دارو درمانی پایه اصلی درمان اختلال دوقطبی است، اما موفق ترین و بادوام ترین درمان شامل ترکیبی از دارو و روان درمانی است. تراپی های موثر برای اختلال دوقطبی شامل درمان شناختی-رفتاری (CBT)، درمان خانواده محور و ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی است. آموزش روانی گروهی و برنامه های حمایت از همتایان نیز درمان های مفیدی برای اختلال دوقطبی هستند. اما بهترین روش درمان بیماری دوقطبی کدام است؟
در مورد اهمیت درمان صحیح اختلال دوقطبی، اینکه انواع مختلف درمان شامل چه چیزهایی است، چگونه درمان می تواند به افراد مبتلا به اختلال دوقطبی کمک کند و چگونه درمانگری را که با آن احساس راحتی می کنید پیدا کنید، در ادامه مطلب بخوانید.
انواع روان درمانی برای درمان بیماری دوقطبی
اختلال دوقطبی یک اختلال سلامت روان است که با نوسانات خلقی شدید، از جمله دوره های افسردگی و شیدایی مشخص می شود. هیچ “درمانی” برای اختلال دوقطبی وجود ندارد – این چیزی است که باید در طول زندگی خود آن را مدیریت کنید. به این ترتیب، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی باید در طول زندگی خود دارو مصرف کنند.
اما دارو به خودی خود برای مدیریت مؤثر علائم و جلوگیری از عود اپیزودها کافی نیست. در عوض، مؤثرترین استراتژی برای مدیریت اختلال دوقطبی، درمان مداوم آن با دارو و روان درمانی است.
بر اساس تحقیقات منتشر شده در سال 2019 در Psychiatry Online، روش‌های درمانی که در درمان اختلال دوقطبی مؤثرترین هستند عبارتند از:
- آموزش روانی به ویژه در قالب گروه
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی
- درمان خانواده محور
- برنامه های حمایت از همتایان
درمان هایی که شواهد کمتری برای حمایت دارند اما در درمان اختلال دوقطبی امیدوارکننده هستند عبارتند از:
- درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی
- اصلاح عملکردی
- مدیریت بیماری و بهبودی
تکنیک های روان درمانی اختلال دوقطبی
هر نوع درمان مبتنی بر شواهد برای اختلال دوقطبی کمی متفاوت است و بسته به نیازهای خاص شما ممکن است یک نوع درمان برای شما بهتر عمل کند.
بیایید نگاهی بیندازیم به آنچه که هر نوع روان درمانی برای دوقطبی ارائه می دهد.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری یا CBT نوعی درمان است که به افراد می آموزد که با افکار خود هماهنگ باشند و چگونه این افکار بر احساسات و رفتارها تأثیر می گذارند. CBT موثرترین نوع روان درمانی برای اختلال دوقطبی در نظر گرفته می شود.
آموزش روانی گروهی
آموزش روانی شامل یادگیری در مورد اختلال دوقطبی، درک علائم هشدار دهنده اولیه دوره های افسردگی و شیدایی و یادگیری نحوه پایبندی به روال های سبک زندگی است که زندگی با اختلال دوقطبی را قابل کنترل تر می کند. آموزش بخش مهمی از زندگی با اختلال دوقطبی و تحت کنترل نگه داشتن علائم است.
تحقیقات نشان داده است که آموزشی که در یک گروه و با سایر اعضای خانواده اتفاق می افتد، مؤثرترین است.
ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی (IPSRT)
IPSRT شامل افراد مبتلا به اختلال دوقطبی می‌شود که اطلاعات مربوط به فعالیت‌های روزانه خود را وارد می‌کنند تا مطمئن شوند که انتخاب‌های سالمی دارند. اطلاعات ثبت شده ممکن است شامل ساعات خواب، صبح و شب بیدار شدن، همراه با فعالیت های دیگری مانند خوردن و ورزش باشد. همراه با یک درمانگر، افراد می توانند تشخیص دهند که چگونه پایبندی به یک روال سالم بر خلق و خو و توانایی آنها برای عملکرد خوب تأثیر می گذارد.
درمان خانواده محور (FFT)
اختلال دوقطبی می تواند کل خانواده را تحت تاثیر قرار دهد. در FFT، هم شما و هم اعضای خانواده یا همسرتان در جلسات درمانی شرکت می کنید. جلسات شامل آموزش در مورد اختلال دوقطبی، شناخت شروع علائم و چگونگی کاهش بروز دوره های جدید است. مهارت های ارتباطی و حل تعارض نیز مورد توجه قرار گرفته است.
برنامه های پشتیبانی همتایان
پشتیبانی همتا به همتا روشی قدرتمند برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی است تا با دیگرانی که با چالش های مشابه زندگی می کنند ارتباط برقرار کنند. پشتیبانی ممکن است یک به یک باشد یا ممکن است در گروه های بزرگتر اتفاق بیفتد. این روزها، گروه‌های پشتیبانی زیادی وجود دارند که به صورت آنلاین ارائه می‌شوند، اگرچه پشتیبانی حضوری نیز ممکن است در دسترس باشد. حمایت همتایان اغلب به عنوان یک درمان نگهدارنده برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در نظر گرفته می شود.
چه درمانی برای اختلال دوقطبی می تواند کمک کند؟
افرادی که با بالا و پایین بودن خلق در دوقطبی (افسردگی و شیدایی/هیپومانیا) سر و کار دارند، ممکن است عملکرد روزانه خود را بسیار دشوار ببینند. اختلال دوقطبی می تواند بر روابط بین فردی شما، توانایی شما در کار و مراقبت از کودکان و توانایی شما در مراقبت از خود تأثیر بگذارد.
علائم اختلال دوقطبی بسته به اینکه شما یک دوره شیدایی یا افسردگی را تجربه می کنید متفاوت است.
علائم شیدایی عبارتند از:
- احساس هیجان
- افکار رقابتی، مشکل در تمرکز
- احساس می کنید به خواب زیاد نیاز ندارید
- رفتارهای پرخطر
- کاهش اشتها
- تند صحبت کردن
- احساس مهم بودن و قدرتمند بودن
علائم افسردگی عبارتند از:
- احساس غم و ناامیدی
- نمی خواهید از رختخواب بلند شوید
- مشکل در تکمیل فعالیت ها
- کاهش علاقه به فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردید
- احساس کندی و مشکل در تفکر واضح
- داشتن افکار خودکشی
فواید درمان بیماری دوقطبی
اثربخشی روان درمانی برای بیماری دوقطبی
نوروفیدبک برای درمان بیماری دوقطبی:
داروها در تلاش برای کنترل علائم اختلال دوقطبی بر روی شیمی بدن اثر می‌گذارند. اما منبع مشکل، یعنی تعادل نامناسب امواج مغزی، مورد توجه قرار نگرفته است.
نوروفیدبک از این جهت متفاوت است که به منبع نوسانات خلقی می رود و به اصلاح عملکرد امواج مغزی در خود مغز کمک می کند. هنگامی که امواج مغزی متعادل تر شوند، علائم می توانند خود به خود ناپدید شوند.
مراجعین مبتلا به دوقطبی که تحت آموزش نوروفیدبک قرار می گیرند، حساسیت کمتر نسبت به نوسانات خلقی، افزایش توانایی تمرکز و کاهش خشم را گزارش می دهند. توانایی آنها برای عملکرد بهتر افزایش می یابد زیرا آنها کمتر واکنش نشان می دهند و به طور فزاینده ای قادر به پاسخگویی و عمل مناسب هستند.
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS):
TMS روشی است که در آن میدان های مغناطیسی به نواحی خاصی از مغز اعمال می شود و به طور بالقوه می تواند برای برخی علائم خلقی مفید باشد.
تحریک الکتریکی:
درمان جدید تحریک مغز، تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال (tDCS)، یک درمان بالقوه خط اول برای اختلال دوقطبی است. مطالعات بالینی نشان داده اند که درمان tDCS می تواند به بهبود علائم افسردگی کمک کند.
tDCS یک درمان قابل حمل و ایمن است.
از کجا باید شروع کرد
در نهایت، نباید فراموش کنید که اختلال دوقطبی یک بیماری جدی است و نیازمند تشخیص و درمان صحیح است. بهتر است هر چه زودتر با دکتر یا تیم درمانی مناسب مشورت کرده و درمان خود را آغاز کنید تا بتوانید بهبودی مطلوبی را تجربه کنید. انستیتو سلامت مغز با تیمی متشکل از روانپزشکان، روانشناسان، متخصصین علوم اعصاب به ارائه راهکار های دارویی و غیر دارویی و استفاده از تکنولوژی های عصبی، جهت بهبود و کنترل علائم دو قطبی شما می پردازد. با ما درتماس باشید.
اگر بدنبال بهترین مرکز درمانی برای اختلال دوقطبی در شیراز هستید متخصصین ما متشکل از روانپزشکان، روانشناسان، نوروساینتیست ها با استفاده از روش های دارویی و نوروتکنولوژی می توانند به شما در این راه کمک کنند. شما شایسته دریافت بهترین ها هستید. همین امروز زمان ویزیت خود را تنظیم کنید! با ما در تماس باشید.
07136476172-09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.