چه در سه ماهه اول، دوم یا سوم بارداری خود باشید یا در ابتدای زایمان، بارداری می تواند تأثیرات عمیقی بر خواب شما داشته باشد. تغییرات هورمونی می‌تواند ماهیت خواب زن باردار را تغییر دهد و باعث مشکلات خواب بارداری شود.
مشکلات خوابی که از قبل داشتید ممکن است بدتر شود و مشکلات جدید ممکن است در هر مرحله از بارداری ظاهر شوند و چالش های جدیدی را ایجاد کند. در این مطلب به نحوه داشتن خواب خوب در بارداری، از جمله نقش هورمون ها، راه حل های ممکن برای مشکلات خواب، و بهترین موقعیت ها برای تسکین کمردرد و بی خوابی میپردازیم.
اثرات بارداری بر خواب
اثرات گسترده بارداری بر خواب را نمی توان دست کم گرفت: تغییرات در کیفیت، کمیت و ماهیت خواب رخ می دهد. برای کسانی که اختلال خواب زمینه ای دارند، این شرایط ممکن است بدتر شود.
علاوه بر این، بسیاری از مشکلات خواب وجود دارد که برای اولین بار در دوران بارداری ظاهر می شوند. اگرچه ممکن است این مشکلات بلافاصله پس از لقاح شروع شود، اما معمولاً با پیشرفت بارداری، تعداد دفعات و طول مدت آنها افزایش می یابد.
تقریباً همه زنان متوجه افزایش بیداری های شبانه، به ویژه در سه ماهه سوم می شوند. ممکن است ناراحتی فیزیکی، تغییرات روانی و تغییرات هورمونی وجود داشته باشد که همه اینها می تواند بر خواب تأثیر بگذارد و منجر به خواب آلودگی و خستگی بیش از حد در طول روز شود.
چگونه هورمون ها خواب را تغییر می دهند
همانطور که هر زن باردار می تواند تأیید کند، تغییرات هورمونی چشمگیری همراه با بارداری وجود دارد. این تغییرات بر بسیاری از جنبه های بدن و مغز از جمله خلق و خو، ظاهر فیزیکی و متابولیسم تأثیر می گذارد. تغییرات هورمونی بر الگوی خواب یا معماری خواب نیز تأثیر می گذارد.
درباره مراحل و معماری خواب بیشتر بدانید.
پروژسترون
پروژسترون ماهیچه های صاف را شل می کند و ممکن است باعث تکرر ادرار، سوزش سر دل و احتقان بینی شود که همه اینها ممکن است خواب را مختل کند. همچنین بیداری در طول شب را کاهش می‌دهد و میزان خواب حرکت سریع چشم (REM) را کاهش می‌دهد، حالتی از خواب که با تصاویر واضح رویا مشخص می‌شود. علاوه بر این، مدت زمان به خواب رفتن را کاهش می دهد.
استروژن
هورمون مهم دیگر در بارداری-استروژن- نیز می‌تواند بر خواب تأثیر بگذارد اگر رگ‌های خونی را از طریق فرآیندی به نام گشاد شدن عروق بزرگ‌تر کند. این ممکن است منجر به تورم یا ادم در پاها و ساق‌ها شود و همچنین ممکن است احتقان بینی را افزایش دهد و تنفس را در طول خواب مختل کند. علاوه بر این، مانند پروژسترون، استروژن می تواند میزان خواب REM را کاهش دهد.
هورمون‌های دیگر
هورمون‌های دیگر نیز ممکن است در طول بارداری تغییر کنند، با اثرات متفاوت. مطالعات نشان داده‌اند که سطح ملاتونین در دوران بارداری بالاتر است. افزایش سطح پرولاکتین در بدن ممکن است منجر به خواب آرام‌تر شود.
تغییرات الگوهای خواب در بارداری
الگوهای خواب در دوران بارداری به طور چشمگیری تغییر می کند. مطالعات با انجام تست خواب نشان داده است که چگونه ویژگی های خواب تغییر می کند. یکی از موضوعات کلی این است که مقدار زمانی که در رختخواب صرف می شود، یا کارایی خواب به تدریج کاهش می یابد. این بیشتر به دلیل افزایش تعداد بیدار شدن در طول شب است.
چگونه خواب در هر سه ماهه بارداری تغییر می کند
تغییرات خواب سه ماهه اول بارداری (12 هفته اول):
در حدود هفته 10 بارداری، کل زمان خواب با دوره خواب طولانی تر در شب و چرت های مکرر در روز افزایش می یابد. خواب با بیداری های مکرر بیشتر می شود و میزان خواب عمیق یا مرحله خواب با موج آهسته کاهش می یابد. بسیاری از زنان از کیفیت خواب پایین شکایت دارند.
تغییرات خواب بارداری سه ماهه دوم (هفته های 13 تا 28):
خواب با بازده خواب بهتر و زمان کمتری که فرد در بین خواب شبانه بیدار می شود، بهبود می یابد. با این حال، در پایان سه ماهه دوم، تعداد بیداری ها در طول شب دوباره افزایش می یابد.
تغییرات خواب بارداری در سه ماهه سوم (هفته 29 تا آخر):
زنان در سه ماهه آخر بارداری بیدارهای شبانه بیشتری را تجربه می کنند و زمان بیشتری را در شب بیدار می گذرانند. آنها همچنین در طول روز بیشتر چرت می زنند، بنابراین کیفیت خواب دوباره کاهش می یابد. علاوه بر این، خواب با وجود خواب مرحله 1 یا 2 بیشتر، سبک تر است.
مشکلات خواب احتمالی در بارداری
چه مشکلات خوابی در دوران بارداری رخ می دهد؟
جدای از تغییرات الگوهای خواب و مراحل خواب همانطور که در بالا توضیح داده شد، ممکن است علائم و اختلالات خواب مهمی نیز در بارداری ظاهر شوند.
زنان مبتلا به اختلال خواب زمینه ای مانند آپنه خواب یا سندرم پاهای بی قرار ممکن است متوجه شوند که در بارداری بدتر می شود. این مشکلات را می توان در سه ماهه تقسیم کرد و با اثرات زایمان به اوج خود برسد:
مشکلات خواب بارداری سه ماهه اول
سه ماهه اول بارداری ممکن است منجر به خستگی و خواب آلودگی بیش از حد در طول روز شود. مطالعات نشان داده است زنانی که جوان‌تر هستند یا قبل از بارداری سطح آهن پایینی دارند، خستگی بیشتری دارند.
تا 37.5 درصد از زنان باردار در هفته های 6 تا 7 از خواب آلودگی شکایت دارند. تصور می شود که این به افزایش سطح هورمون پروژسترون و در نتیجه تکه تکه شدن خواب مربوط می شود.
انواع تغییرات و علائم فیزیکی نیز ممکن است خواب را تضعیف کند، از جمله تهوع و استفراغ (تهوع صبحگاهی)، افزایش تکرر ادرار، کمردرد، حساسیت سینه، افزایش اشتها و اضطراب. اگر بارداری برنامه ریزی نشده باشد یا عدم حمایت اجتماعی وجود داشته باشد، اضطراب می تواند مشکل ساز باشد. این ممکن است منجر به بی خوابی شود.
مشکلات خواب حاملگی سه ماهه دوم
خبر خوب این است که خواب به طور معمول در سه ماهه دوم بارداری بهبود می یابد. با بهبود سطح انرژی و خواب آلودگی، تهوع و تکرر ادرار کاهش می یابد
در اواخر این دوره، زنان ممکن است انقباضات نامنظم (به نام انقباضات براکستون هیکس) یا درد معده را تجربه کنند که ممکن است خواب را مختل کند. علاوه بر این، حرکات جنین، سوزش سر دل و خروپف ناشی از گرفتگی بینی ممکن است خواب را تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از زنان در این دوران انرژی و خلق و خوی خود را بهبود بخشیده اند.
مشکلات خواب حاملگی در سه ماهه سوم
خواب در سه ماهه آخر بارداری ناآرام تر و آشفته تر می شود. تحقیقات نشان می‌دهد که 31 درصد از زنان باردار در این دوران به سندرم پای بیقرار مبتلا خواهند شد و بیداری‌های متعدد شبانه تقریباً 100 درصد آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- تکرر ادرار
- گرفتگی عضلات پا
- تنگی نفس
- سوزش سر دل
- کمر درد
- درد مفاصل
- سندرم تونل کارپال (بی حسی در دست ها)
- حساسیت سینه
- خارش
- رویاهای شفاف یا کابوس
- اضطراب
همه این مشکلات ممکن است منجر به از دست دادن خواب شوند و خواب‌آلودگی روزانه ممکن است نیمی از زنان باردار را تحت تأثیر قرار دهد. پیدا کردن یک موقعیت خواب راحت ممکن است دشوار باشد و ممکن است نیاز به استفاده از بالش برای حمایت بیشتر از کمر برای کاهش کمر درد داشته باشید. علاوه بر این، بروز آپنه خواب و سندرم پای بیقرار افزایش می یابد.
زنان بیشتری سوزش سر دل یا بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) را تجربه خواهند کرد. برخی از زنان برای کاهش این علائم دوست دارند از بالش گوه ای استفاده کنند. همچنین در این مرحله از بارداری است که ممکن است پره اکلامپسی رخ دهد که بر زمان خواب یا ریتم شبانه روزی تأثیر می گذارد.
حرف آخر
خواب می تواند در طول سه ماهه اصلی بارداری به شدت تغییر کند. هورمون‌ها بر ساختار خواب تأثیر می‌گذارند و مشکلات جسمی همراه با بارداری ممکن است منجر به اختلال در خواب شوند. خوشبختانه بسیاری از مشکلات مربوط به کم خوابی در دوران بارداری پس از زایمان به سرعت برطرف می شود.
اگر متوجه شدید که در دوران بارداری برای خوابیدن مشکل دارید، با متخصص زنان و زایمان خود صحبت کنید. در برخی موارد، ارجاع به یک پزشک خواب می تواند برای بحث در مورد درمان اختلالات خواب مانند آپنه خواب، بی خوابی، و سندرم پاهای بی قرار مفید باشد. اگر مشکل خواب دارید، برای بهبود خواب خود کمک حرفه‌ای دریافت کنید.
تشخیص و درمان اختلالات خواب در مرکز سلامت مغز دانا
اگر به دنبال بهترین دکتر اختلال خواب در شیراز هستید در کلینیک سلامت مغز علاوه بر بر متخصصین مرتبط با اختلالات خواب، از فناوری های ویژه ای برای تشخیص نوع اختلالات خواب فرد استفاده می شود. یکی از این فناوری ها، تست خواب یا پلی سومنوگرافی است.
تنها بر پایه تشخیص قطعی اختلال خواب فرد است که درمان دقیق و مناسب را می توان تعیین کرد. با توجه به اینکه بیش از 80 نوع اختلال خواب وجود دارد، تست خواب تنها تست استاندارد جهت تشخیص قطعی نوع اختلال خواب است. که در کلینیک خواب مرکز سلامت مغز دانا انجام می شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد کلینیک خواب اینجا راببینید.
استفاده از فناوری های نوین برای درمان اختلالات خواب: یکی دیگر از برتری های کلینیک سلامت مغز، استفاده از فناوری های روز دنیا (مانند انواع تحریک مغز، نوروفیدبک، تحریک عصب واگ و بایوفیدبک) برای درمان اختلال خواب است. به خاطر داشته باشید تنها راه درمان شما فقط دارو نیست!
اگر به دنبال بهترین دکتر اختلالات خواب در شیراز هستید با ما در تماس باشید.ما هر خدمتی را که در زمینه اختلالات خواب ارائه می کنیم به دقت مورد بررسی قرار می دهیم، بنابراین می توانید مطمئن باشید که تصمیم شما برای دریافت خدمت در انستیتو سلامت مغز مورد تایید و زیر نظر متخصصین خبره اختلالات خواب می باشد.
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – واحد 13 انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
اینستاگرام: danabrain.ir@
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.