شاید ما انسان ها چیزی نیستیم جز خاطره ها و تجربه هایی که هر کدام از ما، منحصرا داشتیم.
خاطرات دوران کودکی، دورانی که مدرسه می رفتیم، روابطی که با دوستان و خانواده داشتیم. حتی داستان ازدواج یا طلاق مان.
همه و همه مغز ما انسان ها را شکل می دهد.
همه چیز مرتب بود تا زمانی که سر و کله ی بیماری آلزایمر پیدا شد. بیماری ی که همین خاطره ها را تا حدی از یاد می برد.
بیماری که ما را از خودمان می گیرد. یادمان نمی آید که دیروز چه خوردیم! شاید پسر یا دخترمان را نشناسیم و هر روز سوال کنیم : تو چه کسی هستی!
معرفی فیلم سینمایی The Father (پدر)
همه ی این ها درون مایه ی فیلمی سینمایی با نام The Father(پدر) شد . فیلمی که با بازی فوق العاده ی آنتونی هاپکینز و اولویا کلمن محصول 2020 است.
شاید تفاوت این فیلم با سایر فیلم های این دسته، نگاه متفاوت کارگردان و نویسنده به بیماری آلزایمر باشد. و به جای پرداختن از بیرون، در واقع ما از درون مغز و ذهن آنتونی (با بازی آنتونی هاپکینز) دنیای بیرون و سر گشتگی ناراحت کننده اش را می بینیم.
شاید قضاوت مخاطب هم زیر سوال برود: نحوه ی برخورد ما با پدر یا مادری که آلزایمر دارد چیست؟
آیا خودمان را باید وقف کنیم؟ آیا می توان از مراکز نگهداری بیماران و سالمندان استفاده کرد یا وظیفه تمام و کمال فرزند است که تمام مراقبت ها را اعمال کند؟
آلزایمر از درون مغز
در کنار معرفی این فیلم کمی هم آلزایمر را بشناسیم: آلزایمر را به عنوان بیماری فراموشی می شناسیم.(البته که یکی از انواع فراموشی محسوب می شود.) اتفاقی که به مرور زمان نورون ها(سلول های مغز) یکی پس از دیگری از بین می روند و آرام آرام فراموشی بیشتر می شود.
چرا آلزایمر
شاید اولین سوالی که ذهن ها را به خود مشغول کند این است که اصلا چرا آلزایمر می گیریم؟
هنوز به طور قطع مشخص نیست، البته که سن بالا، فشار خون بالا، ضربه به سر، افسردگی می تواند ریسک فاکتور بیماری باشد.
در مغز چه رخ می دهد؟
طبق برخی فرضیات در بیماری آلزایمر ممکن است چند اتفاق رخ دهد:
- پلاک های خاصی (آمیلوئید بت) در بخش هایی از مغز تجمع می کنند.
- توده های پروتئینی خاصی (پروتئین تاو) تجمع کرده و به هم می چسبند که منجر به مرگ نورون می شود.
- یک سری مواد التهاب زا (سایتوکاین ها) نیز ممکن است در مغز افزایش پیدا کند و خود باعث تحریک سیستم مغزی و مرگ سلولی شود.
- نورون هایی که یک ماده ی شیمیایی به نام استیل کولین را تولید می کردند، از بین می روند.
آیا درمانی وجود دارد؟
درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد اما داروهایی وجود دارد که سرعت و رند بیماری را کاهش می دهند.
- داروهای که از تخریب استیل کولین جلوگیری می کنند مانند rivastigmine و donepezil
- داروهایی که از طریق تاثیر بر مواد شیمیایی دیگری در مغز اثر می گذارند مثل mementine
- سایر داروها مثل Ginko biloba که دارویی با منشا گیاهی و از درخت جینکو(گینگو) بدست آمده است.
البته که دیده شده است که بعضی از این داروها در فازهای شدید بیماری قابل استفاده و موثر است.
در کنار دارو درمانی از روش های دیگر مثل خاطره درمانی، لمس اشیا ، موسیقی درمانی ، ورزش و حتی حیوان خانگی نیز نام می برند.
آیا می توان از آلزایمر پیشگیری کرد؟
- تحقیقات نشان داده است که تحصیلات بالا، و انجام فعالیت های اجتماعی می تواند کمک کننده باشد یا حداقل شروع را به تعویق بیاندازد.
- یادگیری زبان جدید حتی در میان سالی می تواند کمک کننده باشد.
- رژیم غذایی مدیترانه ای که شامل مصرف بالای روغن زیتون، حبوبات غلات میوه و سبزیحات و مصرف متوسط ماهی و محصولات لبنی و مصرف بسیار کم گوشت و محصولات گوشتی استوار است.
- برنامه خوراکی دَش DASHیک الگوی خوراکی است که از سوی مؤسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا، برای جلوگیری و مهار فشار خون بالا، گسترش داده می‌شود. برنامه خوراکی دَش سرشار از میوه، سبزیجات، غلات کامل، و خوراکی‌های شیری کم-چرب؛ دارای گوشت، ماهی، آجیل و حبوبات؛ و دارای میزان کمی از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر، گوشت قرمز، و چربی‌های افزودنی است.
- همچنین کاهش محصولات شکر دار، افزایش مصرف ویتامین ها، کافئین ، زینک و سلنیوم می تواند پیشگیری کننده باشد.
نهایتا
مغز ما پیچیده ترین در جهان است و تا مشکلی برایش پیش نیاید شاید به وجودش پی نمی بریم. تلاش برای شناخت کارکرد مغز در هنگام سلامتی و فهمیدن مکانیسم بیماری ها و اختلالتش همچنان ادامه دارد و دانشمندان و محققان از هر زمینه و گرایش چون علوم اعصاب، روانپزشکی، روانشناسی، زیست شناسی، داروسازی، علوم کامپیوتر، زبان شناسی و توانبخشی، همه و همه در تلاش برای پرده برداشتن از راز بزرگ مغز می باشند.
سید مهدی ساداتی هستم. عاشق مغز! داروساز و دانشجوی دکترای تخصصی علوم اعصاب. عضو تیم مرکز سلامت مغز دانا! از علاقه هام شناسوندن کارایی های هیجان انگیز مغز به زبان ساده به آدمهاست! جست و جو می کنم در افسردگی، داروهای موثر بر مغز و سایر بیماری های حوزه ی روان و البته نوروپلاستیسیتی!