جدیدترین مطالعه انجام شده که در آگوست 2021 منتشر شده است خبرهای خوبی به همراه دارد.
از قدیم اعتقاد بر این بود که توانایی های ذهنی در دوران پیری کاهش می یابد. اکنون تحقیقات جدید به طور شگفت انگیزی، در مقابل این دیدگاه، خبرهای بسیار خوبی را ارائه کرده است.
همواره همه براین باور بودند که افزایش سن منجر به کاهش گسترده توانایی های ذهنی ما می شود. اکنون تحقیقات جدید از مرکز پزشکی دانشگاه جورج تاون، اطلاعات جدیدی اصطلاحا از آن روی سکه بیان می کند.
یافته ها در 19 آگوست 2021 در Nature Human Behavior منتشر شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که دو عملکرد کلیدی مغز، که به ما اجازه می دهد تا به اطلاعات جدید توجه کنیم و بر آنچه در شرایط خاص، مهم است تمرکز کنیم، در واقع می تواند در افراد مسن بهبود یابد.
این عملکردها زمینه ساز جنبه های مهم شناختی مانند حافظه، تصمیم گیری و کنترل خود و حتی درک بهتر ریاضی، زبان و خواندن است.
دکتر مایکل تی اولمن، دکترای تخصصی علوم اعصاب و مدیر آزمایشگاه مغز و زبان جورج تاون است.
او می گوید:
” این نتایج شگفت انگیز است. پیامدهای مهمی در نحوه نگرش ما به پیری دارد”. این باور کاهش توانایی های ذهنی در دوران پیری، دیگر صحیح نیست. “مردم به طور گسترده ای تصور می کنند که توجه و عملکردهای اجرایی با افزایش سن کاهش می یابد. همچنین توانایی های ذهنی در دوران پیری کم می شود.
نکات جالبی برخی مطالعات در مقیاس کوچکتر که سوالات مربوط به این مفروضات را ایجاد کرده است. اما نتایج حاصل از مطالعه بزرگ ما نشان می دهد که عناصر مهم این توانایی ها در واقع در طول سالمندی بهبود می یابد. احتمالاً به این دلیل است که ما به سادگی این مهارت ها را در طول زندگی خود تمرین می کنیم”.
پژوهشگران می گویند:
” این امر به دلیل افزایش سریع جمعیت، چه در ایالات متحده و چه در سراسر جهان، اهمیت بیشتری دارد”. او می افزاید که با انجام تحقیقات بیشتر، ممکن است بتوان به طور عمدی این مهارت ها را به عنوان محافظت در برابر افت عملکرد مغز در پیری، سالم نگهداشت و اختلالات شناختی را بهبود بخشید”.
در این تیم تحقیقاتی، نویسنده اول مقاله دکتر João Veríssimo ، استادیار دانشگاه لیسبون پرتغال است. سه جزء مجزا از توجه و عملکرد اجرایی را در گروه متشکل از 702 شرکت کننده 58 تا 98 ساله بررسی شده است. آنها بر این سنین تمرکز کردند. از آنجا که در این زمان، اغلب بیشترین تغییرات شناختی در طول سالمندی ایجاد می شود.
اجزای مورد مطالعه این تیم تحقیقاتی:
شبکه های مغزی است که در هشدار، جهت گیری و بازداری اجرایی نقش دارند. هر کدام از این شبکه ها ویژگی های متفاوتی دارند. به مناطق مختلف مغز و مواد شیمیایی عصبی و ژن های مختلف متکی هستند. بنابراین، دکتر اولمن و ورسیمو استدلال کردند که شبکه ها ممکن است الگوهای پیری متفاوتی را نیز نشان دهند.
هشدار، با حالت هوشیاری و آمادگی بیشتر برای پاسخ به اطلاعات دریافتی مشخص می شود. جهت گیری، شامل انتقال منابع مغزی به مکان خاصی در فضا است. شبکه اجرایی مانع از حواس پرتی یا اطلاعات متناقض می شود. به ما اجازه می دهد بر موارد مهم تمرکز کنیم.
دکتر Veríssimo اینگونه توضیح می دهد:
“ما از هر سه فرایند به طور مداوم استفاده می کنیم”. “به عنوان مثال، هنگام رانندگی با اتومبیل، هنگام نزدیک شدن به یک تقاطع ، هشدار منجر به افزایش آمادگی شما می شود.
جهت گیری زمانی اتفاق می افتد که توجه خود را به یک حرکت غیرمنتظره مانند عابر پیاده معطوف می کنید. در نهایت عملکرد اجرایی به شما این امکان را می دهد تا از حواس پرتی هایی مانند زیرگرفتن پرندگان یا تابلوهای تبلیغاتی جلوگیری کنید. بنابراین می توانید تمرکز خود را بر رانندگی بگذارید”.
این مطالعه نشان داد که تنها توانایی هشداردهنده با افزایش سن کاهش می یابد. در مقابل، هر دو جهت گیری و بازداری اجرایی در واقع به طور معناداری بهبود یافته است.
فرضیه محققان این است که چون جهت گیری و بازداری مهارتهایی هستند که به افراد اجازه می دهند به طور گزینشی به اشیاء توجه کنند. این مهارت ها می توانند با تمرین مادام العمر بهبود یابند.
منافع حاصل از این عمل می تواند بسیار بیشتر از افت عملکرد عصبی باشد.
در مقابل، آنها معتقدند که هشدار کاهش می یابد زیرا این حالت اولیه هوشیاری و آمادگی نمی تواند با تمرین بهبود یابد. “به دلیل تعداد نسبتاً زیاد شرکت کنندگان، و چون توضیحات جایگزین متعددی را رد کردیم، یافته ها قابل اعتماد است. بنابراین ممکن است به طور گسترده ای اعمال شود”. علاوه بر این، او توضیح می دهد که ” از آنجا که مهارت های جهت گیری و بازدارنده، زیربنای رفتارهای متعددی هستند، نتایج، دارای مفاهیم گسترده ای است”.
“یافته ها دیدگاه ما را در مورد تأثیر پیری بر ذهن تغییر می دهد. بلکه ممکن است منجر به پیشرفت های بالینی از جمله در بیماران مبتلا به اختلالات پیری مانند بیماری آلزایمر شود”.
در ادامه این مطلب نکاتی را برای مدیریت بهتر توانایی های ذهنی همراه با افزایش سن ارائه می دهیم
تحقیقات در مورد تغییرات ذهنی مرتبط با سن امیدوار کننده است. محققان پیشنهاد کرده اند که انجام برخی نکات می تواند به داشتن ذهن پویا و توانمند همراه با افزایش سن کمک کند.
1. کنترل کلسترول و فشار خون بالا
این دو مورد می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی و همچنین خطر ابتلا به انواع خاصی از زوال عقل را افزایش دهد. سلامت قلب و عروق، داشتن قند خون طبیعی و کنترل فشار خون و کلسترول همراه با فعالیت بدنی، مصرف مواد مغذی، حفظ وزن سالم و عدم استعمال دخانیات، منجر به بهبود عملکردهای شناختی با افزایش سن می شود.
2. تمرینات بدنی
فعالیت منظم بدنی منجر به حفظ جریان خون مناسب به مغز و کاهش خطر ابتلا به بیماری هایی مانند فشار خون می شود که با ابتلا به زوال عقل در ارتباط است.
3. رژیم غذایی سالم
مطالعات نشان می دهد، افرادی که مقدار زیادی سبزیجات و ماهی مصرف می کنند و چربی های اشباع را به طور کامل حذف می نمایند. کمتر در معرض انواع مختلف زوال و کاهش عملکرد شناختی قرار دارند.
4. پویا نگه داشتن مغز
نتایج مطالعات نشان داده است افرادی که تحصیلات کمتری دارند، بیشتر در سنین بالا ممکن است با خطر ابتلا به آلزایمر مواجه باشند. بنابراین پویا نگه داشتن مغز در طول زندگی برای حفظ سلامت و بهبود عمکردهای شناختی بسیار مهم است.
افزایش فعالیت مغز با تعاملات اجتماعی، یادگیری مهارت های جدید، انجام بازی های فکری که ذهن را به چالش می کشند، و یا یادگیری زبان های جدید، خطر ابتلا به انواع زوال شناختی را کاهش می دهد.
خلاصه
بسیاری از توانایی های شناختی اما نه همه آنها در دوران پیری کاهش می یابد. نتایج نشان می دهد که برخی از توانایی های اساسی مغز، حتی به دلیل تجربه مادام العمر بهبود می یابند.
ظرفیت های مهم توجه و عملکردهای اجرایی به طور گسترده ای در حال کاهش است. با این حال، این ظرفیت ها از اجزای متعددی تشکیل شده است. بنابراین نتایج ابعاد مختلفی دارد.
در واقع، یافته های قبلی نشان می دهد در حالی که برخی از توجهات و عملکردهای اجرایی به وضوح کاهش می یابد، برخی دیگر به این صورت نیست.
نکته جالب توجه این است که برخی توانایی ها حتی ممکن است بهبود یابد.
ما اثرات پیری را بر روی شبکه های هشداردهنده، جهت دهنده و اجرایی (بازدارنده) ارائه شده توسط نظریه توجه موثر پوزنر و پترسن، در یک مطالعه مقطعی از یک نمونه بزرگ (702 نفر) از شرکت کنندگان 58-98 ساله بررسی کردیم.
تجزیه و تحلیل خطی و غیر خطی نشان داد که کارایی شبکه هشدار با افزایش سن کاهش می یابد. جهت گیری و بازده اجرایی، حداقل تا اواسط یا اواخر دهه 70 افزایش می یابد.
تجزیه و تحلیل ها همچنین نشان داد که الگوها قوی هستند. به طور کلی نتایج نشان می دهد، تنوع در تغییرات مربوط به سن در عملکردهای توجه واجرایی، برخی کاهش و برخی دیگر بهبود می یابد.
منبع: https://www.sciencedaily.com/releases/2021/08/210819113017.htm
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.