افزایش روزانه جزئی فشار خون به دلیل عوامل استرس زای کوتاه مدت می تواند با ناحیه ای از مغز که مهارت های حرکتی آگاهانه و آموخته شده را کنترل می کند مرتبط باشد. این کشف که توسط محققان دانشگاه گوتنبرگ ارائه شده است، راه را برای تأثیرگذاری بر افزایش فشار خون و در دراز مدت، جلوگیری از فشار خون بالا هموار می کند.
تقریباً در نیمی از افراد مبتلا به فشار خون بالا (BP) – هیچ دلیل شناخته شده ای وجود ندارد. با این حال، یک نظریه قابل قبول این است که فشار خون بالا ممکن است نتیجه یک دوره طولانی از پیک های مکرر فشار خون باشد. صدها یا هزاران رویداد استرس زای کوچک ممکن است روزانه رخ دهد – زنگ تلفن، صدای بوق ماشین در خیابان – که در نتیجه هر بار فشار خون افزایش می یابد.
نزدیک به 20 سال است که یک گروه تحقیقاتی در دانشگاه گوتنبرگ در حال بررسی این موضوع است که چگونه این نوع ریز استرس ها بر سیگنال‌های عصبی به ماهیچه‌های ما و جریان (پرفیوژن) خون در رگ‌های آنها (رگ‌های عضلانی) تأثیر می‌گذارد. در نیمی از بیش از 150 مردی که تا به امروز در این آزمایش شرکت کرده بودند، الگوی سیستم واکنش آنها منجر به اوج فشار خون می شود، در حالی که برای نیمی دیگر واکنش هایی که در بدن آنها انجام می شود هیچ تغییری در فشار خونشان ایجاد نمی کند.
تکنیک های مدرن تصویربرداری از مغز
آخرین نتایج این مطالعات در Scientific Reports منتشر شده است. برای این مطالعه، 20 مرد 19 تا 45 ساله مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش شامل برانگیختن پاسخ در سیستم عصبی با شوک های الکتریکی غیرمنتظره بود که محرک های ناگهانی و/یا استرس زا را تقلید می کند که ما روزانه در معرض آنها هستیم. محققان دو روش اندازه گیری را با هم ترکیب کردند. در یکی، یک روش تحقیقاتی سنتی به نام میکرونوروگرافی، از الکترودهای سوزنی بسیار نازک برای بررسی سیگنال در رشته های عصبی (به ویژه، فعالیت عصب سمپاتیک عضلانی، MSNA که به بستر عروقی (رگ های خونی) عضلات هدایت می شود،) استفاده می شود. روش دیگر یک تکنیک مدرن تصویربرداری از مغز بود که به عنوان مگنتوآنسفالوگرافی (MEG) شناخته می شود.
برای اولین بار، محققان اکنون می توانند افزایش حساسیت به استرس های کوچک را به یک سیگنال رفلکس مانند در مغز مرتبط کنند. ناحیه مغزی («ناحیه رولندیک») که سیگنال را فعال می‌کند، چندین عملکرد آگاهانه مغز را کنترل می‌کند. این یافته این سؤال را مطرح می کند که آیا اوج فشار خون ممکن است آموخته شود و آیا با آموزش می توان آن را حذف کرد.
ما یک ارتباط شگفت‌انگیز قوی بین واکنش عروق اتونوم محیطی، که به‌صورت ناخودآگاه انجام میشود، و یک الگوی واکنش -الگویی که قبلاً به خوبی شناخته شده بود- در بخشی از مغز می‌بینیم که در آن تأثیرات احساسی و مهارت‌های حرکتی تحت تغبیر آگاهانه قرار می‌گیرند. میکائیل ایلام، پروفسور نوروفیزیولوژی بالینی در آکادمی Sahlgrenska، دانشگاه گوتنبرگ، می‌گوید: این موضوع پرسش‌هایی را در مورد چگونگی عملکرد مستقل «سیستم عصبی خودمختار»، همانطور که به آن می‌گویند، ایجاد می‌کند.
استفاده بالینی
این ایده که این کشف ممکن است برای جلوگیری از فشار خون بالا مورد استفاده قرار گیرد، غیرواقعی نیست، اما تحقیقات زیادی باید انجام شود.
«اگر بتوانیم راه‌هایی برای افزایش نسبت سیگنال به نویز ایجاد کنیم، در آینده ممکن است سیگنال‌های مغزی مربوطه را از یک الکتروانسفالوگرافی معمولی [EEG] استخراج کنیم، که امروزه در هر بیمارستان سوئدی موجود است. این ما را قادر می سازد در مراحل اولیه، افرادی را که قبل از ابتلا به فشار خون بالا با افزایش فشار خون واکنش نشان می دهند، شناسایی کنیم. جاستین اشنایدرمن، مدرس ارشد تصویربرداری عصبی چندوجهی تجربی در آکادمی Sahlgrenska، دانشگاه گوتنبرگ، می‌گوید: «بسیاری فرصت‌های دیگر برای اقدامات پیشگیرانه و تحقیقات به دنبال این کشف خواهد آمد.
این آموزش چگونه میتواند به مغز داده شود؟
بیوفیدبک
بیوفیدبک چیست؟
یک رویکرد پزشکی جایگزین است که به افراد می آموزد تا نحوه عملکرد بدن خود را تغییر دهند. این یک درمان ذهن و بدن است که میتواند سلامت جسمی و روانی شما را بهبود بخشد.
در طول یک جلسه، یک متخصص از تجهیزات و ابزار نظارت برای اندازه گیری عملکرد بدن شما استفاده می کند. بر اساس بازخورد از ابزار، پزشک نشان می دهد که چگونه می توانید تغییرات فیزیولوژیکی ایجاد کنید. با آموزش و تمرین، می توانید یاد بگیرید که آن تغییرات بدنی را بدون تجهیزات انجام دهید.
در طی بیوفیدبک چه اتفاقی می افتد؟
در طول یک جلسه ، ارائه دهنده درمان شما حسگرهای بدون درد را روی پوست شما قرار می دهد. حسگرها سیگنال های فیزیولوژیکی بدن شما را اندازه گیری می کنند، مانند:
- نفس کشیدن.
- ضربان قلب.
- فعالیت عضلانی.
- عرق کردن.
- حرکت و تنش عضلانی با استفاده از الکترومیوگرافی سطحی یا sEMG.
- فعالیت الکتریکی مغز، با استفاده از EEG .
- دمای پوست.
یک صفحه نمایشگر نتایج را نشان می دهد. سپس درمانگر شما راهکارهایی را برای تغییر نحوه عملکرد بدن شما پیشنهاد خواهد کرد.
همانطور که هر پیشنهادی را امتحان می‌کنید، می‌توانید نحوه تأثیر آن بر نتایج روی صفحه را در زمان واقعی مشاهده کنید. با تمرین، می‌توانید یاد بگیرید که بدون صفحه بازخورد یا درخواست‌های درمانگر، همان تغییرات بدنی را ایجاد کنید.
هر چند وقت یک بار باید تحت درمان قرار بگیرم؟
برخی بیوفیدبک را نوعی آموزش می دانند تا درمان. برای اینکه کار کند، باید چندین جلسه شرکت کنید. شما باید به طور فعال شرکت کنید و بین جلسات تمرین کنید.
تعداد درمان ها بسته به موارد زیر بسیار متفاوت است:
- شرایطی که سعی در مدیریت آن دارید.
- شدت علائم شما.
- پاسخ بدن شما.
- میزان تمرین بین جلسات.
نوروفیدبک
نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است که با اندازه گیری امواج مغزی و ارائه سیگنال بازخورد، خودکنترلی عملکرد مغز را به آزمودنی ها آموزش می دهد. روش رنوروفیدبک معمولاً بازخورد صوتی و یا تصویری را ارائه می دهد. بازخورد مثبت یا منفی به ترتیب برای فعالیت های مغزی مطلوب یا نامطلوب تولید می شود. نوروفیدبک به عنوان روشی برای خودتنظیمی فعالیت مغز برای تغییر مستقیم مکانیسم‌های عصبی اساسی شناخت و رفتار، استفاده میشود. این ابزار نه تنها به عنوان روشی برای تقویت شناختی در افراد سالم، بلکه به عنوان یک ابزار درمانی نیز راه های جدیدی را نوید می دهد.
عوامل محیطی تعیین کننده
جالب اینجاست که به نظر می‌رسد محیط ما بیشتر از کد ژنتیکی ما در مورد الگوی واکنشی که ایجاد می‌کنیم، و در نتیجه اینکه آیا ما روزانه تعداد زیادی افزایش فشار خون را تجربه می‌کنیم یا خیر، اهمیت دارد. یک مطالعه قبلی توسط این گروه تحقیقاتی روی دوقلوهای همسان نشان داد که فعالیت در سیستم عصبی خودمختار تنظیم کننده عروق خونی دوقلوها بسیار مشابه بود، در حالی که واکنش های ناشی از استرس آنها متفاوت بود.
شاید بتوان حدس زد که امروزه بسیاری از مردم یاد گرفته اند که واکنش بدوی جنگ یا گریز را سرکوب کنند، زیرا در جامعه مدرن چندان عجیب نیست. این یک تکانه است که با کاهش فعالیت عصب منقبض کننده عروق و در نتیجه افزایش جریان خون در عضلات، ما را برای عمل آماده می کند. ایلام می اندیشد که از نظر پیامدهای درازمدت سلامتی، حفظ انگیزه قدیمی پرواز یا مبارزه در پاسخ به استرس های ناگهانی مفید است.
یک همکاری گسترده
این گروه تحقیقاتی امیدوار است که بتواند مطالعات را در سطح جمعیت تسهیل کند و گروه های بزرگی از مردم را در یک دوره طولانی بررسی کند. این امر میتواند بررسی شود که اولاً آیا افرادی با الگوهای واکنشی که باعث اوج‌گیری فشار خون در طول روز می‌شوند واقعاً در معرض خطر افزایش فشار خون در آینده هستند و دوم اینکه آیا تأثیرگذاری بر این الگوی واکنش امکان‌پذیر است یا خیر.
تحقیقاتی که فرآیندهای بیولوژیکی و سیگنال های کنترل کننده تنظیم خودکار عروق خونی ما را ترسیم می کند، در حال انجام است.
منبع
https://www.nature.com/articles/s41598-022-05910-8
https://www.technologynetworks.com/neuroscience/news/spikes-in-blood-pressure-linked-to-learning-358575
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2017.00051/full
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.