افرادی که قهوه می نوشند، غالباً به این فکر می کنند که آیا واقعا کافئین می تواند حافظه آن ها را بهبود بخشد. دلیلش هم این است که بسیاری از کسانی که مرتبا نوشیدنی های مختلف مصرف می کنند، متوجه می شوند که هنگام قهوه نوشیدن، هوشیارتر به نظر می رسند.
اما آیا در واقع پیوندی میان این دو در مغز افراد مصرف کننده قهوه وجود دارد؟
کافئین چگونه عمل می کند؟
کافئین یک داروی محرک است که به طور مستقیم بر مغز اثر می گذارد و بدون شک برای افزایش هوشیاری مفید است. با این حال، اثرات کافئین بر حافظه پیچیده است.
برخی مطالعات نشان داده اند که کافئین می تواند برخی از انواع حافظه، به ویژه جنبه های کلی حافظه را بهبود بخشد. تحقیقات عمیق تر نشان می دهد که فواید کافئین بر حافظه وابسته به شرایط است. این بدان معنی است که کافئین فقط در صورت استفاده از اطلاعات در زمان گرفتن اطلاعات و در زمان بعد از فراخوانی اطلاعات، حافظه را بهبود می بخشد.
اگر در زمان یادگیری و دریافت اطلاعات از کافئین استفاده نشود، ولی در زمان نیاز به یادآوری اطلاعات، کافئین مصرف شود، شخص عملکرد ضعیف تری دارد. از طرف دیگر، اگر در هنگام یادگیری اطلاعات كافئین استفاده کنند و زمان یادآوری اطلاعات كافئین مصرف نکنند، عملکرد نسبت به حالت عادی و بدون مصرف قهوه ضعیف تر است.
مطالعات دیگر نشان می دهد که با انجام تسک های خاص حافظه، کافئین عملکرد را بدتر می کند. این موارد شامل عملکرد ضعیف تر در مورد تسک های یاد آوری اطلاعات بدون آنکه از شما خواسته شود، می باشد. افراد همچنین هنگامی که تحت تأثیر کافئین قرار دارند، خاطرات دروغین بیشتری را به خاطر می آورند، بنابراین می تواند اثر تحریک مغز شما را برای درستی و واقعی بودن خاطرات به وجود آورد.
تأثیر کافئین بر حافظه افراد مسن
در مورد استفاده از کافئین در افراد مسن، برخی تحقیقات برای مقابله با کاهش طبیعی حافظه که با سن همراه است، انجام شده است. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد كه كافئین، میزان کاهش طبیعی حافظه را که در بعد از ظهر “افراد سحر خیز” اتفاق می افتد، کم می کند – افرادی كه معمولاً در صبح بهتر از بعد از ظهر عمل می كنند.
با این حال، تحقیقات دیگر نشان می دهد که کافئین راهی مطمئن برای بهبود حافظه در افراد مسن نیست. در حقیقت، تحقیقات نشان داده است که افراد مسن در تست های حافظه اپیزودیک بعد از مصرف خوراکی های حاوی کافئین، ضعیف تر عمل می کنند. و اگرچه شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه مصرف کافئین عادی با یک مزیت متوسط در حافظه بلند مدت همراه است، اما این موضوع در مود کاهش حافظه در اثر سن صدق نمی کند.
از آنجا که کافئین یک ماده اعتیاد آور است، تلاش برای یک حافظه بهتر با مصرف قهوه ممکن است باعث بدتر شدن اوضاع شود. به عنوان مثال، کافئین در خواب شما اختلال ایجاد می کند و همچنین هر بار با عدم مصرف قهوه به دنبال یک دوره ترک کردن، هر دو باعث ایجاد مشکلات حافظه می شوند.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
Caffeine Enhances Memory Performance in Young Adults during Their Non-optimal Time of Day. Front Psycholol
State-dependent memory effects using caffeine and placebo do not extend to metamemory. J Gen Psychol
Caffeine reduces time-of-day effects on memory performance in older adults. Psychol Sci
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز است و از سال 2014 در زمینه پژوهش های علوم اعصاب فعالیت دارد. وی در بهبود و ارتقا عملکرد های عصب روانشناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب با تیم روانپزشکان، روانشناسان، نورولوژیست ها، کاردرمانگر ها و گفتاردرمانگر های کلینیک سلامت مغز همکاری دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. همچنین به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش های او را در Google Scholar دنبال کنید.