چگونه بلوغ بر اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) در دختران تأثیر می گذارد

نوجوانی می تواند برای والدین و فرزندان دوران بسیار دشواری باشد. نوسانات سطح هورمون می تواند منجر به نوسانات خلقی، تکانشگری و مشکل در تمرکز برای نوجوانان در حال رشد شود. متأسفانه، برای نوجوانان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD)، دوران بلوغ می تواند توسط ADHD پیچیده تر شود.

بچه‌های مبتلا به بیش فعالی از نظر بلوغ عاطفی از همسالان خود که ADHD ندارند عقب می‌مانند. این بدان معناست که هم پسران و هم دختران مبتلا به بیش فعالی- اگرچه بدن آنها مشابه همسالان خود در حال رشد و تحول است – باید با این مشکل کنار بیایند. علاوه بر تغییراتی که بلوغ در سطح عاطفی نوجوانان ایجاد می کند.

ADHD در دختران

اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD)، یک اختلال سلامت روان که معمولا در دوران کودکی تشخیص داده می شود، شامل الگوهای رفتار بی توجه، بیش فعال یا تکانشی است. این علائم می تواند منجر به مشکلاتی در خانه، مدرسه و سایر زمینه های زندگی روزمره شود.

بسیاری از کلیشه ها بیش فعالی را به عنوان وضعیتی که بیشتر در پسران مشاهده می شود، توصیف می کنند.

حتی به نظر می‌رسد شواهدی از این کلیشه حمایت می‌کنند: یک مطالعه در سال 2018 نشان می‌دهد که پسران دو برابر بیشتر در معرض تشخیص ADHD در دوران کودکی هستند. اما یک مطالعه قدیمی تر در سال 2014 نشان داد که این شکاف برای بزرگسالانی که مبتلا به بیش فعالی تشخیص داده شده اند تا حدودی کاهش می یابد.

اگرچه ممکن است درست باشد که پسران شانس بیشتری برای تشخیص ADHD دارند، اما این امر به طور خودکار احتمال ابتلای آنها را به این بیماری افزایش نمی دهد.

در واقع، کارشناسان معتقدند که پزشکان معمولاً به چند دلیل کلیدی، وجود بیش فعالی را در دختران تشخیص نمی دهند:

• آنها اغلب علائم درونی (و کمتر قابل توجه) دارند
• آنها به احتمال زیاد از راهبردهای مقابله ای استفاده می کنند که به پنهان کردن علائم کمک می کند
• والدین و معلمان کمتر دختران را برای تشخیص و درمان ارجاع می دهند
• دخترانی که تشخیص درست را دریافت نمی کنند، معمولاً درمان مناسب را دریافت نمی کنند. در نتیجه، چالش‌هایی که در خانه و مدرسه تجربه می‌کنند اغلب تا بزرگسالی ادامه می‌یابند، جایی که می‌توانند تأثیر گسترده‌ای بر کار، روابط اجتماعی و کیفیت کلی زندگی داشته باشند.

درک ADHD در دختران

والدین و سایر مراقبان ممکن است در پسرانی مشکوک به بیش فعالی شوند که:

• نمی تواند در مدرسه بی حرکت بنشیند
• با صحبت مداوم خارج از نوبت، یادگیری را مختل می کنند
• ساعت‌ها را صرف بازی‌های ویدیویی می کنند اما پس از چند دقیقه از انجام تکالیف ناامید می‌شوند

آنها ممکن است متوجه رفتارهای مشابه در دختران نشوند یا به دنبال آن نباشند، اما دختران اغلب این علائم را نیز نشان نمی دهند.

در عوض، شاید دختر شما:

• در زمان اختصاص داده شده برای کلاس بسیار جلوتر از بقیه هستند، اما به طور مداوم در انجام سؤالات تکلیف شکست می خورد
• ساعت‌ها روی تکالیف ریاضی کار می‌کند اما اغلب فراموش می‌کند آن‌ها را تحویل دهد
• آرام سر کلاس می نشیند و به جای توجه و یادداشت برداری در دفترچه یادداشتش نقاشی می کند
• در دوست یابی و حفظ آن مشکل دارد
• به نظر می رسد دائماً در افکار خود گم شده است

به طور خلاصه، دختران مبتلا به ADHD ممکن است به جای ایجاد اختلال در ظاهر، حواس پرت، رویاپرداز یا فراموشکار به نظر برسند. در نتیجه، مراقبان اغلب متوجه نمی شوند، به خصوص در غیاب رفتار بیش فعال یا مخرب.

دختران همچنین احتمال بیشتری برای جبران علائم با راهبردهای مقابله ای مانند موارد زیر دارند:

• صرف وقت اضافی برای تکالیف مدرسه و کارهای خانه
• اجتناب از افراد، وظایف یا رویدادهایی که به نظر آنها چالش برانگیز است
• ایجاد تعارض برای منحرف کردن توجه از هرگونه مشکلی که دارند
• بررسی مکرر کارها برای اطمینان از کامل و صحیح بودن آنها

این روش‌های مقابله‌ای ممکن است مزایای کوتاه‌مدتی داشته باشند، اما همیشه کمکی نمی‌کنند. گاهی اوقات، آنها حتی می توانند چالش های بیشتری را ایجاد کنند. از جمله تشخیص حتی سخت تر علائم بیش فعالی.

کلیشه های جنسیتی نیز می توانند تأثیر بگذارند. مراقبان ممکن است تصور کنند که دختران آرام و رویاپرداز یا آنهایی که بیش از حد پرحرف هستند، به سادگی فقط «دختر» هستند! آنها ممکن است به جای اینکه آنها را در چارچوب سایر نشانه های کلیدی، مانند حواس پرتی، بی قراری، یا مشکل در مدیریت احساسات در نظر بگیرند، این نشانه ها را به شخصیت آنها نسبت دهند.

علاوه بر این، دختران مبتلا به ADHD به احتمال زیاد دارای مشکلات سلامت روانی هستند که شامل علائمی مانند اضطراب و افسردگی است. علائم این شرایط می تواند شبیه علائم بیش فعالی باشد که تشخیص را پیچیده تر می کند.

چگونه بلوغ می تواند بر دختران مبتلا به ADHD تأثیر بگذارد؟

تحقیقات نشان می‌دهد که علائم بیش فعالی اغلب در دختران در دوران بلوغ، زمانی که استروژن در بدن آنها افزایش می‌یابد، تشدید می‌شود. بدن او هم از نظر جسمی و هم از نظر جنسی در حال رشد و تحول است و ممکن است طیف وسیعی از احساسات را تجربه کند که همراه با تغییرات بیولوژیکی، شناختی و اجتماعی در حال وقوع است.

دختران نوجوان ممکن است احساس کنند که در یک ترن هوایی عاطفی هستند! و والدین ممکن است در هنگام حل مسائل و سردرگمی درونی که بدن، ذهن در حال رشد و روابط اجتماعی در حال تغییر آنها ایجاد می کند، در معرض بدخلقی و نوسانات عاطفی قرار بگیرند. این تغییرات هورمونی ممکن است باعث ایجاد مشکلات خلقی و رفتاری برای دختران مبتلا به ADHD شود.

بسیاری از دختران مبتلا به بیش فعالی در دوران بلوغ از نظر عاطفی بیش از حد واکنش نشان می دهند و بیش از حد تحریک پذیر می شوند و ممکن است دچار نوسانات خلقی مشکل ساز، اضطراب و حتی احساس وحشت شوند.

مشکلات خواب ممکن است ایجاد شود یا بدتر شود و مشکلاتی مانند حواس پرتی، ناتوانی در تمرکز، بی نظمی و احساس سرگشتگی ممکن است بیشتر شود. همه اینها می تواند منجر به افزایش خودآگاهی و احساس بی کفایتی شود. ممکن است با شروع افکار منفی دختر در مورد خودش، عزت نفس به شدت کاهش یابد.

آگاهی از این نکته مفید است که نوسانات هورمونی که در طول چرخه قاعدگی زنان رخ می دهد نیز می تواند علائم ADHD را بدتر کند. دختران مبتلا به بیش فعالی همچنین مشکلات بیشتری در ارتباط با علائم PMS دارند که می تواند این مشکل را تشدید کند.

چگونه از دختر خود حمایت کنیم

آگاهی از تأثیر بلوغ بر دخترتان مهم است. وقتی این را فهمیدید، آگاهانه می‌توانید در کمک به دخترتان در جهت‌یابی و غلبه بر این چالش‌ها حساس‌تر و فعال‌تر باشید و مهارت‌های مقابله‌ای مثبت را توسعه دهید که به او در طول زندگی کمک می‌کند. اگر دخترتان در خانه به شدت غرمی‌زند یا مسائل رفتاری دیگری را نشان می‌دهد، تعدیل واکنش‌های عاطفی‌تان می‌تواند مفید باشد، به خاطر داشته باشید که او با خودش هم دست و پنجه نرم می‌کند و عمداً تلاش نمی‌کند که این رفتار را داشته باشد.

اما اکنون زمان آن نیست که اجازه دهیم حرمت و انتظارات از بین برود. همه کودکان خواهان ثبات هستند و نیاز به تعیین حد و مرز دارند. برای کودکان مبتلا به بیش فعالی به ویژه روتین ثابت  و برنامه های قابل پیش بینی برای آنها موثر است.

دکتر الن لیتمن، روانشناس بالینی متخصص در اختلالات توجه، برخی از استراتژی های زیر را توصیه می کند:

• دیدگاه او را سریعا رد نکنید، حتی اگر موافق نیستید
• برنامه ها را ناگهانی تغییر ندهید؛ به موقع بگویید تا او به آن عادت کند
• به او کمک کنید نقاط قوت خود را شناسایی کند یا از آن ها استفاده کند
•  به ناامیدی های او گوش دهید. مدام راه حل ارائه ندهید

چرا تشخیص ADHD سخت است؟

اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به کمبود توجه حداقل یک بیماری عصبی دیگر نیز دارند که شناسایی علائم و درمان را مشکل می کند. در اینجا، متخصصان ADHD توضیح می دهند که چگونه می توان اطمینان حاصل کرد که بهترین ارزیابی ممکن را دریافت می کنید.

تشخیص ADHD آسان نیست. برخلاف دیابت یا بیماری قلبی، بیش فعالی را نمی توان با آزمایش خون تشخیص داد. جوئل نیگ، دکترای روانپزشکی، پروفسور روانپزشکی اطفال و علوم اعصاب رفتاری در دانشگاه بهداشت و علوم اورگان می‌گوید: مانند سایر تشخیص‌های روانپزشکی، مرزهای ADHD مبهم هستند، بنابراین قضاوت پزشک نقش مهمی ایفا می‌کند.

این واقعیت که آموزش رسمی کمی در مورد ADHD در دانشکده پزشکی وجود دارد، به مشکل اضافه می کند. دکتر توماس براون، استادیار بالینی روانپزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه ییل، می گوید: بیشتر متخصصان اطلاعات کافی در مورد نحوه ارزیابی بیش فعالی و درمان آن ندارند.
بنابراین بهترین راه برای تشخیص دقیق چیست؟ در حالی که هیچ آزمایش واحدی برای بررسی ADHD وجود ندارد، ارزیابی های متعددی وجود دارد که می تواند یک پزشک ماهر را برای تشخیص دقیق راهنمایی کند.

اگر میخواهید راجع به تشخیص بیش فعالی با استفاده از نقشه برداری مغز بیشتر بدانید، مطلب زیر را از دست ندهید:

منابع:

1. Berger I, Slobodin O, Aboud M, Melamed J, Cassuto H. Maturational delay in ADHD: evidence from CPT. Front Hum Neurosci. 2013;(7):691.  doi:10.3389/fnhum.2013.00691
2. Matlen T, Solden S. The Queen of Distraction: How Women with ADHD Can Conquer Chaos, Find Focus, and Get More Done. New Harbinger Publications. 2014.
3. Quinn PO, Madhoo M. A review of attention-deficit/hyperactivity disorder in women and girls: uncovering this hidden diagnosis. Prim Care Companion CNS Disord. 2014;(16)3.  doi:10.4088/PCC.13r01596
4. Chronis-Tuscano A, Wang CH, Woods KE, Strickland J, Stein MA. Parent ADHD and Evidence-Based Treatment for Their Children: Review and Directions for Future Research. J Abnorm Child Psychol. 2017;(45)3:501-517.  doi:10.1007/s10802-016-0238-5

Mozhan Parsa

درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.