بسیاری از ما برای ارتباط با دیگران به خصوص در روابط عاشقانه خود ارزش قائل هستیم. در واقع، ما به روابط اجتماعی نیاز داریم و به ما امکان می‌دهد با پارتنر یا شریک زندگی خود پیوند و صمیمیت ایجاد کنیم. موفقیت روابط پایدار و طولانی مدت به شدت به کیفیت ارتباط عاطفی ما با یکدیگر بستگی دارد. اما چگونه یک رابطه بر اساس وابستگی متقابل ایجاد کنیم؟
وقتی به روابط ایده آل خود فکر می کنیم، اغلب به یک رابطه عالی، نزدیک و مادام العمر با مهم ترین فرد خود فکر می کنیم. چگونه چنین رابطه ای را ایجاد کنیم؟ آن پیوند صمیمی، امن و طولانی مدت با کسی که می دانیم برای مدت طولانی همراه ماست؟ رابطه ای که به ما این آزادی را می دهد که خودمان باشیم، از رشد ما حمایت می کند و به ما اجازه می دهد با یکدیگر سازگاری داشته باشیم؟
یکی از عناصر کلیدی درک تفاوت بین وابستگی متقابل و وابستگی یکطرفه است.
وابستگی متقابل چیست؟
وابستگی متقابل نشان می‌دهد که دو طرف در رابطه اهمیت پیوند عاطفی را که به اشتراک می‌گذارند، درک کرده و برای آن ارزش قائل می‌شوند و در عین حال حس خود را در پویایی رابطه حفظ می‌کنند.
یک فرد که در رابطه ای با وابستگی متقابل است ارزش آسیب پذیری را تشخیص می دهد و می تواند به روش های معناداری برای ایجاد صمیمیت عاطفی به شریک زندگی خود مراجعه کند. آنها همچنین برای احساس خود ارزش قائل هستند که به خودشان و شریک زندگیشان اجازه می دهد بدون هیچ گونه نیازی به پنهان کردن شخصیت خود یا سیستم ارزشی خود، خودشان باشند.
آیا وابستگی اشتباه است؟
وابستگی به شخصی دیگر می تواند ترسناک یا حتی ناسالم به نظر برسد. وقتی بزرگ می شویم، اغلب ارزش بیش از حد استقلال به ما آموزش داده می شود که تا حدودی خوددار باشیم و ارزش بالایی برای عدم نیاز به حمایت عاطفی از دیگران قائل شویم.
به همان اندازه که داشتن احساس استقلال بسیار ارزشمند است، اما در واقع می تواند مانع از برقراری ارتباط عاطفی با دیگران به شیوه ای معنادار شود. دستیابی به صمیمیت عاطفی با شریک زندگی ممکن است دشوار باشد، و برای کسانی که احساس استقلال زیادی دارند، می تواند حتی ترسناک باشد یا ارزش خاصی در یک رابطه نداشته باشد.
وابستگی متقابل، وابستگی یک طرفه نیست
وابستگی متقابل با وابستگی یک طرفه یکسان نیست. یک فرد با وابستگی یک طرفه تمایل دارد طبق احساس خود و برای رفاه خود به شدت به دیگران تکیه کند. آن شخص هیچ توانایی ای ندارد که تشخیص دهد کجا این وابستگی پایان می‌یابد. او از شخص دیگری توقع دارد همه نیازهایش را برآورده کند.
ویژگی های یک رابطه با وابستگی یکطرفه شامل موارد زیر است:
- ضعیف/بدون مرز
- رفتارهای مردم پسند
- واکنش پذیری
- ارتباط ناسالم و ناکارآمد
- بازیچه کردن دیگری
- مشکل در صمیمیت عاطفی
- کنترل نکردن رفتارها
- سرزنش کردن یکدیگر
- عزت نفس پایین یک یا هر دو طرف در رابطه
- نداشتن علایق یا اهداف شخصی خارج از رابطه
روابط با وابستگی یک طرفه سالم نیستند و به افراد اجازه نمی دهند خودشان باشند، رشد کنند و خودمختار باشند. این روابط ناسالم شامل درگیر کردن یک یا هر دو طرف است که به شدت به دیگری و رابطه‌شان برای احساس شایستگی و بهزیستی عاطفی کلی تکیه می کنند. زمانی که رابطه خوب پیش نمی رود، اغلب برای یک یا هر دو شریک احساس گناه و شرمندگی وجود دارد.
وابسته شدن ناسالم در رابطه یعنی وقتی که کسی حس اصلی فردیت خود را از دست داده است، به طوری که تفکر و رفتار او حول فردی دیگر، یا یک فعالیت، مانند رابطه جنسی می چرخد.
چرا وابستگی متقابل برای یک رابطه سالم است؟
وابستگی متقابل شامل ایجاد تعادل بین خود و دیگران در درون رابطه است، با تشخیص اینکه هر دو طرف در تلاش هستند تا در لحظه حال باشند و نیازهای جسمی و عاطفی یکدیگر را به روش های مناسب و معنادار برآورده کنند.
افراد در رابطه از یکدیگر مطالبه گر نیستند و به پارتنر خود برای کسب احساس شایستگی خودشان نگاه نمی کنند. وابستگی متقابل به هر شخص در رابطه فضایی برای حفظ احساس فردیت، فضایی برای حرکت به سمت یکدیگر در مواقع نیاز و آزادی برای اتخاذ این تصمیمات بدون ترس از آنچه در رابطه رخ خواهد داد، می دهد.
ویژگی های یک رابطه متقابل
یک رابطه سالم و دارای وابستگی متقابل دارای چندین ویژگی است. در ادامه چند مورد آورده ایم که میتوانیم در رابطه سالم که وابستگی ناسالم در آن وجود ندارد به دنبال آن باشیم.
- مرزهای سالم
- گوش دادن فعال
- اختصاص زمان برای علایق شخصی
- ارتباط شفاف
- مسئولیت شخصی برای رفتارها
- ایجاد احساس امنیت برای یکدیگر که فرد بتواند آن ورژن آسیب پذیر خود را نشان دهد
- تعامل و پاسخگویی نسبت به یکدیگر
- عزت نفس سالم
- راحت بودن و نزدیک شدن به یکدیگر
هنگامی که افراد در رابطه خود احساس گرامی داشته شدن و ارزشمندی می کنند، رابطه به پناهگاهی امن و مکانی تبدیل می شود که زوج می توانند به یکدیگر وابسته باشند. آنها درک می کنند که در رابطه تنها نیستند، می توانند در مواقع ضروری با خیال راحت به سمت یکدیگر بروند و از حضور همسرشان احساس امنیت می کنند.
چگونه یک رابطه با وابستگی متقابل داشته باشیم؟
کلید ایجاد یک رابطه متقابل این است که از ابتدا به این موضوع توجه داشته باشید که چه کسی هستید. بسیاری از اوقات افراد صرفاً برای اجتناب از احساس تنهایی به دنبال پارتنر میگردند یا وارد رابطه می شوند، بدون اینکه هنوز به شناخت از خودشان رسیده باشند، بدانند برای چه چیزی ارزش قائل هستند و اهدافشان برای رابطه چیست.
وقت گذاشتن برای شناخت خودتان به شما این امکان را می دهد که با آگاهی از خود وارد یک رابطه جدید شوید که برای ایجاد یک رابطه مبتنی بر وابستگی متقابل حیاتی است.
حفظ احساس فردیت در روابط صمیمانه‌تان مهم است.
راه های حفظ احساس فردیت در رابطه:
- دانستن اینکه چه چیزی را دوست دارید و چه چیزی برای شما مهم است
- از درخواست چیزی که می خواهید نترسید
- وقت خود را با دوستان و خانواده بگذرانید
- دنبال کردن اهداف شخصی خود را ادامه دهید
- مراقب ارزش های خود باشید
- برای سرگرمی ها و علایق خود وقت بگذارید
- از “نه” گفتن نترسید
- خودتان را کوچک یا پنهان نکنید تا دیگران را راضی نگه دارید
شروع رابطه شما به این شکل می تواند به ایجاد فضای امن برای هر دو طرف کمک کند تا یاد بگیرند که چگونه بدون ترس از دست دادن یا تحت کنترل رفتن یا بازیچه شدن به سمت یکدیگر بروند.
صحبت نهایی
روابط مبتنی بر وابستگی متقابل باعث نمی شود افراد احساس گناه یا ترس نسبت به پارتنر یا رابطه خود داشته باشند، بلکه باعث می شود آنها در کنار شریک خود احساس امنیت کنند.
زمانی را به تفکر در مورد اینکه چه کسی هستید و در رابطه خود می خواهید چه اهدافی را دنبال کنید اختصاص دهید. توجه به این موضوع در روند آشنایی می تواند به اطمینان حاصل شود که رابطه شما برای طولانی مدت سالم و پایدار خواهد بود. اگر الان در رابطه هستید، هرگز دیر نیست که ارزش های خود و شریک زندگی تان را بررسی کنید تا مطمئن شوید که همسو هستید.
مشاوره برای داشتن رابطه سالم و پایدار
ایجاد یک رابطه مبتنی بر وابستگی متقابل سفری است که نیازمند تلاش، درک و تعهد هر دو طرف است. با تقویت احترام متقابل، ارتباطات باز و مسئولیت های مشترک، می توانید یک پیوند قوی و رضایت بخش ایجاد کنید. به یاد داشته باشید، اگر در روابط خود دچار مشکل هستید، کمک بخواهید.
کلینیک سلامت مغز دانا اینجاست تا از شما حمایت کند. تیم درمانگران و مشاوران مجرب ما می توانند راهنمایی و ابزارهای لازم را برای کمک به شما در بهبود روابط و سلامت روان ارائه دهند.
اگر احساس می‌کنید خسته یا مضطرب هستید یا در یک رابطه ناسالم گیر کرده‌اید، در تماس با ما تردید نکنید. ما خدمات مختلفی از جمله درمان فردی و مشاوره زوجین را برای رفع نیازهای خاص شما ارائه می دهیم.
اولین قدم را به سوی رابطه سالمتر و شادتر شدن بردارید. همین امروز برای تعیین وقت با ما تماس بگیرید.
اگر شما نیز به دنبال بهترین مشاوره روانشناسی در شیراز جهت زمینه‌های مختلف ازدواج، خانواده و زوج درمانی هستید، همین امروز زمان مشاوره خود را تنظیم کنید! با ما در تماس باشید.
07136476172-09172030360
آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز
ایمیل: [email protected]
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روانشناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.