درمان اختلالات روانی با تحریک مغز ایده‌های قدیمی را با فناوری مدرن و درک نوین مغز تلفیق می‌کند

درمان اختلالات روانی مانند اختلال وسواس فکری، افسردگی و اعتیاد بسیار سخت است و اغلب به داروها پاسخ نمی‌دهند. اما موج جدیدی از درمان‌ها که مغز را با الکتریسیتی تحریک می‌کنند، برای بیماران و در آزمایش‌های بالینی امیدوارکننده هستند. در این مطلب به نظر سه متخصص و یک بیمار در مورد تاریخچه درمان بیماری های روانی، اینکه چگونه فناوری جدید و درک عمیق تر مغز منجر به درمان های بهتر می شود و عصب شناسی بیماری های روانی به کجا می رود می پردازیم.

حتما شنیده اید که بعضی افراد در مورد اینکه چگونه وسواس یا “OCD” آنها باعث می شود که بخواهند یک تصویر کج را صاف کنند یا لکه های روی میز را تمیز کنند، شوخی می کنند. اما برای افرادی که واقعاً با اختلال وسواس فکری جبری شدید زندگی می کنند، اصلا این موضوع خنده دار نیست.

موکشا پاتل پزشک و استاد دانشگاه کلرادو است و مبتلا به OCD شدید است. او می گوید: “OCD واقعا زندگی من را تسخیر کرده بود. بارزترین علائم من عدم امکان استفاده از سرویس بهداشتی عمومی، دوش گرفتن به مدت یک ساعت پس از استفاده از دستشویی و استفاده از پاک کننده های شیمیایی روی پوست و دهانم بود.” پس از سالها مبارزه، پاتل سرانجام با راشل دیویس، روانپزشک و محققی در دانشگاه کلرادو ارتباط برقرار کرد. دیویس پیشنهاد کرد که او می تواند کاندیدای خوبی برای دریافت درمان تحریک عمیق مغز برای OCD باشد.

تحریک عمیق مغز

تحریک عمیق مغز شامل کاشت الکترودها در نواحی عمیق تر مغز است. سپس این الکترودها جریان‌های الکتریکی کوچکی را به مغز منتقل می‌کنند که پزشک سعی می‌کند به درستی تنظیم کند. همانطور که دیویس توضیح می دهد: “اساسا ما به دنبال یافتن تنظیماتی هستیم که در آن بیمار احساس می کند خلق و خوی او بهتر شده است، اضطرابش کمتر است و انرژی بیشتری دارد.”

تحریک عمیق مغز برای بسیاری از بیماران به خوبی اثر می کند و در دهه گذشته بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، اما ایده های زیربنایی این درمان تقریباً 60 سال قدمت دارند. همه چیز از یک عصب شناس اسپانیایی به نام خوزه مانوئل رودریگز دلگادو در سال 1964 شروع شد. یک محرک عمیق مغز، به مغز یک گاو نر عصبانی و در حال حمله. و با یک جریان الکتریکی که توسط فرکانس رادیویی کنترل می شد، گاو نر را در مسیر خود متوقف کرد.

در حالی که این اثر دلگادو را در صفحه اول نیویورک تایمز قرار داد، اما پس از دوره وحشتناکی از درمان سلامت روان که شامل لوبوتومی، الکتروشوک درمانی و بسیاری مداخلات مخرب و عمیقاً غیراخلاقی دیگر بود، رخ داد. بنابراین وقتی محققان شروع به کشف داروهایی کردند که می‌توانست به افراد مبتلا به اختلالات روانی کمک کند، این نوع درمان‌ها از بین رفتند و پزشکان از مداخلات فیزیکی بیشتر دور شدند.

با خواندن مطلب زیر درباره تحریک عمقی مغز بیشتر بدانید:

همانطور که علوم اعصاب مدرن به درک بهتری از نحوه عملکرد مغز منجر شد و ننگ پیرامون درمان های فیزیکی محو شد، تحریک عمیق مغز شانس ظهور پیدا کرد. و با پیشرفت تکنولوژی، محققانی مانند Jacinta O’Shea، عصب شناس در دانشگاه آکسفورد، شروع به مطالعه یک روش غیرتهاجمی برای تحریک مغز با الکتریسیته به نام تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال کرده اند.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

اگر یک سیم‌پیچ فرومغناطیسی را روی پوست سر قرار دهید و یک جریان الکتریکی به سرعت در حال تغییر را از آن سیم‌پیچ عبور دهید، میدان الکتریکی ایجاد می‌کند که بدون درد از جمجمه و بافت مغز زیر آن عبور می‌کند. و درست مانند تحریک عمیق مغز، این میدان های الکتریکی می توانند به افراد کمک کنند تا بر مشکلات سلامت روان مانند افسردگی غلبه کنند.

محققان هنوز کاملاً نمی دانند که تحریک عمیق مغز یا تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال دقیقا چگونه کار می کند، اما با هر درمان جدید، آنها بیشتر در مورد دنیای پیچیده مغز می آموزند و گام هایی را به سمت درمان های جدید برمی دارند.

بیمارانی که از افسردگی شدید رنج می برند می توانند از تحریک مغناطیسی غیرتهاجمی مغز بهره ببرند

افسردگی نه تنها یک بیماری ناتوان کننده است، بلکه گسترده است.

میلیون ها نفر از برای درمان افسردگی خود دارو مصرف می کنند. اما برای بسیاری، داروها اثر نمی کنند یعنی یا اثر کمی دارند یا هیچ اثری ندارند. یا عوارض جانبی غیرقابل تحمل است. این بیماران دچار افسردگی مقاوم به درمان هستند.

یکی از درمان‌های امیدوارکننده برای چنین بیمارانی، نوعی درمان تحریک مغز به نام تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال است.

این درمان جدید نیست. از سال 1995 وجود داشته است. سازمان غذا و داروی ایالات متحده در سال 2008 استفاده از تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال را برای بزرگسالان مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان را بلامانع اعلام کرد. افسردگی مقاوم به درمان معمولاً به عنوان عدم پاسخگویی به دو یا چند داروی ضد افسردگی تعریف می شود. اخیراً، در سال 2018، FDA استفاده آن را برای برخی از بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری اجباری و ترک سیگار نیز بلامانع اعلام کرد.

هم روانپزشک و هم اپراتور باید در این کار داشته باشند. در حالی که این درمان برای سال‌ها در دسترس بوده است، تجهیزات برای انجام این روش به اندازه‌ای گران هستند که تعداد کمی از مطب‌های خصوصی آن را دارند. اما با شناخت روزافزون پتانسیل تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال، قیمت احتمالاً در نهایت کاهش خواهد یافت و دسترسی به میزان زیادی گسترش خواهد یافت.

آیا اثر می کند؟

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یک روش غیر تهاجمی و بدون درد است که عوارض جانبی ندارد یا عوارض حداقلی دارد و اغلب جواب می دهد. تحقیقات نشان می دهد که 58 درصد از بیمارانی که مقاوم به درمان هستند، پس از چهار تا شش دور درمان، کاهش قابل توجهی در افسردگی تجربه می کنند. بیش از 40 کارآزمایی بالینی مستقل – با بیش از 2000 بیمار در سراسر جهان – نشان داده اند که تحریک مغناطیسی جمجمه ای مکرر یک درمان موثر برای درمان افسردگی اساسی مقاوم است.

ثرات پس از پایان درمان، معمولاً برای شش ماه تا یک سال، ادامه می‌یابد.

در مورد روش انجام

برای بیمار، این روش آسان و ساده است. یکی روی یک صندلی راحت با یک بالش راحت می نشیند که سرش را در جای خود نگه می دارد، گوش گیر می گذارد و سپس می تواند استراحت کند، گوشی خود را چک کند، تلویزیون تماشا کند یا کتاب بخواند.

یک سیم پیچ که شبیه شکل 8 است، روی سر بیمار قرار می گیرد. یک محرک نزدیک جریان الکتریکی را به سیم پیچ می فرستد که جریان را به میدان مغناطیسی تبدیل می کند.

میدانی که بسیار متمرکز است، در حالی که بخشی از قشر جلوی مغز را هدف قرار می دهد – ناحیه ای از مغز که مسئول تنظیم خلق و خو است – به سرعت روشن و خاموش می شود.

محققان می‌دانند افرادی که از افسردگی رنج می‌برند، جریان خون و فعالیت کمتری در آن قسمت از مغز دارند. تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال باعث افزایش جریان خون و افزایش سطح دوپامین و گلوتامات می شود – دو انتقال دهنده عصبی که مسئول عملکردهای مغز مانند تمرکز، حافظه و خواب هستند. تحریک مکرر این ناحیه – “مدار افسردگی” مغز است که اثر ضد افسردگی را به همراه دارد.

این “الکترو شوک” یا تحریک عمیق مغز نیست

برخی افراد تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال را با الکتروشوک درمانی اشتباه می گیرند، روشی که برای بیماران مبتلا به افسردگی شدید استفاده می شود. با الکتروشوک درمانی، بیمار بیهوش جریان الکتریکی مستقیم دریافت می کند که باعث تشنج می شود. به طور معمول، افرادی که تحت این روش قرار می گیرند، پس از درمان مقداری از دست دادن حافظه را تجربه می کنند.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال بسیار متفاوت است. نیازی به بیهوشی ندارد و بر حافظه تأثیر نمی گذارد. بیمار می تواند بلافاصله پس از هر درمان به فعالیت های روزانه خود ادامه دهد. اتصالات مغزی خفته بدون ایجاد تشنج دوباره فعال می شوند.

همچنین نباید آن را با تحریک عمقی مغز، که یک روش جراحی برای درمان اختلال وسواس فکری، لرزش، صرع و بیماری پارکینسون است، اشتباه گرفت.

عوارض جانبی و دسترسی

بیماران تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال در مجموع طی 36 جلسه درمان، هر کدام 19 دقیقه، به مدت 3 تا 6 هفته تحت درمان قرار می گیرند. تحقیقات به این نتیجه رسیده است که این بهترین پروتکل برای درمان است. برخی از بیماران گزارش می دهند که احساس می کنند کسی روی سر آنها ضربه می زند. دیگران چیزی را احساس نمی کنند.

برخی از عوارض جانبی بسیار جزئی ممکن است رخ دهد. شایع‌ترین آن انقباض صورت و ناراحتی پوست سر در طول درمان است، احساساتی که پس از پایان جلسه از بین می‌روند. برخی از بیماران سردرد یا ناراحتی خفیفی را در محل گزارش می دهند. بسته به میزان مؤثر بودن درمان، بعضی بیماران هر چند هفته یا چند ماه یک بار برای پیگیری مراجعه می کنند. می توان آن را در کنار داروها یا بدون هیچ دارویی استفاده کرد.

همه افراد مبتلا به افسردگی نمی توانند تحت این نوع درمان تحریک مغز قرار گیرند.

افراد مبتلا به صرع یا سابقه آسیب سر ممکن است واجد شرایط نباشند. افرادی که دارای پرکردگی فلزی در دندان‌های خود هستند برای درمان مناسب هستند، اما دیگرانی که دستگاه‌های فلزی کاشته‌شده و غیرقابل جابجایی در داخل یا اطراف سر دارند، مناسب نیستند. کسانی که ضربان‌ساز، دفیبریلاتور و محرک‌های عصب واگ دارند نیز ممکن است واجد شرایط نباشند، زیرا نیروی مغناطیسی سیم‌پیچ درمان ممکن است این دستگاه‌ها را از جا کنده و باعث درد یا آسیب شدید شود.

اما برای کسانی که قادر به استفاده از درمان هستند، نتایج می تواند قابل توجه باشد. برای ما، دیدن لبخند دوباره این بیماران و حساس امیدواری شگفت انگیز است.

پیش تر درباره تحریک مغناطیسی مغز برای درمان افسردگی مطلب کاملی بر روی سایت قرار داده شده است. برای خواندن آن کلیک کنید:

علاوه بر این، شما شایسته درمان مناسب وشخصی سازی شده برای افسردگی هستید.

هیچ ضرری ندارد یا شرم آور نیست اگر از کسی بخواهید کمک کند تا دوباره احساس بهتری داشته باشید.

لطفا همیشه به خاطر داشته باشید که میتوانید در حال خود تغییر ایجاد کنید و یک زندگی بدون افسردگی داشته باشید،شاید چند روش را امتحان کرده باشید و جواب نگرفته باشید اما بدانید هنوز راه هایی وجود دارند که منتظر شما هستند تا زندگی خود را نجات دهید و آنطور زندگی کنید که لیاقت دارید و دوست دارید.در این راه حمایت دیگران و درمان های جدید را در نظر بگیرید.

اگر به دنبال روشی جایگزین یا مکمل برای مدیریت افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب، درد های مزمن و … هستید، یا به دنبال یک روش درمانی جدید برای افزودن به برنامه درمانی موجود هستید، با انستیتو سلامت مغز تماس بگیرید، شما می توانید با متخصصین ما در مورد مزایای بالقوه تحریک مغناطیسی مغز و دیگر روش های موثر و جدید صحبت کنید. برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید.

Mozhan Parsa

درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.