بررسی اجمالی
تولد نوزاد می تواند احساسات قدرتمند مختلفی را آغاز کند، از هیجان و شادی گرفته تا ترس و اضطراب. اما همچنین می تواند منجر به چیزی شود که انتظارش را ندارید – افسردگی پس از زایمان.
بارداری و زایمان دو اتفاق مهم در زندگی یک زن هستند. تولد نوزاد باعث ایجاد تغییرات ناگهانی و شدید در نقش ها و مسئولیت های مادر می شود. بنابراین، دوره پس از زایمان نشان دهنده زمان خطر برای ظهور افسردگی مادر است. 1 این یک مشکل جدی سلامت روان است. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-V) این نوع افسردگی را به عنوان یک اختلال افسردگی اساسی (MDD) تعریف می کند. 2
افسردگی بعد از زایمان به طور کلی، در عرض 4 تا 6 هفته پس از زایمان رخ می دهد و علائمی شبیه به افسردگی اساسی دارد.
اکثر مادران پس از زایمان دچار “افسردگی”می شوند که معمولا شامل نوسانات خلقی، گریه، اضطراب و مشکل در خوابیدن است.افسردگی کوتاه مدت پس از زایمان معمولاً در 2 تا 3 روز اول پس از زایمان شروع می شود و ممکن است تا دو هفته ادامه یابد.
اما برخی از تازه مادران شکل شدیدتر و طولانی مدت افسردگی را تجربه می کنند که به عنوان افسردگی پس از زایمان مزمن شناخته می شود. گاهی اوقات افسردگی حین زایمان نامیده می شود زیرا می تواند در دوران بارداری شروع شود و بعد از زایمان ادامه یابد. به ندرت، یک اختلال خلقی شدید به نام روان پریشی پس از زایمان نیز ممکن است ایجاد شود.
افسردگی یک نقص یا ضعف شخصیتی نیست. گاهی اوقات این فقط یک عارضه زایمان است. اگر افسردگی پس از زایمان دارید، درمان سریع در انستیتو سلامت مغز می تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند و به شما کمک کند با کودک خود پیوند برقرار کنید.
به نظر می رسد افسردگی پس از زایمان درمان نشده عواقب منفی هم برای نوزادان و هم برای مادر دارد. بررسی‌های غیرسیستماتیک نشان داده‌اند که خطرات فرزندان مادران افسرده درمان‌نشده، شامل مشکلاتی مانند عملکرد شناختی ضعیف، بازداری رفتاری، ناسازگاری عاطفی، رفتار خشونت‌آمیز، اختلالات بیرونی و اختلالات روانپزشکی و پزشکی در نوجوانی است. 5 ، 10– 17
علائم
علائم افسردگی بعد از زایمان متفاوت است و می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علائم افسردگی
علائم – که تنها چند روز تا یک یا دو هفته پس از تولد کودک شما ادامه دارد – ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نوسانات خلقی
- اضطراب
- غمگینی
- تحریک پذیری
- احساس غرق شدن
- گریه
- کاهش تمرکز
- مشکلات اشتها
- مشکل خواب
علائم افسردگی پس از زایمان چیست؟
ممکن است در ابتدا افسردگی پس از زایمان با افسردگی نوزاد اشتباه گرفته شود – اما علائم شدیدتر هستند و بیشتر طول می کشند. اینها در نهایت ممکن است در توانایی شما برای مراقبت از کودک و انجام سایر کارهای روزانه اختلال ایجاد کند. علائم معمولاً در چند هفته اول پس از زایمان ایجاد می شود. اما ممکن است زودتر – در دوران بارداری – یا دیرتر – تا یک سال پس از تولد شروع شوند.
علائم افسردگی پس از زایمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خلق افسرده یا نوسانات خلقی شدید
- خیلی گریه کردن
- مشکل در برقراری ارتباط با کودک
- کناره گیری از خانواده و دوستان
- از دست دادن اشتها یا خوردن بسیار بیشتر از حد معمول
- ناتوانی در خواب، که بی خوابی نامیده می شود، یا خواب زیاد
- خستگی شدید یا از دست دادن انرژی
- علاقه و لذت کمتری نسبت به فعالیت هایی که قبلاً از آن لذت می بردید
- تحریک پذیری و عصبانیت شدید
- ترس از اینکه مادر خوبی نیستی
- ناامیدی
- احساس بی ارزشی، شرم، گناه یا بی کفایتی
- کاهش توانایی تفکر واضح، تمرکز یا تصمیم گیری
- بی قراری
- اضطراب شدید و حملات پانیک
- افکار آسیب رساندن به خود یا کودکتان
- افکار مکرر مرگ یا خودکشی
افسردگی پس از زایمان درمان نشده ممکن است برای چندین ماه یا بیشتر ادامه یابد.
روان پریشی پس از زایمان
در روان پریشی پس از زایمان – یک وضعیت نادر که معمولاً در هفته اول پس از زایمان ایجاد می شود – علائم شدید هستند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس سردرگمی و گم شدن
- داشتن افکار وسواسی در مورد کودک
- توهم
- داشتن مشکلات خواب
- داشتن انرژی بیش از حد و احساس ناراحتی
- احساس پارانوئید
- تلاش برای آسیب رساندن به خود یا کودکتان
روان پریشی پس از زایمان ممکن است منجر به افکار یا رفتارهای تهدید کننده زندگی شود و نیاز به درمان فوری دارد.
افسردگی پس از زایمان در پدر
مطالعات نشان می دهد که پدران نیز می توانند افسردگی پس از زایمان را تجربه کنند. آنها ممکن است احساس غمگینی، خستگی، گیجی، مضطرب و یا تغییراتی در الگوهای معمول غذا خوردن و خواب خود داشته باشند. اینها همان علائمی است که مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان تجربه می کنند.
پدرانی که جوان هستند، سابقه افسردگی دارند، مشکلات روابط را تجربه می‌کنند یا از نظر مالی دچار مشکل هستند، بیشترین خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را دارند. افسردگی پس از زایمان در پدران – که گاهی اوقات افسردگی پس از زایمان پدر نامیده می شود – می تواند همان تأثیر منفی بر روابط همسر و رشد کودک داشته باشد که افسردگی پس از زایمان در مادران می تواند.
اگرتازه پدر شدید و علائم افسردگی یا اضطراب را در دوران بارداری همسرتان یا بعد از تولد فرزندتان دارید، با می توانید با روانپزشکان و روانشناسان کلینیک سلامت مغز صحبت کنید. درمان‌ها و حمایت‌های مشابهی که برای مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان ارائه می‌شود، می‌تواند به درمان افسردگی پس از زایمان در پدران کمک کند.
خطرات افسردگی بعد از زایمان چیست؟
به نظر می‌رسد که مادران افسرده مشکلات بیشتری را در روابط اجتماعی خود (از جمله روابط با شوهر خود) تجربه می‌کنند و احساس می‌کنند که حمایت اجتماعی با کیفیت پایین‌تری نسبت به مادران غیرافسرده دریافت می‌کنند.مطالعات نشان داده اند روابط زناشویی ضعیف و فقدان کمک عملی و حمایت عاطفی را در میان مادران افسرده وجود دارد.
مادران افسرده رفتارهای پرخطرتری دارند (از جمله خطر شروع مجدد سیگار پس از بارداری و افزایش شیوع افکار خودکشی). مطالعات نشان داده اند، زنانی که نمرات علائم افسردگی بالایی داشتند نسبت به آنهایی که نمرات پایین‌تری داشتند، بیشتر در معرض رفتارهای پرخطر (مصرف الکل، مواد مخدر یا سایر مواد) بودند.
بنابراین به نظر می رسد که افسردگی پس از زایمان با رفتارهای پرخطر همراه است.
در مورد تعامل مادر و نوزاد، اکثر مطالعات ارتباط معنی داری را بین افسردگی پس از زایمان مادر و مراقبتی که مادران به فرزندان خود ارائه می دهند، نشان دادند. بنابراین، منطقی است که فرض کنیم افسردگی تأثیر واقعی بر نحوه مراقبت مادر از فرزندش دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر بعد از تولد نوزادتان احساس افسردگی می کنید، ممکن است از اعتراف به آن بی میل یا خجالت زده باشید. اما اگر علائمی از افسردگی را تجربه کردید، با روانپزشک یا متخصص زنان تماس بگیرید و یک قرار ملاقات تعیین کنید. اگر علائمی دارید که نشان می دهد ممکن است روان پریشی پس از زایمان داشته باشید، فورا کمک بگیرید.
اگر علائم افسردگی دارای یکی از ویژگی های زیر باشد، مهم است که در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید:
- بعد از دو هفته بهبود نیابید.
- بدتر می شوید
- مراقبت از کودکتان را برایتان سخت است.
- انجام کارهای روزمره برایتان سخت است.
- افکار آسیب رساندن به خود یا کودکتان دارید.
اگر افکار خودکشی دارید
اگر در هر نقطه ای به فکر آسیب رساندن به خود یا کودکتان افتادید، فوراً از شریک زندگیتان یا عزیزانتان برای مراقبت از کودکتان کمک بگیرید. برای دریافت کمک با اورژانس اجتماعی (۱۲۳) تماس بگیرید.
همچنین اگر افکار خودکشی دارید این گزینه ها را در نظر بگیرید:
- از یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی کمک بگیرید.
- با یک ارائه دهنده سلامت روان تماس بگیرید.
- با یک دوست صمیمی یا عزیز ارتباط برقرار کنید.
کمک به دوست یا عزیز
افراد مبتلا به افسردگی ممکن است تشخیص ندهند یا نپذیرند که افسرده هستند. آنها ممکن است از علائم و نشانه های افسردگی آگاه نباشند. اگر مشکوک هستید که دوست یا یکی از عزیزانتان افسردگی پس از زایمان دارد یا به روان پریشی پس از زایمان مبتلا شده است، به او کمک کنید فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشد. منتظر نباشید و به بهبود امیدوار نباشید.
علل افسردگی پس از زایمان چیست؟
هیچ دلیل مشخصی برای افسردگی پس از زایمان وجود ندارد، اما ژنتیک، تغییرات فیزیکی و مسائل عاطفی ممکن است نقش داشته باشند.
- ژنتیک مطالعات نشان می دهد که داشتن سابقه خانوادگی افسردگی پس از زایمان – به خصوص اگر شدید باشد – خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می دهد.
- تغییرات فیزیکی. پس از زایمان، کاهش شدید هورمون های استروژن و پروژسترون در بدن شما ممکن است به افسردگی پس از زایمان کمک کند. سایر هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید شما نیز ممکن است به شدت کاهش یابد – که می تواند احساس خستگی، تنبلی و افسردگی را در شما ایجاد کند.
- مسائل عاطفی وقتی کم خواب هستید و خسته هستید، ممکن است در رسیدگی به مشکلات جزئی هم دچار مشکل شوید. ممکن است در مورد توانایی خود در مراقبت احساس مضطرب کنید. ممکن است احساس جذابیت کمتری داشته باشید، با احساس هویت خود مبارزه کنید یا احساس کنید که کنترل زندگی خود را از دست داده اید. هر یک از این مسائل می تواند به افسردگی پس از زایمان کمک کند.
عوامل خطر
هر مادر تازه واردی می تواند افسردگی پس از زایمان را تجربه کند و ممکن است پس از تولد هر کودکی، نه فقط اولین فرزند، ایجاد شود. با این حال، احتمال افسردگی پس از زایمان شما می یابد اگر:
- شما سابقه افسردگی، چه در دوران بارداری و چه در زمان های دیگر دارید.
- اختلال دوقطبی دارید
- شما پس از بارداری قبلی دچار افسردگی شده اید.
- شما اعضای خانواده دارید که افسردگی یا سایر اختلالات خلقی داشته اند.
- در طول سال گذشته رویدادهای استرس زا مانند عوارض بارداری، بیماری یا از دست دادن شغل را تجربه کرده اید.
- کودک شما مشکلات سلامتی یا سایر نیازهای خاص دارد.
- شما دوقلو، سه قلو یا چند قلو دارید.
- در شیردهی مشکل دارید.
- شما در روابط خود با همسر یا شریک زندگی خود مشکل دارید.
- مشکلات مالی دارید.
- بارداری برنامه ریزی نشده یا ناخواسته بود.
عوارض افسردگی پس از زایمان چیست؟
در صورت عدم درمان، افسردگی پس از زایمان می تواند در پیوند مادر و فرزند اختلال ایجاد کند و باعث مشکلات خانوادگی شود.
- برای مادران. افسردگی پس از زایمان درمان نشده می تواند ماه ها یا بیشتر طول بکشد و گاهی اوقات به یک اختلال افسردگی مداوم تبدیل می شود. مادران ممکن است شیردهی را متوقف کنند، در ارتباط با نوزاد و مراقبت از آنها مشکل داشته باشند و در معرض خطر خودکشی قرار بگیرند. حتی زمانی که افسردگی پس از زایمان درمان شود، خطر افسردگی شدید در آینده در زنان افزایش می یابد.
- برای پدر و مادر دیگر. افسردگی پس از زایمان می تواند یک اثر موج دار داشته باشد و باعث فشار عاطفی برای همه افراد نزدیک به نوزاد شود. هنگامی که یک مادر افسرده است، خطر ابتلا به افسردگی در پدر نوزاد نیز ممکن است افزایش یابد.
- برای کودکان. کودکان مادرانی که افسردگی درمان نشده دارند بیشتر در معرض مشکلات عاطفی و رفتاری مانند مشکلات خواب و خوردن، گریه بیش از حد و تاخیر در رشد زبان هستند.
جلوگیری
اگر سابقه افسردگی – به ویژه افسردگی پس از زایمان – دارید، اگر قصد بارداری دارید یا به محض اینکه متوجه شدید باردار هستید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- در طول بارداری، پزشک می تواند شما را از نظر علائم افسردگی از نزدیک تحت نظر داشته باشد. شما می توانید یک پرسشنامه غربالگری افسردگی را در دوران بارداری و پس از زایمان تکمیل کنید. گاهی اوقات افسردگی خفیف را می توان با گروه های حمایتی، مشاوره یا سایر روش های درمانی مدیریت کرد. در موارد دیگر، داروهای ضد افسردگی یا روشهای دیگر غیر دارویی مانند نوروتکنولوژی ممکن است توصیه شود – حتی در دوران بارداری.
- پس از تولد نوزاد، پزشک شما ممکن است یک معاینه زودهنگام پس از زایمان را برای غربالگری علائم افسردگی پس از زایمان توصیه کند. هر چه زودتر تشخیص داده شود، درمان زودتر شروع می شود. اگر سابقه افسردگی پس از زایمان دارید، پزشک ممکن است بلافاصله پس از زایمان درمان ضد افسردگی یا رواندرمانی را توصیه کند. مصرف بیشتر داروهای ضد افسردگی در دوران شیردهی بی خطر است.
نتیجه گیری
نتیجه می گیریم که افسردگی پس از زایمان هم برای مادرانی که از این آسیب رنج می برند و هم برای فرزندان تا سن 3 سالگی پیامدهای منفی دارد. افسردگی پس از زایمان تأثیرات مهمی دارد، عمدتاً بر سلامت روانی، کیفیت زندگی و تعامل مادران با نوزاد، شریک زندگی و خویشاوندان.
زنان افسرده در یک دور باطل گرفتار می شوند که در آن غمگین تر و عصبانی تر می شوند و به طور فزاینده ای درک کمتری از شایستگی خود دارند. مجموع این عوامل، محیطی را ایجاد می کند که برای رشد شخصی مادران یا رشد مطلوب کودک مناسب نیست. بررسی مطالعات سیستماتیک نشان می دهند که سلامت نوزادان و کودکان ارتباط تنگاتنگی با سلامت مادران آنها دارد. علاوه بر این، به نظر می‌رسد افسردگی شدید یا مزمن مادر نسبت به افسردگی خفیف‌تر خطر بیشتری برای رشد کودکان دارد. بنابراین، افسردگی پس از زایمان مادر اثرات منفی مستقیم و غیرمستقیم زیادی بر رشد کودک دارد، از جمله کیفیت پایین‌تر محیط خانه و کاهش حساسیت و مراقبت مادر.
بنابراین تشخیص و درمان افسردگی در دوره پس از زایمان در اسرع وقت برای جلوگیری از عواقب مضر بسیار مهم به نظر می رسد. این خطرات برای کودکان در خانواده های کم درآمد بیشتر است. در نتیجه باید به این حوزه ها توجه بیشتری شود.
منبع: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6492376
اگر در شیراز زندگی می کنید و به دنبال بهترین کلینیک درمان افسردگی پس از زایمان هستید، همه شما شایسته دریافت بهترین ها هستید. همین امروز زمان مشاوره خود را تنظیم کنید! با ما در تماس باشید.
07136476172 – 09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).