دیگران هنگام برقراری ارتباط با فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی از حرف زدن شگفت انگیز، افکار عجیب و غریب، ظاهر ژولیده و لباس های نامتناسب با رنگ های بی ربط او بسیار تعجب می کنند. این افراد معمولاً بی حال، بی روح، بی احساس و غمگین به نظر می رسند. به طور معمول انرژی و علاقه ای برای آغاز تعامل اجتماعی ندارند. از نظر درونی احساس عمیق پوچی و بی معنایی دارند. تفکر سحر آمیز، سوء ظن و ادعای پیشگویی و غیب بینی دارند. در محل کار دیگران به او می گویند ” عادی ” نبود چون نحوه پوشش، نحوه صحبت کردن، و تفکرش خیلی غیر عادی است. و قابل توصیف و درک نیست.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی (STPD) یکی از انواع اختلال شخصیت غیرعادی است. اگر مبتلا به STPD هستید، ممکن است رفتار و رفتار شما برای دیگران عجیب به نظر برسد. در حالی که STPD در طیف اسکیزوفرنی است، افراد مبتلا به STPD معمولا روان پریشی را تجربه نمی کنند.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یکی از انواع اختلالات شخصیت است که در گروه اختلالات شخصیت دسته A قرار می گیرد. و ویژگی اصلی این اختلال کمبودهای اجتماعی و بین فردی است که با ناراحتی زیاد از روابط صمیمی و عجیب و غریب بودن رفتار مثلاً خیلی خرافاتی هستند مشخص می شود.
علائم و نشانه های STPD چیست؟
علائم STPD عبارتند از:
- تفکر یا رفتار عجیب
- باورهای غیر معمول
- ناراحتی در موقعیت های اجتماعی
- فقدان احساسات یا پاسخ های عاطفی نامناسب
- گفتار عجیب و غریب که ممکن است مبهم یا گیج کننده باشد
- کمبود دوستان نزدیک
- اضطراب اجتماعی شدید
- پارانویا
افراد مبتلا به STPD تمایل دارند زندگی انفرادی داشته باشند. اگر اضطراب اجتماعی شدید دارید، ممکن است ایجاد روابط برای شما سخت باشد. ممکن است دیگران را به خاطر ناراحتی خود در موقعیت های اجتماعی سرزنش کنید.
افراد مبتلا به STPD معمولاً علائم روان پریشی ندارند. توهم، هذیان، و از دست دادن تماس با واقعیت از علائم روان پریشی است. هذیان ها باورهای ثابت و نادرستی هستند. با این حال، آنها اغلب ایده های مرجع دارند. ایده ارجاع، تفسیری نادرست از حوادث اتفاقی و رویدادهای خارجی است که فرد معتقد است معنای خاص و غیرعادی دارد. این معنا می تواند به طور کلی یا برای شخصی باشد که ایده مرجع را تجربه می کند.
عوامل خطر چیست؟
STPD تمایل دارد در خانواده ها اجرا شود. در صورت داشتن یکی از اقوام با موارد زیر ممکن است در معرض خطر باشید:
- روان‌گسیختگی
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپی
- ابتلا به یکی دیگر از اختلالات شخصیتی
عوامل محیطی به ویژه تجربیات دوران کودکی ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشد. این عوامل عبارتند از:
- سو استفاده کردن
- بی توجهی
- ضربه
- فشار
- داشتن والدینی که از نظر عاطفی جدا هستند
STPD چگونه تشخیص داده می شود؟
اکثر افراد مبتلا به STPD در اوایل بزرگسالی تشخیص داده می شوند. اگر پزشک شما مشکوک به آن باشد، با معاینه فیزیکی برای بررسی شرایط فیزیکی که می‌تواند باعث علائم شما شود، شروع می‌کند. آنها همچنین در مورد علائم شما و اینکه آیا سایر اعضای خانواده اختلالات شخصیتی دارند می پرسند.
ممکن است پزشک شما را برای ارزیابی روانپزشکی به روانپزشک یا روانشناس ارجاع دهد. آنها احتمالاً از شما در مورد:
- زمانی که علائم شما شروع شد
- چگونه علائم شما بر زندگی روزمره شما تأثیر می گذارد
- در موقعیت های اجتماعی چه احساسی دارید
- تجربیات شما در مدرسه و کار
- دوران کودکی شما
روانپزشک یا روانشناس ممکن است از شما بپرسد که آیا تا به حال به آسیب رساندن به خود یا دیگران فکر کرده اید؟ آنها همچنین ممکن است بپرسند که آیا اعضای خانواده شما در مورد رفتار شما نظر داده اند یا خیر. پاسخ های شما به آنها کمک می کند تا تشخیص دهند.
روش درمان رواندرمانی :
درمان شناختی ـ رفتاری اصول اختلال شخصیت اسکیزوتایپی از اختلال شخصیت اسکیزوئید چندان متفاوت نیست. با این وجود با تفکر غریب و غیرعادی آن ها باید با احتیاط مدارا نمود. بعضی از بیماران به فرقه های غریب پیوسته و به ممارست های مذهبی غیر عادی و فلسفه رمز و راز می پردازند. درمانگر نباید این فعالیت ها را به مسخره بگیرد و در مورد باورها و فعالیت های بیمار قضاوت نماید.
نخستین گام عبارت است از تشخیص شناخت‌های تحریف شده مراجع. هدف اصلی این است که به مراجعان آموزش داده شود که به صورت عینی محیط خود را مورد ارزیابی قرار دهند نه اینکه صرفاً بر واکنش‌های ذهنی خود، اتکا نمایند.
تا افکار نامناسب را نادیده گرفته و به پیامدهای تداوم کارکرد در نظام‌های اعتقادی غیرواقع بینانه بیاندیشند. شناخت درمانی بیشترین کاهش را در آنچه که به عنوان خصیصه‌های نابهنجار می‌شناسیم ایجاد کرده بود، به‌ویژه در رابطه با طبقات اسکیزوتایپی.
افزایش تناسب اجتماعی: آموزش مهارت‌های اجتماعی از طریق شکل‌دهی رفتار و گفتار مناسب و آموزش دادن به مراجع برای شناسایی پاسخ‌های نامتناسب خودش، به انجام می‌رسد. در همین حال،درمانگر به مراجع کمک می‌کند تا یک شبکه حمایتی و ایمن اجتماعی را به منظور بهبود تعاملات اجتماعی‌اش ایجاد نماید.
STPD چگونه درمان می شود؟
اگر پزشک شما را مبتلا به STPD تشخیص دهد، ممکن است پزشک برای درمان آن دارو یا درمان تجویز کند. هیچ دارویی برای درمان STPD به طور خاص طراحی نشده است. با این حال، برخی از افراد مبتلا به این بیماری در صورت مشاهده علائمی که پزشک آنها فکر می کند با این داروها بهبود می یابد، از مصرف داروهای ضد روان پریشی یا ضد افسردگی سود می برند.
چندین نوع درمان می تواند به درمان STPD کمک کند. روان درمانی یا گفتار درمانی می تواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید چگونه روابط برقرار کنید. شما می توانید این نوع درمان را همراه با آموزش مهارت های اجتماعی انجام دهید تا به شما کمک کند در موقعیت های اجتماعی احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
درمان شناختی رفتاری می تواند به شما کمک کند تا برخی از رفتارهای مرتبط با وضعیت خود را برطرف کنید. درمانگر می تواند به شما کمک کند یاد بگیرید چگونه در موقعیت های اجتماعی رفتار کنید و به نشانه های اجتماعی پاسخ دهید. آنها همچنین می توانند به شما کمک کنند تا افکار غیرعادی یا مضر را تشخیص دهید و آنها را تغییر دهید.
خانواده درمانی ممکن است مفید باشد، به خصوص اگر با دیگران زندگی می کنید. می تواند به شما کمک کند روابط خود را با اعضای خانواده تقویت کنید. همچنین ممکن است به شما کمک کند که بیشتر از طرف خانواده خود احساس حمایت کنید.
سن شروع و شیوع اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در مردان و زنان
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ممکن است برای اولین بار در کودکی و نوجوانی همراه با کناره گیری، رابطه نامناسب با همسالان، پیشرفت تحصیلی کم در مدرسه، اضطراب اجتماعی، افکار عجیب و غریب، و اضطراب اجتماعی همراه است. این ویژگی ها باعث می شود این افراد به صورت غیرعادی باشند و دیگران سر به سرشان می گذارد. اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در اوایل بزرگسالی یعنی حداقل در سن 18 سالگی شروع می شود. شیوع این اختلال در آمریکا 4.6 درصد گزارش شده ولی شیوع آن در افرادی که مصرف الکل دارند 3.9 درصد گزارش شده است. شیوع اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در مردان بیشتر از زنان است.
چشم انداز بلندمدت چیست؟
STPD یک بیماری مزمن است. معمولاً نیاز به درمان مادام العمر دارد. دیدگاه خاص شما به شدت علائم شما بستگی دارد. اگر بتوانید زودتر درمان شوید، ممکن است موفقیت آمیزتر باشد.
اگر مبتلا به STPD هستید، در معرض خطر ابتلا به اختلال افسردگی اساسی و سایر اختلالات شخصیتی هستید. درصورتی که مشکوک به افسردگی یا سایر اختلالات روانی هستید با پزشک خود صحبت کنید.
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپی
mayoclinic.org/diseases-conditions/schizotypal-personality-disorder/home/ovc-20198939 - بررسی اجمالی اختلالات شخصیت
my.clevelandclinic.org/services/neurological_institute/center-for-behavioral-health/disease-conditions/Hic-personality-Disorders-overview
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.