با هم به این مقاله گوش کنیم:
بسیاری از افراد مسن بی خوابی را تجربه می کنند که می تواند به دلیل مشکلات سلامت روان، بیماری ها و تغییر سبک زندگی باشد. درمان بی خوابی در سالمندان ممکن است شامل بهبود عادات خواب، درمان توسط متخصص خواب و تجویز دارو باشد.
برخی تخمین ها حاکی از آن است که تا 50% افراد مسن علائم بی خوابی را گزارش می کنند. با این حال، بی خوابی بخشی طبیعی از پیری نیست – بسیاری از افراد مسن هیچ مشکلی با خوابیدن ندارند.
بی خوابی زمانی رخ می دهد که فرد در به خواب رفتن یا داشتن خواب با کیفیت مشکل داشته باشد. چندین روش درمانی ممکن است کمک کند که پزشک باید متناسب با نیازهای فرد آن ها را به کار گیرد.
این مقاله به بررسی علل بی خوابی سالمندان، علائم آن، اثرات خواب ناکافی و درمان می پردازد.
افزایش سن چه تاثیری بر خواب دارد؟
با بالا رفتن سن، افراد اغلب تغییراتی را در روال های همیشگی، رفتارها، داروها و سلامت کلی خود تجربه می کنند. اینها می توانند خطر ابتلا به اختلال خواب مانند بی خوابی را افزایش دهند.
برای مثال، یک فرد ممکن است به یک بیماری زمینه‌ای جدید مبتلا شود، داروهای جدید مصرف کند و سبک زندگی خود را پس از بازنشستگی تغییر دهد، که همگی می‌توانند او را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بی‌خوابی قرار دهند.
علاوه بر این، شواهد نشان می‌دهد که فرد با افزایش سن، تغییراتی را در ریتم شبانه‌روزی خود تجربه خواهد کرد. این تغییرات به این معنی است که یک فرد مسن ممکن است متوجه شود که میانگین خواب او در هر شب بین 5 تا 7 ساعت تا حدود 60 سالگی کاهش می یابد.
چه چیزی باعث بی خوابی در سالمندان می شود؟
چندین عامل خطرساز و علل احتمالی برای بی خوابی در افراد مسن وجود دارد. آنها شامل بیماری های زمینه ای و همچنین واکنش به داروها می شوند.
بیماری ها
علل احتمالی که از بیماری ها ناشی می شوند عبارتند از:
- اختلالات روانپزشکی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیت
- زوال عقل
- تغییر سطح هورمون ها
- افزایش فشار خون
- آرتروز
- پرکاری تیروئید
- سرطان
- نارسایی قلبی
- آسم
- دیابت
- بیماری ریفلاکس گوارشی (GERD)
- درد مزمن
- اختلال در تنفس، مانند سندرم آپنه انسدادی خواب (OSAS)
- سندرم پاهای بی قرار
داروها
علل احتمالی ناشی از داروها یا مواد عبارتند از:
- بنزودیازپین ها
- داروهای ضد افسردگی
- الکل
- نیکوتین
- کافئین
- آنتی هیستامین ها
علل دیگر
سایر علل احتمالی عبارتند از:
- کار شیفتی
- ایجاد وقفه در خواب در بیمارستان
- مرگ یکی از اعضای خانواده
- تغییرات روتین به دلیل بازنشستگی یا برنامه خواب نامنظم
- تغییرات در محیط، مانند نقل مکان به خانه جدید
- چرت زدن زیاد در طول روز
- زن بودن
علائم بی خوابی در سالمندان
علائم بی خوابی در سالمندان مشابه سایر گروه های سنی است.
اگر فرد سالمند یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه کند، ممکن است دچار بی خوابی باشد:
- مشکلات در به خواب رفتن
- مشکل در حفظ تداوم خواب
- مقاومت در برابر رفتن به رختخواب در یک برنامه زمانی مناسب
- زودتر از زمان مورد نظر بیدار شدن
- مشکل در خوابیدن بدون مداخله مراقب
اختلالات خواب می تواند منجر به بروز علائم در فرد در طول روز شود. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خواب آلودگی در طول روز
- خستگی یا بی حالی
- اختلالات خلقی یا تحریک پذیری
- کاهش انگیزه، انرژی یا ابتکار عمل
- اختلال در عملکرد اجتماعی، خانوادگی، شغلی یا تحصیلی
- اختلال در حافظه، تمرکز یا اختلال توجه
- مشکلات رفتاری، مانند تکانشگری، پرخاشگری یا بیش فعالی
- نارضایتی از خواب
- افزایش خطر تصادف یا خطا
اثرات خواب ناکافی
بی خوابی می تواند در کنار چندین بیماری دیگر رخ دهد.
بر اساس یک مطالعه در سال 2018، بی خوابی ممکن است خطر ابتلا به یک یا چند مورد از شرایط زیر را افزایش دهد یا همزمان با آن رخ دهد:
- افسردگی، اضطراب یا سایر اختلالات سلامت روان
- افزایش خطر خودکشی
- حمله قلبی یا سکته مغزی
- فشار خون بالا
- بی خوابی طولانی مدت ممکن است خطر ابتلا به اختلالات شناختی را افزایش دهد
- افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان ها مانند سرطان پروستات
- هزینه های مراقبت های بهداشتی بالاتر
تشخیص بی خوابی در سالمندان
پزشک ممکن است در مورد عادات خواب فرد و علائمی که تجربه می کند سؤال کند.
متخصصان بی خوابی را اینگونه تعریف می کنند که فرد 3 شب یا بیشتر در یک هفته مشکل به خواب رفتن یا ماندن در خواب را تجربه کند. برای بی خوابی مزمن، مشکلات خواب باید برای 3 ماه یا بیشتر رخ دهد.
علاوه بر ارزیابی خواب، پزشک ممکن است بررسی های بیشتری را برای تعیین اینکه آیا کمبود خواب در کنار سایر بیماری ها مانند بیماری قلبی، افسردگی یا سایر شرایط رخ می دهد، انجام دهد.
درمان بی خوابی در سالمندان
درمان ممکن است بین افراد متفاوت باشد. اغلب شامل ترکیبی از داروها، درمان های طبیعی و تغییر در روال خواب است.
کارشناسان به طور کلی توصیه می کنند که خود فرد نقش فعالی در توسعه برنامه درمانی خود ایفا می کند تا به آنها کمک کند به آن پایبند باشند. هدف از درمان کاهش میزان کم خوابی و کمک به پیشگیری از علائم در طول روز و عوارض احتمالی است.
درمان شناختی رفتاری برای بی خوابی (CBTi) از چندین تکنیک شناختی و رفتاری برای کمک به بهبود کیفیت خواب کوتاه مدت و بلندمدت استفاده می کند.
دارو برای بی خوابی
چندین دارو ممکن است به رفع بی خوابی کمک کند. فرد باید با یک پزشک مشورت کند تا بهترین داروها را برای آنها تعیین کند و قبل از شروع یک داروی جدید در مورد عوارض جانبی احتمالی صحبت کند.
برخی از گزینه ها عبارتند از:
- بنزودیازپین ها
- خواب آورهای غیر بنزودیازپین
- آگونیست های گیرنده ملاتونین
- آنتی هیستامین ها
- داروهای ضد افسردگی
درمان های بدون دارو برای بی خوابی
یک مطالعه در سال 2018 نشان می دهد که ملاتونین و ریشه سنبل الطیب گزینه های دارویی جایگزین یا مکمل برای بی خوابی هستند. اگرچه هر دو تنها با عوارض جانبی خفیفی همراه هستند، اما عدم تنظیم به این معنی است که فرمول ها و دوزها می توانند بین برندها و محصولات بسیار متفاوت باشند.
مانند سایر داروها، فرد باید قبل از مصرف ملاتونین، ریشه سنبل الطیب یا سایر گیاهان دارویی یا مکمل ها با پزشک مشورت کند.
سایر درمان ها
چندین گزینه غیردارویی ممکن است به رفع بی خوابی کمک کند. برخی از پیشنهادات عبارتند از ایجاد عادات خواب سالم، مانند:
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل که حاوی آهن و ویتامین های کافی باشد
- ورزش منظم
- اجتناب از الکل، نیکوتین و کافئین در نزدیکی زمان خواب
- اتاق خواب را به فضایی دلپذیر برای خواب با دمای خنک و بدون وسایل الکترونیکی تبدیل کنید
- اجتناب از چرت زدن
- خوردن وعده های غذایی در یک برنامه منظم
- اجتناب از برخی داروها
- اقدامات لازم برای مدیریت استرس
- محدود کردن مصرف مایعات قبل از خواب
- رفتن به خواب و بیدار شدن در حدود یک ساعت هر روز
سایر اختلالات خواب در سالمندان
چندین اختلال خواب می تواند بر سالمندان تأثیر بگذارد، از جمله:
- سندرم پاهای بیقرار یا اختلال حرکتی دوره ای اندام، که ممکن است در افرادی که کمبود آهن یا سطوح پایین ویتامین B12 دارند شایع تر باشد.
- آپنه خواب
- اختلالات ریتم شبانه روزی خواب و بیداری
- اختلال رفتاری خواب حرکت سریع چشم (REM).
- علاوه بر این، چندین بیماری مزمن مانند آلرژی، درد یا سایر شرایط می توانند بر خواب تأثیر بگذارند.
چه زمانی باید با پزشک صحبت کنیم
اگر فردی علائم بی خوابی یا سایر اختلالات خواب را تجربه کرد، باید با یک متخصص خواب صحبت کند.
کمبود خواب می تواند بر فعالیت های روزانه، خلق و خو و عملکرد کلی تأثیر بگذارد. درمان بی خوابی در سالمندان می تواند به بهبود علائم و کیفیت زندگی فرد کمک کند.
حرف آخر
بی خوابی یک اختلال خواب بسیار شایع در سالمندان است. این وضعیت می تواند به خواب رفتن، خواب ماندن یا داشتن خواب با کیفیت را دشوار کند.
این می تواند منجر به مشکلات متعددی شود که می تواند فرد را در طول روز تحت تاثیر قرار دهد و همچنین خطر ابتلا به چندین بیماری را همراه آن افزایش دهد.
درمان معمولاً بر بهبود طول و کیفیت خواب متمرکز است. مهم است که نوع اختلال خواب تشخیص داده شود و درمان شود.
واحد سلامت خواب و اختلالات خواب انستیتو سلامت مغز دانا همزمان با واحد ارزیابی و تشخیص این مرکز در چارچوبی دانش بنیان و با همکاری و زیر نظر آزمایشگاه اختلالات رفتاری خواب دانشگاه علوم پزشکی شیراز، به منظور ارزیابی، تشخیص و مداخلات در زمینه اختلالات خواب به ارائه خدمات می پردازد. برای کسب اطلاعات بیشتر واحد مربوطه را در سایت ما ببینید یا با کارشناسان تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.