحریک با انفجار تتا: این نوع TMS از پالس های کوتاه و شدید میدان های مغناطیسی برای تحریک قشر مغز استفاده می کند. مطالعات اولیه نشان داده است که تحریک با انفجار تتا ممکن است در درمان بی خوابی موثر باشد، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
مکانیسم اثر:
TMS تصور می شود که با تعدیل فعالیت عصبی در مناطقی از مغز که در تنظیم خواب نقش دارند، به درمان بی خوابی کمک می کند. به عنوان مثال، rTMS با فرکانس پایین ممکن است فعالیت قشر پیشانی را که نقش مهمی در کنترل بیداری و خواب دارد، افزایش دهد.
مزایای TMS برای بی خوابی:
غیر تهاجمی و بدون درد: TMS یک روش غیر تهاجمی است که نیازی به جراحی یا دارو ندارد. درمان ها معمولا به صورت سرپایی انجام می شوند و افراد می توانند بلافاصله پس از درمان به فعالیت های عادی خود بازگردند.
عوارض جانبی کم: TMS در مقایسه با داروها و سایر درمان ها عوارض جانبی کمی دارد. عوارض جانبی شایع عبارتند از سردرد خفیف و ناراحتی پوست سر.
اثربخشی در افراد مقاوم به درمان: TMS ممکن است برای افرادی که به درمان های سنتی بی خوابی مانند دارو یا CBT پاسخ نمی دهند، موثر باشد.
محدودیت های TMS:
تحقیقات بیشتر مورد نیاز است: در حالی که مطالعات اولیه نشان داده است که TMS ممکن است در درمان بی خوابی موثر باشد، تحقیقات بیشتری برای تعیین اثربخشی و ایمنی طولانی مدت آن مورد نیاز است.
برای همه افراد مناسب نیست: TMS برای افرادی که ایمپلنت فلزی در سر دارند یا سابقه تشنج دارند، توصیه نمی شود.
می تواند پرهزینه باشد: TMS ممکن است در برخی از مناطق پرهزینه باشد.
چه کسی کاندیدای TMS برای بی خوابی است؟
TMS ممکن است برای افرادی که:
- بی خوابی مزمن دارند که به درمان های سنتی پاسخ نداده است.
- به دنبال یک درمان غیر تهاجمی و بدون دارو برای بی خوابی هستند.
- عوارض جانبی داروهای خواب را تحمل نمی کنند.
اگر به دنبال درمان بی خوابی با TMS هستید، می توانید به کلینیک سلامت مغز دانا در شیراز مراجعه کنید تا ببینید آیا این گزینه مناسبی برای شما است یا خیر.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.