اختلال بازی در یازدهمین نسخه از طبقه بندی بین المللی بیماری ها (ICD-11) به عنوان الگویی از رفتار بازی (“دیجیتال-بازی” یا “بازی ویدیویی”) تعریف شده است که با اختلال در کنترل بازی کردن، افزایش اولویت بازی بر فعالیتهای دیگر توصیف می شود. تا حدی که بازی بر سایر منافع و فعالیتهای روزمره، علی رغم بروز پیامدهای منفی، برتری دارد.
برای تشخیص بیماری اختلال بازی، الگوی رفتاری باید از شدت کافی برخوردار باشد تا منجر به اختلال قابل توجه در زمینه های شخصی، خانوادگی، اجتماعی، آموزشی، شغلی یا سایر موارد مهم عملکرد شود و به طور معمول حداقل برای 12 ماه مشهود است.
طبقه بندی بین المللی بیماری ها
طبقه بندی بین المللی بیماری ها (ICD) پایه ای برای شناسایی روندها و آمارهای بهداشتی در سطح جهان و استاندارد بین المللی برای گزارش بیماریها و شرایط بهداشتی است. این توسط پزشکان در سراسر جهان برای تشخیص شرایط و توسط محققان برای طبقه بندی شرایط استفاده می شود.
گنجاندن یک اختلال در ICD، موضوعی است که کشورها هنگام برنامه ریزی استراتژی های بهداشت عمومی و نظارت بر روند اختلالات در نظر می گیرند.
WHO یازدهمین نسخه از طبقه بندی بین المللی بیماریها (ICD-11) را در اواسط سال 2018 منتشر کرد.
چرا اختلال بازی در ICD-11 گنجانده شده است؟
تصمیم در مورد اختلال بازی در ICD-11 مبتنی بر بررسی شواهد موجود است و منعکس کننده نظر اجماع کارشناسان رشته ها و مناطق جغرافیایی مختلف است که در فرایند مشاوره فنی انجام شده توسط WHO در روند توسعه ICD-11 دخیل بوده اند.
گنجاندن اختلال بازی در ICD-11 به دنبال توسعه ی برنامه های درمانی برای افراد دارای شرایط بهداشتی یکسان با مشخصه های اختلال بازی در بسیاری از نقاط جهان است که منجر به افزایش توجه متخصصان بهداشت به خطرات توسعه این اختلال خواهد شد. بر همین اساس به دنبال اقدامات پیشگیری و درمانی مربوطه می باشند.
آیا همه افرادی که درگیر بازی هستند نگران ایجاد اختلال بازی می باشند؟
مطالعات نشان می دهد که اختلال بازی فقط بخش کوچکی از افرادی که در فعالیت های بازی های دیجیتالی یا ویدیویی بازی می کنند را تحت تأثیر قرار می دهد. با این حال، افرادی که در بازی شرکت می کنند باید نسبت به مدت زمانی که برای فعالیت های بازی اختصاص می دهند، هوشیار باشند.
به خصوص وقتی که در انجام سایر فعالیت های روزانه دچار مشکل شوند. همچنین در مورد هرگونه تغییر در سلامت جسمی یا روانی و عملکرد اجتماعی که می تواند به الگوی رفتار بازی کردن نسبت داده می شود.
عوامل مرتبط و پیامدهای منفی اختلال بازی
مطالعات نشان داده است که اختلالات بازی ویژگیهای بالینی مشابهی دارند و تصویربرداری مغز، تغییرات عصبی مغز را مانند وابستگی به مواد نشان می دهد. اختلال بازی یک سری مشکلات فیزیولوژیکی، روانشناختی و خانوادگی دارد. اینگونه افراد بیشتر روزها به بازی علاقه مند می شوند، سبک زندگی نامنظمی دارند، ورزش نمی کنند و سلامت جسمی آنها کاهش می یابد.
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال بازی به دلیل مشکلات روحی و روانی مختلفی به بازی اعتیاد دارند و اختلال بازی مشکلات روانشناختی آنها را وخیم تر می کند. در موارد شدید نیز ممکن است دچار افسردگی، اضطراب و حتی اختلالات روانی شوند که این امر به طور جدی بر یادگیری طبیعی، عملکردهای خانوادگی و اجتماعی آنها تأثیر می گذارد. بسیاری از نوجوانان به دلیل اختلال بازی، تحصیل خود را ترک می کنند.
از آنجا که وقوع و پیشرفت اختلال بازی ارتباط نزدیکی با عوامل روانشناختی، خانوادگی و اجتماعی فرد دارد و بر عملکردهای جسمی، روانی، خانوادگی و اجتماعی فرد تأثیر می گذارد، برای جلوگیری و کاهش آسیب، استراتژی های جامع از جمله مداخلات پزشکی، روانی ، خانوادگی و اجتماعی مورد نیاز است.
برای اطلاعات بیشتر درباره راه های نوین بهبود اختلالات عصبی-روانشناختی می توانید به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
پیشنهادات از منظر بهداشت عمومی
اختلال بازی یک مسئله ی بهداشت عمومی است و عوامل زیادی در ارتباط با عوامل روانی، خانوادگی و اجتماعی دارد. موارد زیر برای جلوگیری از اختلال بازی و کنترل پیامدهای منفی آن پیشنهاد می شوند:
(1) نوجوانان، گروه پرخطر اختلال بازی هستند و آنها باید جمعیت هدفمند برنامه های پیشگیری باشند. پیشگیری باید بطور مشترک توسط طرفهای ذیربط از جمله مدارس، والدین و سازمانهای اجتماعی مرتبط انجام شود و بر افزایش آگاهی از اختلال بازی و مهارتهای پیشگیری مرتبط متمرکز شود.
(2) بهبود عملکرد روانشناختی و عملکرد سالم خانواده، عوامل محافظتی برای اختلال بازی هستند. برنامه های پیشگیری باید بر بهبود عملکرد روانشناختی و مهارت های روانشناختی بزرگسالان از جمله ارتباط بین فردی، مدیریت عاطفی و مهارت های مدیریت استرس متمرکز شوند.
درگیری خانواده از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید بر آن تأکید شود. ساختار و عملکرد سالم خانواده، روابط خوب خانوادگی و ارتباطات، همه برای پیشگیری از اختلال بازی باید کمک کنند.
(3) مدارس و والدین باید بر رفتارهای بازی های نوجوانان نظارت داشته باشند و این برای تشخیص زودهنگام و مداخله زودهنگام بسیار مهم است. برای افراد مبتلا به اختلال بازی، کمک ها و مداخلات حرفه ای لازم است.
(4) تحقیقات مرتبط باید تقویت شوند و خدمات بالینی استاندارد برای اختلالات بازی ارائه شوند. دستورالعملهای مربوط به تشخیص و درمان اختلالات بازی برای مراکز درمانی و بازیابی تخصصی ضروری است.
(5) ادارات مربوطه دولت باید ایجاد و تنظیم مقررات را از منظر بهداشت عمومی رهبری کنند. طرفهای ذیربط از جمله آموزش، تبلیغات، بهداشت روان و روانشناسی و همچنین صنعت بازی باید مشترکاً در جهت اتخاذ راهکارهای جامع پیشگیری، از جمله توسعه سیستم های رتبه بندی بازی، نظارت بر رفتارهای بازی، تولید ابزارها برای کمک به بهبود اختلال بازی همکاری کنند.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.