بسیاری از افراد مسن که در خواب مشکل دارند، برای به خواب رفتن از داروهای خواب آور استفاده می کنند. تحقیقات جدید، که در کنفرانس بین المللی انجمن آلزایمر 2019 ارائه شده است، نشان می دهد که گروه های خاصی از افرادی که داروهای خواب آور مصرف می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زوال عقل یا دمانس هستند.
دو مطالعه ی متفاوت، ارتباط بین داروهای خواب آور و خطر ابتلا به زوال عقل را بررسی کرده است. یکی تفاوت افراد با پیشینه ی سفید پوست و آمریکایی آفریقایی را بررسی می کند، دیگری زنان و مردانی که داروهای خواب استفاده می کنند را با هم مقایسه می کند.
در اولین مطالعه محققان دانشگاه کالیفرنیا، سانفرانسیسکو، از شرکت کنندگان 70 تا 79 ساله خواستند تا مشخص کنند که مکرراً داروهای خواب آور را چگونه مصرف می کنند. در کل 172 نفر گزارش دادند که داروهای خواب آور را بیش از 5 بار در ماه مصرف می کنند.
دانشمندان از اطلاعات بیش از پانزده سال، سوابق پزشکی و ارزیابی حافظه و تفکر برای تعیین اینکه آیا شرکت کنندگان دچار زوال عقل هستند، استفاده کردند. محققان عوامل محیطی و شیوه زندگی و همچنین ژن خطر آلزایمر APOE4 را بررسی کردند. آنها سپس نتایج را برای افرادی با پیشینه ی نژادی و جنسهای مختلف مقایسه کردند.
محققان دریافتند، در میان افرادی که داروهای خواب آور پنج تا سی بار در ماه مصرف می کنند، افراد سفید پوست در معرض خطر 79٪ بیشتر، برای ابتلا به زوال عقل هستند. در حالی که، سیاه پوستان کمتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل بودند. افرادی که فقط گاهی داروهای خواب آور مصرف می کنند، خطر ابتلا افزایش نیافته است. در مقایسه ی مردان و زنان، تحقیقات هیچ تفاوتی نداشت.
مطالعه دوم به بررسی تفاوت خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در آقایان و خانمهای بالای 65 سال، که در ابتدای مطالعه زوال عقل ندارند اشاره کرد. از شرکت کنندگان سؤال شد که آیا داروی خوابی مصرف کرده اند و هر سه سال یکبار و به مدت 12 سال یکبار، غربالگری برای زوال عقل انجام شد.
استفاده از داروهای خواب آور با افزایش خطر ابتلا به زوال عقل در مردان همراه بود. در زنان، نتایج به این بستگی داشت که آیا آنها اختلال خواب را تجربه کرده اند یا خیر. زنانی که گزارش دادند که خواب آن ها مختل شده است و داروهای خواب آور مصرف کرده اند، چهار برابر بیشتر، خطر ابتلا را داشتند. در مقابل، زنانی که اختلال خواب نداشتند و از داروهای خواب آور استفاده می کردند، خطر ابتلا به آلزایمر در آن ها افزایشی را نشان نمی داد.
دکتر سارا ایماریسیو، مدیر پژوهش در تحقیقات آلزایمر انگلستان، گفت:
“در حالی که تحقیقات قبلی بر روی ارتباط بالقوه، بین طبقه ی خاصی از داروهای خواب آور و خطر زوال عقل تاکید داشتند، این مطالعات بسیاری از انواع مختلف داروهای خواب آور را که به روشهای مختلفی عمل می کنند، مورد بررسی قرار داده است.
“این یافته ها به ما نمی گویند که آیا استفاده از داروهای خواب آور خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد یا خیر، آیا مشکل اساسی خواب ممکن است باعث افزایش خطرابتلا شود یا اینکه سایر عوامل ممکن است در کار باشند.
“این یافته ها تفاوت های احتمالی در رابطه بین داروهای خواب آور و زوال عقل در زنان و مردان و بین گروه های نژادی را برجسته می کند. برای دانشمندان مهم است که بررسی کنند، چگونه داروها ممکن است بر گروههای مختلف افراد تأثیر بگذارد، به طوری که افراد درمان های مناسب را بتوانند دریافت کنند.
“هرکسی که مشکلات خواب را تجربه می کند یا سوالی درمورد داروی خواب آور خود دارد، باید با پزشک خود صحبت کند.”
برای اطلاعات بیشتر در مورد اختلالات خواب، تست های خواب و روش های نوین بهبود این مشکلات، به موسسه سلامت مغز دانا، به ویژه واحد خواب مراجعه کنید.
دو رویکرد برای درمان مشکلات خواب در افرادی که مبتلا به زوال عقل هستند:
تحقیقات جدید در مورد یک درمان دارویی احتمالی و درمان رفتاری برای اختلال خواب در افراد مبتلا به زوال عقل در کنفرانس بین المللی انجمن آلزایمر 2019 ، ارائه شد.
مشکلات خواب یک علامت شایع زوال عقل است. افرادی که به بیماری آلزایمر و سایر بیماری های زوال عقل مبتلا شده اند، احتمالاً در طول شب بیشتر بیدار می شوند. این علائم زوال عقل همچنین می تواند تأثیر بسزایی در مراقبت از افراد مبتلا به زوال عقل داشته باشد.
یک مطالعه آزمایشی کوچک توسط یک تیم بین المللی از محققان انجام شد، که با 62 نفر در سنین 60 تا 90 سال در مراحل اولیه بیماری آلزایمر همکاری داشتند. به شرکت کنندگان، که دارای الگوی خواب نامنظم بودند، دوزهای مختلفی از داروی لمبورکسانت (Lemborexant) و شبه داروداده شد. این دارو، برای درمان بی خوابی در جامعه عمومی تهیه شده است. اما این تحقیق بر تجربه مشکلات خواب افراد مبتلا به آلزایمر متمرکز شده است.
خواب شرکت کنندگان با استفاده از نوعی دستگاه قابل حمل، مورد بررسی قرار گرفت و مراقبان نیز از طریق یادداشت های روزانه الگوهای خواب را به محققان گزارش می کردند. محققان بررسی کردند که خواب شرکت کنندگان تا چه میزان بریده بریده است و کل زمان خواب آن ها را نیز مورد بررسی قرار دادند.
آنها دریافتند، شرکت کنندگانی که 5mg و 15mg لمبرکسانت مصرف می کنند نسبت به افرادی که شبه دارو به آن ها داده می شد، هنگام شب و حین خواب، فعالیت کمتری را نشان می دادند. کمتر از افرادی که دارونما دریافت کرده بودند کمتر فعال بودند. آن ها همچنین خواب دارای وقفه ی کمتر و زمان خواب بیشتری را در این دو گروه نسبت به شبه دارو ثبت کردند.
در مطالعه دوم، دانشمندان با استفاده از روشهای رفتاردرمانی، نور درمانی و مشاوره فعالیت بدنی فردی سعی در بهبود کیفیت خواب و عملکرد شناختی در افراد دارای نقص خفیف شناختی داشتند. دانشمندان کیفیت خواب را با استفاده از مانیتور و از طریق پرسشنامه ی کیفیت خواب ارزیابی کردند.
داده های جمع آوری شده از مانیتور نشان داد که گروه دریافت کننده ی رفتار درمانی پس از 12 هفته از کیفیت خواب بالاتری برخوردار بودند. همینطور، نتایج پرسشنامه نشان داد که پس از 24 هفته، شرکت کنندگان نسبت به گروه کنترل بهبود کیفیت خواب را گزارش کردند.
دکتر سارا ایماریسیو، رئیس پژوهش در تحقیقات آلزایمر انگلستان، گفت:
“یک خواب شب بدون کیفیت، می تواند تفکر ما را خسته کند، تمرکز را سخت کرده و بر سلامتی عمومی ما تأثیر منفی بگذارد.
وی ادامه داد: مشکلات خواب بخصوص در افرادی که مبتلا به زوال عقل هستند، شایع است و درمان این علائم فرصتی ارزشمند برای بهبود کیفیت زندگی آنها را نشان می دهد.
“در حالی که به نظر می رسد این روش های درمانی باعث بهبود کیفیت خواب در افراد دارای مشکلات حافظه و تفکر می شود، آزمایش های بزرگتر و طولانی تر نیاز به تعیین اینکه آیا این رویکردها می تواند فواید وسیع تری برای افراد مبتلا به زوال عقل داشته باشد، وجود دارد.”
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.