علل، نشانه ها و درمان استرس و اضطراب با هم بشنویم:
اضطراب می تواند بر سلامت جسمی و روانی تأثیر بگذارد. همچنین اثرات کوتاه مدت و بلند مدت هم بر روی ذهن و هم بر بدن می گذارد.
در حالی که بسیاری از افراد در مورد تأثیرات اضطراب بر سلامت روان می دانند، افراد کمتری از عوارض جانبی جسمی آگاه هستند که می تواند شامل مشکلات گوارشی و افزایش خطر ابتلا به عفونت باشد. اضطراب همچنین می تواند عملکرد سیستم های قلبی عروقی، ادراری و تنفسی را تغییر دهد.
استرس و اضطراب چیست؟
بیشتر افراد هر از چندگاهی دچار استرس و اضطراب می شوند. استرس عبارت است از احساس نوعی فشار و تنش عصبی. تنش و هر محرکی که در انسان، ایجاد تنش کند، استرسزا نامیده میشود. احساس استرس می تواند در اثر اتفاقی ایجاد شود که باعث ناامیدی یا عصبی شدن شما شود. اضطراب احساس نگرانی یا ناراحتی است. درواقع بیشتر اوقات اضطراب به دلیل نا آگاهی از یک موضوع ایجاد می شود.
استرس و اضطراب همیشه بد نیستند. در کوتاه مدت، آنها می توانند به شما کمک کنند تا از یک چالش یا وضعیت خطرناک عبور کنید. نمونه هایی از استرس و اضطراب روزمره عبارتند از: نگرانی در مورد پیدا کردن شغل، احساس عصبی بودن قبل از یک آزمون بزرگ، یا خجالت کشیدن در موقعیت های خاص اجتماعی. اگر مقداری اضطراب را تجربه نکردیم، ممکن است انگیزه ای برای انجام کارهایی که باید انجام دهیم، نداشته باشیم (مثلاً مطالعه در آن آزمون بزرگ!).
با این حال، اگر استرس و اضطراب در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کند، ممکن است مسئله جدی تری را نشان دهد. اگر به دلیل ترسهای غیر منطقی از موقعیت ها اجتناب می کنید، دائماً نگران می شوید یا اضطراب شدیدی راجع به یک واقعه آسیب زا هفته ها بعد از وقوع آن احساس می کنید، ممکن است زمان کمک فرا رسیده باشد.
استرس و اضطراب چه علائمی دارد؟
استرس و اضطراب می توانند علائم جسمی و روانی ایجاد کنند. بعضی افراد استرس و اضطراب را طور دیگری تجربه می کنند. علائم جسمی رایج عبارتند از:
- معده درد
- تنش عضلانی
- سردرد
- تنفس سریع و پی در پی
- ضربان قلب سریع
- تعریق
- تکان دادن دست یا پا
- سرگیجه
- تکرر ادرار
- تغییر در اشتها
- مشکل خواب
- اسهال
- خستگی
استرس و اضطراب علاوه بر علائم جسمی می توانند علائم ذهنی ایجاد کنند. که می تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس عذاب
- وحشت یا عصبی بودن، به ویژه در محیط های اجتماعی
- مشکل در تمرکز
- خشم غیر منطقی
- بی قراری
افرادی که در مدت زمان طولانی دچار استرس و اضطراب هستند ممکن است پیامدهای منفی مربوط به سلامتی را تجربه کنند. به احتمال زیاد به بیماری قلبی، فشار خون بالا، دیابت مبتلا می شوند و حتی ممکن است دچار افسردگی و اختلال وحشت شوند.
اثرات اضطراب بر بدن
اضطراب می تواند تأثیر قابل توجهی بر بدن بگذارد و اضطراب طولانی مدت خطر ابتلا به بیماری های مزمن جسمی را افزایش می دهد.
وقتی فرد دچار اضطراب، استرس یا ترس می شود، مغز سیگنال هایی را به سایر قسمت های بدن می فرستد. سیگنال هایی اعلام می کنند که بدن باید برای جنگیدن یا فرار آماده شود.
بدن به عنوان مثال با ترشح آدرنالین و کورتیزول که بسیاری از آنها به عنوان هورمون های استرس معروف هستند، پاسخ می دهد .
پاسخ جنگ و گریز هنگام رویارویی با یک فرد پرخاشگر مفید است، اما هنگام رفتن به مصاحبه شغلی یا ارائه سخنرانی مفید نیست.
برخی از تأثیرات اضطراب بر بدن عبارتند از:
تنفس و تغییرات تنفسی
در دوره های اضطراب، ممکن است تنفس فرد سریع و کم عمق شود.
تنفس بیش از حد باعث می شود که ریه ها اکسیژن بیشتری جذب کرده و به سرعت به بدن منتقل شوند. اکسیژن اضافی به بدن کمک می کند تا برای جنگیدن یا فرار آماده شود.
در این زمان علائم نفس نفس زدن فرد را خواهید دید. و این می تواند علائم را بدتر کند، که شامل موارد زیر است:
- سرگیجه
- احساس ضعف
- سبکی سر
- مور مور
- ضعف
پاسخ سیستم قلبی عروقی
اضطراب می تواند باعث تغییر در ضربان قلب و گردش خون در بدن شود.
ضربان قلب سریعتر، فرار یا جنگیدن را آسان می کند، در حالی که افزایش جریان خون اکسیژن و مواد مغذی تازه را به عضلات می آورد.
هنگامی که رگهای خونی باریک می شوند، این حالت انقباض عروقی نامیده می شود و می تواند بر دمای بدن تأثیر بگذارد. مردم غالباً در اثر انقباض عروق دچار گرگرفتگی یا سرد شدن کف دست می شود.
در پاسخ، بدن عرق می کند تا خنک شود. این مسئله گاهی اوقات می تواند احساس سرما در فرد ایجاد کند.
اضطراب طولانی مدت ممکن است برای سیستم قلبی عروقی و سلامت قلب مفید نباشد. مقداری مطالعات نشان می دهد که اضطراب خطر ابتلا به بیماری های قلبی را در افراد سالم افزایش می دهد.
اختلال در عملکرد ایمنی بدن
در کوتاه مدت، اضطراب پاسخ های سیستم ایمنی بدن را افزایش می دهد. با این حال، اضطراب طولانی مدت می تواند نتیجه عکس داشته باشد.
کورتیزول از ترشح موادی که باعث التهاب می شوند جلوگیری می کند، و جنبه هایی از سیستم ایمنی بدن را که با عفونت ها مقابله می کند، خاموش کرده و پاسخ ایمنی طبیعی بدن را مختل می کند.
افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مزمن ممکن است بیشتر به سرماخوردگی، آنفلوانزا و انواع دیگر عفونت مبتلا شوند.
علت استرس و اضطراب چیست؟
برای اکثر مردم، استرس و اضطراب، به صورت گذرا می آید و می رود. آنها معمولاً پس از وقایع خاصی از زندگی رخ می دهند، اما از بین می روند.
علل شایع
عوامل استرس زای رایج عبارتند از:
- محل تحصیل جدید یا شغل جدید
- داشتن بیماری یا جراحت
- داشتن یک دوست یا یکی از اعضای خانواده که بیمار یا آسیب دیده است
- مرگ یکی از اعضای خانواده یا یک دوست
- ازدواج کردن
- بچه دار شدن
داروها استرس زا
داروهایی که محرک هستند ممکن است علائم استرس و اضطراب را بدتر کنند. استفاده منظم از کافئین، داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و حتی الکل نیز می تواند علائم را بدتر کند.
داروهای تجویزی که می توانند علائم را بدتر کنند عبارتند از:
- داروهای تیروئید
- دارو های آسم
- قرصهای رژیمی
اختلالات مربوط به استرس و اضطراب
استرس و اضطرابی که به طور مکرر رخ می دهد یا به نظر می رسد متناسب با فشار روانی نیست، ممکن است نشانه هایی از یک اختلال اضطرابی باشد. حدود 40 میلیون آمریکایی با نوعی اختلال اضطراب زندگی می کنند.
افراد مبتلا به این اختلالات ممکن است به طور روزمره و به مدت طولانی احساس اضطراب و استرس داشته باشند. این اختلالات شامل موارد زیر است:
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD) یک اختلال اضطرابی شایع است که با نگرانی غیرقابل کنترل قابل تشخیص است. بعضی اوقات افراد نگران اتفاقات ناخوشایند برای آنها یا عزیزانشان هستند و در بعضی مواقع دیگر ممکن است نتوانند هیچ منبع نگرانی را تشخیص دهند.
- اختلال هراس وضعیتی است که باعث حملات وحشت می شود، در این لحظات ترس شدید همراه با تپش قلب و تنگی نفس به فرد دست می دهد.
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) وضعیتی است که در نتیجه یک تجربه بد قبلی باعث برگشت اضطراب به فرد می شود.
- هراس اجتماعی نوعی بیماری است که باعث احساس اضطراب شدید در موقعیت هایی می شود که شامل تعامل با دیگران است.
- وسواس فکری که باعث افکار تکراری و اجبار برای انجام برخی اعمال خاص می شود.
چه موقع به دنبال کمک باشید
اگر در مورد آسیب رساندن به خود یا دیگران فکر می کنید، باید فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید. استرس و اضطراب شرایط قابل درمان هستند و منابع، استراتژی ها و روش های درمانی زیادی وجود دارد که می تواند به شما کمک کند. اگر نمی توانید نگرانی های خود را کنترل کنید و استرس زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار می دهد، می توانید با متخصصین انستیتو سلامت مغز صحبت کنید.
مدیریت استرس و اضطراب روزمره
برخی از تغییر در سبک زندگی می تواند به کاهش علائم استرس و اضطراب کمک کند. از این روش ها می توان همراه با درمان های پزشکی برای اضطراب استفاده کرد. تکنیک های کاهش استرس و اضطراب عبارتند از:
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم
- محدود کردن مصرف کافئین و الکل
- خواب کافی
- ورزش منظم
- مراقبه
- زمان بندی برای سرگرمی ها
- تمرین تنفس عمیق
- شناخت عواملی که استرس شما را تحریک می کنند
- صحبت با یک دوست
- به یاد داشته باشید یکی از روش های مهمی که می تواند اضطراب شما را کاهش دهد مشغول کرد خود به کاری است که به آن علاقه داریم.
اگر تمایل دارید از موادی مانند الکل یا مواد مخدر به عنوان راههای مقابله با استرس و اضطراب استفاده کنید ، هوشیار باشید. این می تواند منجر به سو مصرف شود که می تواند استرس و اضطراب را بدتر کند.
برای استرس و اضطراب به دنبال کمک حرفه ای باشید
روش های زیادی برای درمان استرس و اضطراب وجود دارد. اگر احساس می کنید قادر به کنار آمدن با استرس و اضطراب نیستید، انستیتو سلامت مغز میتواند راهکار های نوین زیادی برای درمان این مشکل به شما ارائه دهد.
ممکن است برای کمک به شما در رفع استرس و اضطراب از روان درمانی، بایوفیدبک، نوروفیدبک، تحریک فراجمجمه ای مغز، نقشه مغزی، دارو درمانی و بسیاری روش های دیگر، استفاده شود. همچنین ممکن است درمانگر شما روش های آرام سازی یا مدیتیشن را برای کمک به شما در کنترل استرس آموزش دهد.
شناخت درمانی رفتاری (CBT) روشی محبوب و موثر است که برای مدیریت اضطراب استفاده می شود. این نوع درمان به شما می آموزد که افکار و رفتارهای اضطراب زا را بشناسید و آنها را به شکل مثبت تغییر دهید.
داروها
ارائه دهنده خدمات سلامت شما همچنین ممکن است دارو درمانی را توصیه کند. اینها ممکن است شامل مهارکننده های جذب مجدد سروتونین (SSRI) مانند سرترالین (Zoloft) یا پاروکستین (Paxil) باشد. گاهی اوقات از داروهای ضد اضطراب (بنزودیازپین) مانند دیازپام (والیوم) یا لورازپام (آتیوان) استفاده می کنند، اما به دلیل خطر اعتیاد، استفاده از داروهای بنزودیازپینی معمولاً به صورت کوتاه مدت مورد استفاده قرار می گیرند.
چشم انداز طولانی مدت استرس و اضطراب چیست؟
مقابله با استرس و اضطراب به تنهایی می تواند سخت باشد. اگر به مدت طولانی درمان نشوید، می تواند تأثیرات منفی بر سلامت جسمی شما داشته باشند. اگرچه مقداری از استرس و اضطراب در زندگی انتظار می رود و نباید باعث نگرانی شود، اما دانستن اینکه استرس در زندگی شما چه عواقبی منفی ایجاد می کند مهم است. اگر احساس می کنید استرس و اضطراب شما غیرقابل کنترل است، از متخصص کمک بگیرید یا از دیگران بخواهید تا به شما در یافتن پشتیبانی مورد نیاز کمک کنند.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.