هنگام سکته مغزی پزشکان خون افراد را با خون فرد سالم که هرگز دچار سکته مغزی نشده است، جایگزین می کنند. این انتقال خون، آسیب مغزی را کاهش می دهد و هرگونه نقص عصبی ناشی از سکته مغزی را به صفر می رساند.
این یک پیشرفت بالقوه در سکته مغزی مبتنی بر تحقیقات بر روی موش ها، توسط دانشمندان علوم اعصاب دانشگاه ویرجینیا غربی است.
در این تحقیق، این تیم دریافتند که درمان با جایگزینی خون، مغز موشها را از آسیب ایسکمیک نجات می دهد.
“آنچه ما توانستیم اثبات کنیم این است که اگر بخشی از خون را از فردی که دچار سکته مغزی می شود حذف کنید، و آن خون با خون فردی که هرگز دچار سکته مغزی نشده است، جایگزین کنید، تأثیرات منفی سکته مغزی به شدت بهبود یافته می یابد.”
اعتقاد بر این است که این مطالعه اولین بررسی است که نشان می دهد جایگزینی با خون موش های سالم منجر به بهبود نتایج سکته مغزی در موش ها می شود، مرحله بعدی بالقوه برای سکته مغزی در انسان است.
بیشتر سکته ها (ایسکمیک) در هنگام قطع جریان خون به مغز اتفاق می افتد، معمولاً با انسداد شریان هایی که به مغز منتهی می شوند.
در حالی که هیچ داروی شناخته شده ای برای سکته مغزی وجود ندارد، تنها درمان تأیید شده توسط FDA برای سکته های ایسکمیک tPA یا فعال کننده پلاسمینوژن بافت است که باعث حل شدن لخته و بهبود جریان خون می شود. با این حال، معمولاً باید TPA در سه ساعت پس از سکته مغزی تجویز شود.
تحقیقات نشان می دهد که انتقال خون می تواند فراتر از آن پنجره محدود زمانی- تا هفت ساعت – انجام شود و هنوز هم تأثیر مثبت داشته باشد. در این مطالعه جایگزینی 20 درصد خون در موش ها به اندازه کافی بود تا کاهش عمیقی از آسیب به مغز نشان داده شود. یک فرد بالغ متوسط حدود یک و نیم گالن خون در بدن دارد.
“ایده، تغییر پاسخ ایمنی است که پس از سکته مغزی اتفاق می افتد.”
محققان توضیح دادند که در اثر سکته مغزی، ماهیت خون بیمار تغییر می کند و باعث ایجاد اختلال در مغز و نحوه پاسخ بدن می شود. نوتروفیل ها، نوعی گلبول سفید که به هدایت پاسخ سیستم ایمنی بدن کمک می کند، در افزایش سطح آنزیمی به نام MMP-9 نقش دارند، که می تواند منجر به نشت سد خونی مغزی و تخریب بافت مغز شود.
در نتیجه، جایگزینی خون سلولهای التهابی را از بین می برد و نوتروفیل ها و سطح MMP-9 را که در نتیجه سکته مغزی افزایش می یابند، کاهش می دهد.
“سیستم ایمنی بدن بسیاری از آنچه که هنگام سکته مغزی اتفاق می افتد را تشخیص نمی دهد.” “بنابراین نوتروفیل ها به مغز می روند و سعی می کنند آسیب هایی که اتفاق می افتد را پاک کنند. اما به میزان زیاد در مغز وجود دارند و همان نوتروفیل ها MMP-9 را آزاد می کنند، که در نتیجه صدمات را تشدید می کند.”
“آنچه ما می آموزیم این است که سکته مغزی فقط یک اتفاق عروقی مغزی نیست. بلکه یک رویداد مربوط به تمام بدن است هم مغز و هم بدن. بدن سیگنالهایی را دریافت می کنند که چیزی در مغز در حال رخ دادن است و همانطور که سیستم ایمنی بدن برای کمک به آن پاسخ می دهد، در واقع نتیجه را بدتر می کند. بنابراین، با از بین بردن خون و جایگزینی آن با خون کسانی که سکته مغزی را تجربه نکرده اند، نتایج خوبی می گیریم.”
محققان خاطرنشان کردند: در حال حاضر، درمان های مبتنی بر خون به عنوان درمانی برای مقابله با پیری و مبارزه با بیماری های عصبی ایجاد می شود.
طبق گفته محققان، در حال حاضر، جایگزینی خون یک استراتژی اثبات شده است که پاسخ های سیستمیک پاتولوژیک به سکته مغزی را هدف قرار می دهد و می تواند مرگ و میر بیماران سکته مغزی را کاهش دهد.
براساس سازمان مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، بیش از 795،000 آمریکایی سالانه سکته مغزی را تجربه می کنند و 140،000 نفر بر اثر آن درگذشته اند.
“در یک شرایط ایده آل، فردی که دچار سکته مغزی می شود به بیمارستان مراجعه می کند. آنها پروتکل مناسب را طی می کنند. ما خون سکته مغزی آنها را با خون سالم جایگزین می کنیم که می تواند تأثیرات منفی پاسخ ایمنی را از بین ببرد. اگر به نتیجه برسد، تأثیرات مثبت بسیاری دارد.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
“Blood substitution therapy rescues the brain of mice from ischemic damage”
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.