برخی از افراد ترس عمیق و قدرتمندی از اشیا یا موقعیت هایی دارند که دیگران آن ها را نسبتاً بی ضرر می دانند. مانند دلقک ها، عنکبوت ها یا ارتفاعات. این ترس های شدید در مورد اشیاء به ظاهر خنثی، فوبیای خاص نامیده می شود. و در حدود 12 درصد از بزرگسالان در برخی مواقع رخ می دهد. فوبیا به عنوان یک اختلال اضطراب طبقه بندی می شود . برخی از فوبیاها ممکن است تأثیر قابل توجهی در زندگی روزمره داشته باشند. فرد مبتلا به خواب هراسی که به عنوان هیپنوفوبیا نیز شناخته می‌شود. این افراد میتواند اضطراب و ترس شدید را در مورد به خواب رفتن تجربه کنند. که به طور بالقوه میتواند منجر به عواقب پایدار شود.
خواب هراسی چیست؟
خواب هراسی ترس از به خواب رفتن است. در حالی که بسیاری از افراد می توانند از فوبیاهای خود اجتناب کنند، خواب برای سلامتی و تندرستی ضروری است. نشان داده شده است که کم خوابی مزمن خطرات مرتبط با سلامتی مانند چاقی، دیابت و بیماری قلبی را افزایش می دهد. تجربه ترس یا اضطراب شدید حول خواب می تواند تأثیر مستقیمی بر سلامت کلی شما داشته باشد.
علائم خواب هراسی
بسیاری از فوبیا علائم مشابهی دارند. علائم رایجی که وقتی فرد در معرض شیء ترسناک قرار می‌گیرد یا در مورد شیء مورد ترس فکر می‌کند بروز می‌کند ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تعریق شدید
- ضربان قلب تند
- تنگی نفس
- هراس یا ترس هنگام فکر کردن به خواب یا تلاش برای خواب (برخی افراد ممکن است این واکنش را در مورد چیزهایی که نشان دهنده خواب هستند، مانند تشک در فروشگاه داشته باشند)
- لرزیدن
- تمایل به اجتناب از خواب به هر قیمتی
این علائم همچنین بسیار شبیه به علائم یک اختلال پانیک است. تفاوت اصلی بین اختلالات هراس و فوبیا در این است که اختلالات پانیک به یک شی یا موقعیت خاص ارتباط تنگاتنگی ندارند. علائم فوبیا، مانند خواب‌هراسی، تنها زمانی تجربه می‌شوند که موقعیت ترسناک در حال وقوع یا نزدیک به وقوع باشد.
علل خواب هراسی
علل فوبیا، از جمله خواب هراسی، نامشخص است. به طور کلی تصور می شود که فوبیا از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ناشی می شود. معمولا فوبیا در دوران کودکی ایجاد می شود. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده فوبیا داشته باشد، چه به دلیل ویژگی های ارثی یا به دلیل تجربیات مشترک زندگی، ممکن است احتمال بروز آنها بیشتر باشد. فوبیا در زنان شایع تر است و می تواند در کنار سایر اختلالات اضطرابی نیز وجود داشته باشد.
اضطراب قبل از خواب یا ترس از به خواب رفتن یکی از علائم رایج اختلال کابوس و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است که هر دو معمولاً در ارتباط با تجربیات آسیب زا هستند. افراد مبتلا به این شرایط ممکن است ترس از به خواب رفتن داشته باشند. زیرا می خواهند از کابوس های آسیب زا اجتناب کنند. یا به این دلیل که در طول خواب احساس آسیب پذیری می کنند.
مطالعات نشان داده افراد مبتلا به PTSD که ترس از خواب را تجربه می کنند، بیشتر در معرض کابوس هستند. اجتناب از خواب و کم خوابی ناشی از آن نیز ممکن است احتمال ابتلا به بی خوابی را افزایش دهد. یک اختلال خواب که در آن برای افتادن و به خواب ماندن تلاش می کنید.
یکی دیگر از اختلالات خواب مرتبط با خواب هراسی، فلج خواب منفرد مکرر است. که در آن فرد هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن لحظه ای قادر به حرکت نیست. قابل درک است که این تجربیات می تواند استرس زا باشد. و منجر به عصبی شدن حول به خواب رفتن شود. اپیزودهای مکرر فلج خواب منفرد گاهی همراه با توهم رخ می دهد. این اختلال معمولاً در خانواده ها ایجاد می شود.
تشخیص خواب هراسی
راهنمای تشخیصی و آماری (DSM) که توسط متخصصان سلامت روان برای تشخیص مشکلات سلامت روانی یا رفتاری استفاده می‌شود، هفت معیار اصلی برای فوبیاهای خاص را فهرست می‌کند :
- ترس یا اضطراب قابل توجه مربوط به یک شی یا موقعیت
- ترس یا اضطراب تقریباً همیشه زمانی اتفاق می‌افتد که با موقعیت یا شیء مواجه می‌شوید
- افراد فعالانه از شیء یا موقعیت معین دوری می کنند. و زمانی که نمی توانند از آن اجتناب کنند دچار اضطراب یا ترس می شوند
- فوبیا باعث ناراحتی یا اختلال در عملکرد در سایر زمینه های زندگی مانند محل کار یا مدرسه می شود
- ترس و اضطراب پیرامون فوبیای خاص پایدار است. و معمولاً بیش از 6 ماه ادامه دارد.
- ترس یا اضطراب در مقایسه با تهدید واقعی ناشی از شی یا موقعیت، بیش از حد تلقی می شود و انتظارات فرهنگی را در نظر می گیرند.
- علائم با وجود یک اختلال روانی دیگر، مانند اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) یا اختلال اضطراب اجتماعی با اطمینان بیشتری توضیح داده نمی شوند.
درمان های خواب هراسی
درمان‌های خواب‌هراسی شامل ترکیبی از درمان‌های سلامت رفتاری و دارو است.
درمان از طریق مواجهه
مواجهه درمانی فرآیند قرار دادن عمدی خود در معرض یک شی یا موقعیت ترسناک و افزایش تدریجی سطح قرار گرفتن در معرض آن با یادگیری تنظیم اضطراب است. مواجهه درمانی رایج ترین درمان برای فوبیای خاص است. می توان آن را در زندگی واقعی یا با استفاده از تکنیک هایی مانند واقعیت مجازی انجام داد.
اگر خواب هراسی دارید، فوبیای هدفمند به خواب رفتن است. شما با یک متخصص سلامت روان کار خواهید کرد تا تجربیاتی را شناسایی کنید که باعث ناراحتی نسبتاً کمی برای شما می شوند. اما هنوز به خواب مرتبط هستند. برای مثال، ممکن است وقتی به خانه می‌روید، شلوار پیژامه‌تان را تغییر دهید.
ارائه دهنده درمان به شما کمک می کند تا علائم اضطراب فیزیکی مانند ضربان قلب سریع یا تنگی نفس را شناسایی کنید. و زمان فروکش کردن این علائم را پیگیری کنید. آنها همچنین به شما مهارت های مقابله و تکنیک های آرام سازی مانند تنفس عمیق را آموزش می دهند. با گذشت زمان، از نردبانی از کم ترس ترین تجربه به ترسناک ترین تجربه بالا می روید. و در نهایت با هدف غلبه بر ترس از به خواب رفتن می خواهید. مواجهه درمانی برای درمان فوبیای خاص در بیش از 90 درصد افرادی که آن را امتحان می کنند موفقیت آمیز است.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری (CBT) یک رویکرد درمانی درمانی است که بر تغییر رابطه بین افکار (شناخت ها)، احساسات و رفتارهای شما تمرکز دارد. سال‌هاست که از CBT برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده می‌شود. و تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد CBT در کمک به افراد برای کاهش اضطراب، ترس و وحشت موثر است. اگرچه CBT یک روش درمانی خط اول برای فوبیای خاص نیست. اما CBT ممکن است یک گزینه درمانی ایمن و موثر برای بزرگسالان یا کودکانی باشد که با خواب هراسی دست و پنجه نرم می‌کنند.
در CBT، شما برای شکستن افکار غیر مفید در مورد خواب و پیاده سازی افکار و رفتارهای جدید و مفیدتر کار می کنید. برای مثال، اگر از خواب می ترسید زیرا فکر می کنید خوابیدن خطرناک است، متخصص سلامت روان به شما کمک می کند تا با تکنیک های بازسازی شناختی (شناسایی افکار غیر مفید و ایجاد افکار مفید) و مداخلات رفتاری، این فکر را حل کنید. این تکنیک ها ممکن است با مواجهه درمانی همپوشانی داشته باشند.
دارو
هیچ دارویی وجود ندارد که به طور خاص برای خواب هراسی فرموله یا استفاده شود. با این حال، داروهایی که به کاهش اضطراب یا ترس کمک می کنند ممکن است در کاهش علائم کلی خواب هراسی مفید باشند. این داروها فقط باید تحت نظر پزشک مصرف شوند:
- D-Cycloserine: D-cycloserine یک آگونیست گیرنده N-methyl D-aspartate (NMDA) است که به دلیل توانایی آن در محدود کردن پاسخ ترس در طول درمان مواجهه مورد مطالعه قرار گرفته است. تحقیقات بیشتری لازم است تا ببینیم آیا D-cycloserine واقعاً در درمان فوبیای خاص مؤثر است یا خیر.
- کورتیزول و اکسی توسین: مانند D-cycloserine، مطالعات نشان داده اند که مصرف کورتیزول (یک استروئید خوراکی) قبل از قرار گرفتن در معرض درمان برای ترس از ارتفاع یا عنکبوت، نتایج درمان را بهبود می بخشد.
- بنزودیازپین‌ها: بنزودیازپین‌ها ، دسته‌ای از داروهایی که عمدتاً برای درمان اختلالات اضطراب و هراس استفاده می‌شوند، ممکن است به علائم خواب هراسی نیز کمک کنند. بنزودیازپین ها می توانند عادت ساز باشند و بنابراین به شدت تنظیم و کنترل می شوند. آنها معمولاً فقط برای استفاده کوتاه مدت توصیه می شوند.
- بتا بلوکرها: بتا بلوکرها برای کاهش فشار خون استفاده می شوند. زمانی که مواجهه درمانی مؤثر نبوده و فرد نمی تواند از شیء یا موقعیت ترسناک اجتناب کند. مصرف مسدودکننده های بتا چند ساعت قبل ممکن است به کاهش اضطراب کمک کند.
کمک‌های خواب ممکن است به شما کمک کنند تا شب بهتر استراحت کنید. اما ممکن است در دراز مدت مفید نباشند. عادات سبک زندگی سالم مانند ورزش منظم و کاهش مصرف کافئین میتواند به مدیریت علائم کمک کند.
چه زمانی با پزشک خود صحبت کنید
اگر متوجه شدید که زمان بیشتری را صرف پرهیز از خواب می کنید، یا اگر در هنگام فکر کردن به خوابیدن دچار هراس یا اضطراب شدید، با پزشک خود صحبت کنید. برای ارجاع به یک ارائه دهنده سلامت روان بخواهید و در صورتی که علائم شما با تغییر سبک زندگی یا مداخلات پزشکی برطرف نشد، یک قرار ملاقات بگذارید تا آنها را ببینید.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.