تداخل داروهای اعصاب با گیاهان دارویی

این تصور که گیاهان دارویی اگر تاثیر درمانی نداشته باشند حداقل بی‌خطر هستند اشتباه است. بسیاری از افراد بر این باورند که “داروی طبیعی” ایمن تر است. و این احتمال را در نظر نمی گیرند که چای های گیاهی طبیعی ممکن است با داروها تداخل داشته باشند یا عوارض جانبی منفی برای برخی شرایط پزشکی مانند بارداری داشته باشند. بنابراین آگاهی از تداخل داروهای اعصاب با گیاهان دارویی بسیار حائز اهمیت است.

اگرچه اکثر دمنوش های گیاهی به طور کلی در مقادیر کم ایمن در نظر گرفته می‌شوند، افرادی که با شرایط سلامتی خاصی زندگی می‌کنند باید از برخی از دمنوش‌های گیاهی اجتناب کنند.

به عنوان مثال، اگر دیابت دارید، داروهای رقیق کننده خون برای پیشگیری از سکته مغزی مصرف می کنید یا از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنید، نوشیدن برخی چای های گیاهی ممکن است با داروهای شما تداخل داشته باشد.  در این مقاله، برخی از دمنوش‌های گیاهی را معرفی کرده‌ایم که اگر با برخی بیماری‌ها زندگی می‌کنید، باید نوشیدن آن‌ها را محدود کنید یا به‌کلی از نوشیدن خودداری کنید.

شیوع اختلات سیستم عصبی و لزوم دریافت درمان‌

سیستم عصبی مرکزی (CNS)، به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از سیستم عصبی، با تعدادی از عملکردهای مهم مرتبط است و از مغز و نخاع تشکیل شده است. اختلال CNS به بیماری اطلاق می شود که بر ساختار یا عملکرد مغز (آنسفالوپاتی) یا نخاع (میلوپاتی) تأثیر می گذارد و باعث ایجاد عوارض عصبی یا روانپزشکی یا عصبی می شود.

عدم حفاظت کافی از سیستم عصبی مرکزی (CNS) در برابر تعدادی از عوامل مانند نقص های ساختاری، عفونت ها، آسیب عصبی، اختلالات خودایمنی، تومورها، تخریب عصبی و موارد دیگر را نشان می دهد که ممکن است منجر به اختلالات CNS شود. در سال های اخیر این اختلالات به دلیل افزایش امید به زندگی رو به افزایش است. و در نتیجه بار سنگینی را بر دوش خانواده ها و اقتصاد اجتماعی وارد می کند. گزارش جدید سازمان جهانی بهداشت (WHO) نشان می‌دهد که اختلالات عصبی بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.  از این میان سالانه 6.8 میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، شیوع اختلالات CNS در کشورهای در حال توسعه حدود دو برابر بیشتر از کشورهای توسعه یافته است.

سیستم عصبی و تاثیر پذیری از داروهای شیمیایی و گیاهی

مکمل های گیاهی برای مدت طولانی نقش مهمی در درمان اختلالات عصبی و پاتولوژیک مختلف بدون یا با عوارض جانبی محدود ایفا کرده اند. در سال های اخیر، طب مکمل و جایگزین (CAM) در سراسر جهان محبوبیت بیشتری یافته است. بسیاری از گونه‌های گیاهی به عنوان داروهای گیاهی ظهور کرده‌اند و اجزای فعال آن‌ها تحت تحقیقات علمی گسترده‌ای در سراسر جهان قرار گرفته‌اند.

  CAM یا داروهای سنتی در بیماری های حساس و پیچیده ای مانند اختلال CNS ایمن و موثر در نظر گرفته می شوند. در حالی که عوارض جانبی کمتری نسبت به ترکیبات مصنوعی دارند. دانشمندان گزارش کردند که بیش از دو سوم داروهای فعالی که اخیراً به بازار معرفی شده‌اند تا حدودی با مواد غیرشیمیایی و گیاهی ارتباط دارند. و تنها 30 درصد از مواد شیمیایی جدید که به عنوان دارو استفاده می‌شوند منشأ صرفاً مصنوعی دارند.

همچنین در جوامع غربی، علاقه فزاینده ای به داروهای گیاهی وجود دارد که اغلب به عنوان درمان های طبیعی تر و نرم تر در مقایسه با داروهای مصنوعی تلقی می شوند. کشف دارو بر اساس دانش سنتی “داروشناسی معکوس” نامیده می شود. در این رویکرد، نامزدهای دارویی ابتدا بر اساس استفاده در مقیاس بزرگ در جمعیت قبل از شروع کارآزمایی‌های بالینی شناسایی می‌شوند. به این معنا که ابتدا آن ماده دارویی (در اینجا داروهای گیاهی سنتی) را عموم مردم استفاده میکنند. سپس شرکت های دارویی از همان گیاه دارویی که امتحان خود را به خوبی پس داده است، یک دارو طراحی و به بازار عرضه میکنند. این رویکرد می‌تواند بازه زمانی مورد نیاز برای کشف دارو را از دوازده سال (رویکرد کلاسیک) به پنج سال یا حتی کمتر (داروشناسی معکوس) کاهش دهد.

استفاده از گیاهان دارویی به عنوان طب مکمل و جایگزین

استفاده از گیاهان دارویی به عنوان طب مکمل و جایگزین (CAM) به طور گسترده در سراسر جهان در حال افزایش است. طبق گزارش WHO (سازمان بهداشت جهانی)، بین 10 تا 50 درصد از جمعیت کشورهای توسعه یافته به طور منظم از محصولات گیاهی استفاده می کنند.  ارائه محصولاتی برای مصرف انسان توسط صنعت داروسازی که حاوی گیاهان دارویی و/یا متابولیت های آنها در اشکال دارویی مانند قرص، کپسول، یا شربت است، افزایش یافته است.

طب سنتی با استفاده از گیاهان دارویی و عصاره های گیاهی قرن هاست که به موازات طب مدرن غربی انجام می شود. از میان بیش از 300000 گیاه بذر، حدود 60 درصد برای مداخلات درمانی، به ویژه در آمریکای جنوبی، آفریقا و آسیا استفاده شده است. هزاران عصاره گیاهی تحت درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها مانند چاقی، آرتریت روماتوئید، دیابت، مالاریا قرار گرفته‌اند و  کمتر برای اختلالات عصبی مؤثر بر اعصاب مرکزی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

امروزه انقلابی در اجرای رویکردهای علمی و فعالیت های پژوهشی درباره کاربرد گیاهان دارویی رخ داده است. به ویژه، پیشرفت‌های اخیر در تحقیقات ژنومیک و پروتئومیکس فرصت‌های جدیدی را برای تجزیه و تحلیل دقیق‌تر عصاره‌های گیاهی، بهبود درک عملکرد اجزای فردی آنها و تأثیر آن بر سلامت انسان فراهم کرده است .

مطالعات پیش بالینی در دهه‌های اخیر رشد کرده است تا نشان دهد که برهمکنش بین داروهای معمولی و عصاره‌های گیاهان دارویی و/یا متابولیت‌های آنها می‌تواند یک استراتژی درمانی خوب در نظر گرفته شود.

تداخل دارویی نامطلوب عصاره های گیاهی با داروهای شیمیایی

استفاده از گیاهان دارویی در بیماری های نه چندان با اهمیت مانند سرماخوردگی مشکلات به مراتب کمتری دارد .شناخت عوارض مصرف همزمان داروهای شیمیایی و گیاهی می تواند مشکلات احتمالی آن را کاهش دهد.

بیماران اعصاب و روان به دلیل استفاده از داروهای آرام بخش نباید جوشانده گیاهانی نظیر’ استطوخودوس،سنبل الطیب و به لیمو ‘ را مصرف کنند چراکه این تداخل موجب خواب آلودگی شدید می شود. مصرف همزمان این نوع داروها در افرادی که به مشاغل خاص مانند رانندگی مشغول هستند، خطرناک بوده و چرت زدن های متعددی را موجب می شود.  ازسوی دیگر مصرف چای و قهوه نیز که دربین عموم مردم بسیار متداول است، در مبتلایان به بیماری های اعصاب و روان تداخل ایجاد می کند و بیخوابی و کاهش اثر داروهای آرام بخش را موجب می شود.

لرزش دست، تپش قلب و گر گرفتگی از جمله عوارض مصرف زیاد چای و قهوه در بین عموم مردم شناخته شده است.  مصرف زیاد چای و قهوه در افرادی که داروهای پیشگیری از تشنج را مصرف می کنند می تواند اثر داروها را کاهش داده و احتمال بروز تشنج را افزایش دهد.
نسکافه نیز از مشتقات قهوه بوده و اثرات مشابه چای و قهوه را در مصرف کنندگان و بیماران ایجاد می کند.

افرادی که داروهای خاص اعصاب، کنترل فشار خون و داروهایی از این خانواده را مصرف می کنند توصیه میشود بیش از گذشته نسبت به مصرف گیاهان دارویی و جوشانده ها توجه داشته باشندو  در مصرف آنها احتیاط بیشتری به خرج دهند.

بابونه

اضطراب و افسردگی شایع ترین شرایط روانپزشکی گزارش شده هستند، و اغلب به همراه هم رخ می دهند. هر دو بیماری می توانند مزمن یا عود کننده باشند و اغلب به درمان طولانی مدت نیاز دارند.  ظهور درمان‌های دارویی مرسوم برای اضطراب و افسردگی، درمان آن‌ها را ساده‌تر کرده است. با این حال بخش بزرگی از افراد درمان نمی‌شوند یا به دلایل مالی، فرهنگی یا شخصی درمان‌های معمولی را رد می‌کنند. بسیاری از این افراد به دنبال داروهای مکمل و جایگزین (CAM) برای علائم خود هستند. بنابراین شناسایی درمان‌های جایگزین ارزان و مؤثر برای اضطراب و افسردگی از اهمیت بالایی در سلامت عمومی برخوردار است. آزمایش دقیق درمان‌های CAM کاندید نیز برای گسترش گزینه‌های درمانی موجود برای اضطراب و افسردگی مورد نیاز است.

استفاده از بابونه به عنوان یک داروی گیاهی به یونان و روم باستان برمی گردد. بابونه (Matricaria recutita) به عنوان یک داروی گیاهی سنتی برای اثر آرام بخش آن استفاده می شود.

5 چای گیاهی که ممکن است با دارو تداخل داشته باشند

چای بابونه

این دمنوش مورد علاقه شبانه برای کمک به خواب استفاده شده است ، زیرا به کاهش اضطراب کمک می کند.

بابونه همچنین ممکن است به کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کند. بر اساس یک مطالعه کوچک در ژانویه 2016 در مجله تغذیه، مصرف کوتاه مدت چای بابونه اثرات مفیدی بر کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دارد.

اما نوشیدن مقادیر زیاد ممکن است قند خون شما را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

“کاهش بیش از حد قند خون می تواند منجر به یک رویداد هیپوگلیسمی شود. اگر  مبتلا به دیابت هستید، لازم نیست از چای بابونه اجتناب کنید. اما در صورت انتخاب نوشیدن آن، باید قند خون خود را مدام چک و کنترل کنید.

چای سبز

چای سبز همچنین با برخی از داروهایی که برای درمان بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند تداخل دارد. بنابراین بهتر است در صورت مصرف این داروها، چای سبز را محدود کنید.

برگ های چای سبز (خشک شده) حاوی ویتامین K است که می تواند لخته شدن خون را افزایش دهد. مقادیر زیاد ویتامین K ممکن است در فعالیت برخی از رقیق کننده های خون مانند وارفارین اختلال ایجاد کند.”

داروی لیزینوپریل اغلب برای درمان فشار خون و نارسایی قلبی تجویز می شود، بنابراین افرادی که از آن استفاده می کنند باید مصرف چای سبز و عصاره چای سبز خود را محدود کنند زیرا می توانند اثربخشی دارو را کاهش دهند.

چای جینکو

اگر از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده میکنید، باید از مصرف چای جینکو و چای سبز اجتناب کنید. این امر به این دلیل است که جینکو بیلوبا، لخته شدن خون را کند می کند.

علاوه بر اجتناب از داروهای رقیق کننده خون همراه با جینکو، بهتر است از مصرف همزمان آن با سایر داروها مانند ایبوپروفن، ناپروکسن  یا آسپرین نیز خودداری کنید. که می تواند خطر خونریزی شما را افزایش دهد.

Trejo اشاره می کند که افرادی که صرع دارند یا کسانی که داروهای ضد افسردگی مصرف می کنند باید از نوشیدن چای جینکو اجتناب کنند. مصرف مقادیر زیاد جینکو ممکن است باعث تشنج شود و اثربخشی داروهای ضد تشنج را کاهش دهد . همچنین ممکن است برخی داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین (پروزاک و سارافم) و ایمی پرامین (تونفرانیل) را تضعیف کند.

چای جینسینگ و شیرین بیان

درست مانند جینکو بیلوبا، چای جینسینگ و شیرین بیان می تواند اثربخشی داروهای ضد انعقاد از جمله وارفارین را کاهش دهد. اگر لخته‌های خونی و ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا سایر بیماری‌ها را دارید که با داروهای ضد انعقاد درمان می‌شوند، از مصرف این چای‌ها اجتناب کنید.

جینسینگ همچنین می‌تواند اثربخشی برخی از عوامل شیمی‌درمانی و HIV، مسدودکننده‌های کانال کلسیم، برخی داروهای استاتین و برخی داروهای ضد افسردگی را کاهش دهد.

مسدودکننده‌های کانال کلسیم برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند. و همچنین ممکن است برای کاهش علائم بیماری عروق کرونر ، آریتمی، آنژین صدری، کلسترول بالا و سایر عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی عروقی تجویز شوند.

خار مریم

خار مریم با انواع داروها  از جمله داروهای ضد افسردگی، قرص‌های ضد بارداری، سیکلوسپورین، داروهای HIV و رقیق‌کننده‌های خون تداخل دارد. بنابراین قبل از نوشیدن چای با خار مریم حتما با پزشک خود صحبت کنید.

بسیاری از افراد  ادعا می کنند که خار مریم می تواند به درمان افسردگی در ترکیب با داروهای ضد افسردگی کمک کند. مراجع می گوید که اضافه کردن خار مریم به برنامه درمان افسردگی می تواند منجر به سطوح خطرناک سروتونین در بدن شود.

A.S.Jafari

دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.