اگرچه هیچ چیز نمی تواند مانع از پیری شود، برخی از تغییرات در شیوه زندگی مانند ورزش و رژیم های مدیترانه ای وجود دارند که فرد می تواند با به کار گرفتن آن ها سلامت خود را در سنین بالاتر بهبود ببخشد و بیشتر زنده بماند.
بخش های زیر با جزئیات بیشتری به این عوامل می پردازد:
فعالیت بدنی منظم
براساس بررسی اخیر در ژورنال Nature Review Immunology، ورزش تأثیر عمیقی بر سیستم ایمنی بدن دارد.
به ناچار، افراد با افزایش سن از نظر بدنی فعالیت کمتری دارند، اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ورزش بیشتر باعث کاهش سرعت و حتی معکوس شدن برخی از اثرات منفی بر سیستم ایمنی بدن در پیری می شود.
عضله اسکلتی طیف وسیعی از پروتئین ها به نام میوکین ها را تولید می کند که باعث کاهش التهاب و حفظ عملکرد سیستم ایمنی می شود. بنابراین منطقی است که حفظ توده عضلانی از طریق ورزش در برابر عفونت و شرایطی مانند دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی عروقی که با التهاب مزمن ارتباط نزدیکی دارند، محافظت می کند.
یک مطالعه نشان داد که در بین 102 مرد سالم، در سنین 18-61 سال، تمرینات هوازی متناسب است با تعداد سلولهای T پیری. به عبارت دیگر، افزایش آمادگی جسمانی با بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن همراه بود.
متناسب ترین مردان نه تنها سلول های T پیری کمتری دارند، بلکه تعداد بیشتری از سلول های ساده T را نیز دارا هستند.
یک مطالعه دیگر پاسخ ایمنی 61 مرد سالم، 65 تا 85 ساله را با واکسیناسیون آنفولانزا مقایسه کرده است. حدود یک سوم مردان به شدت فعال بودند (مشارکت در دویدن یا ورزش)، یک سوم به صورت متوسط و نسبتاً فعال بودند و یک سوم آنها غیرفعال بودند.
محققان، دریافتند که مردان دارای شدت بیشتر فعالیت و متوسط نسبت به افرادی که کمترین فعالیت را داشتند، در پاسخ به واکسیناسیون، آنتی بادی بیشتری تولید می کنند.
شایان ذکر است، مردان فعال تر قبل از واکسیناسیون، غلظت سرمی بیشتری از آنتی بادی داشتند.
طیف وسیعی از مطالعات دیگر مزایای مشابه را نه تنها در مورد فعالیت بدنی طولانی مدت بلکه در مورد دوره های ورزشی قبل از واکسیناسیون نیز مشخص کرده اند.
همانطور که نویسندگان در یک بررسی منتشر شده در مجله Nature Review Immunology توضیح می دهند:
“این مطالعات نشان می دهد که ظهور برخی از ویژگی های سیستم ایمنی بدن و میزان بازسازی سیستم ایمنی به احتمال زیاد تحت تأثیر فعالیت بدنی ناکافی در سن افراد قرار خواهد گرفت.”
توجه به این نکته مهم است که اکثر تحقیقات مربوط به رابطه بین ورزش و سیستم ایمنی در افراد مسن و مطالعات “مقطعی” است. این نوع مطالعه روابط بین متغیرها را در یک زمان واحد بررسی می کند.
برای تأیید فواید آمادگی جسمانی، نویسندگان بررسی فوق خواستار مطالعات “مداخله ای” بیشتری هستند که به مرور زمان شرکت کنندگان را دنبال می کنند.
رژیم مدیترانه ای
در حال حاضر، هیچ مدرک مستقیمی وجود ندارد که نشان دهد ایجاد تغییر رژیم غذایی می تواند سرعت ایمنی در بزرگسالان را کاهش دهد. با این وجود، شواهد غیرمستقیم زیادی وجود دارد.
تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی به کاهش خطر ابتلا به سارکوپنی در افراد مسن کمک می کند. این وضعیت باعث از بین رفتن توده عضلانی، قدرت و عملکرد آن می شود.
به نظر می رسد یک رابطه دو طرفه بین عضله اسکلتی و سیستم ایمنی وجود دارد. ماهیچه ها میوکین های ضد التهابی تولید می کنند، اما شواهد اخیر نشان می دهد که التهاب مزمن باعث کاهش عضلات سارکوپنی نیز می شود.
مصرف مکمل های غذایی که خطر سارکوپنی را کاهش می دهد – مانند ویتامین D و اسیدهای چرب اشباع نشده – به دلیل خاصیت ضد التهابی آنها ممکن است کمک کننده باشد.
شواهد بیشتری نیز نشان می دهد که افرادی که رژیم مدیترانه ای می خورند، در سنین بالاتر کمتر احتمال دارد دچار ضعف شوند، مانند از دست دادن قدرت ماهیچه ها، خسته شدن از پیاده روی آرام.
رژیم مدیترانه ای شامل موارد زیر است:
مقادیر زیادی میوه، سبزیجات برگ دار و روغن زیتون
مقادیر متوسط ماهی، مرغ و لبنیات
مقدار کم گوشت قرمز و شکر
مطالعات قبلی این رژیم را با خطر کمتری از چاقی، بیماری قلبی عروقی، دیابت نوع 2 و سرطان مرتبط کرده است.
یک بررسی در سال 2018، نشان داد افرادی که بیشتر از همه به رژیم مدیترانه ای پایبند بودند، در مقایسه با افرادی که کمتر از آن پیروی کردند، کمتر از نیمی از این احتمال را داشتند که در طی یک دوره 4 ساله دچار ضعف شوند.
از جمله توضیحات احتمالی دیگر، این ممکن است نتیجه خواص ضد التهابی رژیم باشد.
“رژیم مدیترانه ای با سطح پایین نشانگرهای التهابی همراه است و ممکن است از طریق این مکانیسم خطر ضعف را کاهش دهد. ”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).