07136476172 - 09172030360 [email protected]

علل و راه های بهبود پرش اندام های بدن در خواب یا جهش هیپنیک

توسط | تیر 20, 1399 | سلامت مغز

پرش خواب

پرش خواب و علت تکان خوردن ناگهانی بدن در خواب با هم این مطلب را بشنویم:

تا به حال اتفاق افتاده که حین خواب ناگهان پرش بدن خود را حس کنید و از خواب بیدار شوید؟ ممکن است این پرش غیر ارادی تعجب شما را برانگیزد و ضربان شدید قلب خود را احساس کنید. در صورت تجربه این شرایط مطمئن باشید که شما تنها نیستید و این مسئله ای بسیار متداول تر از آنچه فکر می کنید، می باشد.

این یک پدیده است که به عنوان جهش هیپنیک یا یک پرش خواب شبانه نیز شناخته می شود. اگرچه ممکن است کاملاً طبیعی باشد، اما ناخوشایند است. جهش هیپنیک چیزی نیست جز یک پرش غیر ارادی که معمولاً درست همانطور که شما قصد دارید به خواب بروید، اتفاق می افتد.

اگر از پرش خواب رنج می برید، می توانید به واحد سلامت خواب و اختلالات خواب انستیتو سلامت مغز دانا مراجعه کنید. همین امروز زمان ویزیت خود را تنظیم کنید! با ما در تماس باشید.

07136476172-09172030360

آدرس: شیراز بلوار بعثت (حدفاصل چهارراه خلدبرین و فلکه سنگی) مجتمع پزشکی مریم طبقه پنجم – انستیتو سلامت مغز

ایمیل: [email protected]

اینستاگرام: danabrain.ir@

Hypnic (Hypnagogic) تکان دهنده چیست؟

اصطلاح جهش هیپناگوژیک به انقباضات عضلانی غیر ارادی اشاره دارد که وقتی سعی می کنید بخوابید، دچار پرش های ناگهانی و مختصر می شوید. کلمه “خواب آور”، زمانی بلافاصله قبل از خواب را توصیف می کند. جهش های هیپنیک می توانند به راحتی خواب شما را مختل کنند، و احساس بیداری را برای شما ایجاد کند.

اختلال حرکتی پرش اندام در خواب  که به آن PLMD گفته می شود، یک اختلال خواب است که تقریباً 4 تا 11 درصد از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به پرش اندام در هنگام خواب، تکان‌های مکرر، گرفتگی یا تکان دادن اندام‌های تحتانی (پا) خود را تجربه می‌کنند. این حرکات به عنوان حرکات دوره ای اندام (PLMS) شناخته می شوند و هر 5 تا 90 ثانیه اتفاق می افتد. این پرش، خواب فرد را مختل می کند – حتی اگر بیدار نشود – و در نتیجه باعث خواب آلودگی و خستگی در طول روز می شود.

از آنجایی که این حرکات در طول خواب رخ می دهد، فرد مبتلا ممکن است متوجه اختلال خواب خود نشود. این افراد متوجه علائمی مانند بیدار شدن در طول شب بدون دلیل مشخص یا احساس خستگی بیش از حد در طول روز می شوند. در نتیجه، ممکن است فکر کنند که بی خوابی دارند . بیشتر متداول است که شریک خواب متوجه حرکات فرد شود.

برخی از افرادی پاها و بازوهای خود را حرکت می دهند، در حالی که برخی دیگر به آرامی پرش را حس می کنند. اگرچه در موارد بسیار اندکی، همین مشکل با فریاد شخص همراه است، زیرا بدن شما نسبت به ماهیت خشن این پدیده واکنش نشان می دهد.

علائم

این پرش ها ناگهانی و غیر ارادی هستند، به این معنی که هیچ کنترلی بر روی آنها ندارید. برخی از افراد این پرش ها را مثل سقوط از ارتفاع توصیف می کنند. برخی دیگر ممکن است ضربان قلب سریع، تعریق، تنفس سریعتر یا حتی یک حالت شوک موقتی را تجربه کنند.

در بعضی موارد، این پرش ها در کنار توهم های هنگام خواب یا اصطلاحا رویاهای زنده اتفاق می افتد. این پرش ها اگر شدید باشد می توانند خواب شما را قطع کنند و اگر به طور مکرر اتفاق بیفتد، منجر به بی خوابی می شوند.

علت تکان خوردن ناگهانی بدن در خواب

طبق مقاله ای که در مجله Sleep Medicine منتشر شده است، پرش های هیپنیک یا تکان خوردن ناگهانی بدن در خواب کاملاً متداول هستند، تا حدود 70 درصد از افراد در هر سنی و هر جنسیتی آنها را تجربه می کنند. با این حال علت عمده تکان خوردن ناگهانی بدن در خواب شامل موارد زیر است:

  • عادت خواب بی کیفیت
  • محرک ها
  • ورزش!
  • اضطراب
  • آپنه خواب

عادات خواب ناخوشایند – برنامه خواب نامنظم، کاهش خواب مزمن و خوابی که به طور مداوم قطع می شود، همگی ممکن است در بروز خستگی ناخواسته نقش داشته باشد.

محرک – کافئین، نیکوتین و برخی داروهای خاص می توانند روی بدن و مغز تأثیر بگذارند و این حرکات را محتمل تر می کند.

ورزش – در حالی که ورزش برای بدن بسیار مهم است، ورزش نزدیک به زمان خواب نیز می تواند تأثیر تحریک کننده ای روی مغز داشته باشد و منجر به پرش عضلات بدن هنگام خواب شود.

اضطراب – استرس و نگرانی ها همچنین می توانند مغز را تحریک کنند و بنابراین آماده کردن آن برای خواب دشوار می شود. این همچنین می تواند احتمال تجربه پرش ها را افزایش دهد.

آپنه خواب – یکی دیگر از دلایل مهم و خطرناک پرش افراد از خواب آپنه خواب یا قطع تنفس در خواب است. معمولا این قطع تنفس به علت مسدودشدن راه های هوایی در خواب ایجاد می شود و میتواند باعث شود احتمال سکته های قلبی و مغزی تا 3 برابر افزایش یابد.  برای اطلاعات بیشتر در مورد آپته خواب اینجا را ببینید.

اکثر این مشکلات برای افرادی که عادت های بد خواب خاصی دارند، رخ می دهد، اما در افراد کاملاً نرمال و سالم نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

چگونه پرش خواب تشخیص داده می شود؟

افراد ممکن است برای مدتی با پرش اندام در خواب بدون تشخیص زندگی کنند. آنها حتی ممکن است متوجه تأثیری بر کیفیت خواب خود نشوند. در واقع بیشتر اتفاق می افتد که شریک خواب آنها به دلیل حرکات دچار اختلال در خواب شود. افراد معمولاً پس از اینکه شریک خواب آنها متوجه علائم شد یا هنگامی که علائم دیگر – مانند خواب آلودگی یا خستگی در طول روز – شروع به تداخل در عملکرد و سلامت روزانه آنها کرد، به دنبال درمان هستند.

اگر فکر می کنید که شما یا شریک خوابتان ممکن است پرش خواب داشته باشید، با پزشک خود صحبت کنید. در قرار ملاقات شما، آنها سؤالاتی می پرسند تا مشکلات خواب شما را بهتر درک کنند و تعیین کنند که آیا ممکن است ناشی از یک مشکل اساسی مانند کمبود آهن یا دیابت باشد یا خیر. آنها ممکن است سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما، هر دارویی که مصرف می کنید و عادات خواب و سبک زندگی فعلی شما را بررسی کنند.

اگر شریک خواب شما حرکات پای شما را توصیف می کند و پزشک به PLMD یا اختلال خواب مشکوک است، ممکن است شما را به یک متخصص خواب ارجاع دهد. یک متخصص خواب ممکن است یک تست خواب شبانه را تجویز کند که به عنوان پلی سومنوگرام شناخته می شود. در حین خواب، تنفس شما (برای آپنه خواب)، و همچنین حرکات پا و سایر موارد حیاتی کنترل می شود. اگر حرکات پا حداقل 15 بار در ساعت رخ دهد، احتمالا تشخیص شما PLMD است.

نکاتی برای جلوگیری از پرش عضلات بدن در هنگام خواب

کافئین را کاهش دهید

یکی از اولین کارهایی که می توانید انجام دهید، خودداری از مصرف کافئین در بعد از ظهر و عصر است. حتی اگر بعد از ظهر تمایل به مصرف یک فنجان قهوه دارید، این می تواند تأثیر جدی بر خواب شبانه شما بگذارد. هم کمبود خواب و هم تحریک ناشی از کافئین به راحتی می تواند باعث جهش هیپنیک شود.

برای شما بهتر است که کافئین را به حداقل برسانید و در صورت نیاز به مصرف آن، حتماً صبح این کار را انجام دهید و از نوشیدن آن در عصر اجتناب کنید.

از نوشیدن الکل خودداری کنید

با خودداری از نوشیدن الکل، خواب خود را تقویت کرده و از جهش هیپنیک نیز جلوگیری کنید. نکته ای که در مورد الکل وجود دارد این است که محرک  است. این بدان معنی است که می تواند بر مغز تأثیر بگذارد و خوابیدن را به چالش بکشد.

مطمئناً، برای بعضی افراد نوشیدن یک لیوان شراب بسیار وسوسه انگیز است، اما توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که این باعث می شود کیفیت خواب شما به خطر بیفتد و ممکن است در طول شب دچار پرش اندام ها هنگام خواب شوید.

 

ورزش

ورزش برای بدن شما عالی است، و اگر قبلاً این کار را نکرده اید باید آن را در نظر بگیرید. ساعت های مناسبی از روز وجود دارد که باید ورزش کنید. اگر شما این کار را خیلی نزدیک به زمان خواب خود انجام دهید، به راحتی می تواند جهش هیپنیک ایجاد کند. در واقع، همانطور که در بالا بیان کردیم، این یکی از دلایل اصلی است.

شما باید سعی کنید فعالیت های ورزشی خود را برای ساعات صبح تنظیم کنید. اگر وقت آن را ندارید، در اواخر عصر، مانند پیلاتس یا یوگا، بیشتر به ورزش های آرامش بخش بپردازید.

دمنوش های آرامش بخش قبل از خواب

تعدادی گیاهان مختلف و روغنها وجود دارد که ممکن است به القاء خواب عمیق تر و بدون استرس و آرامش کمک کند. اسطوخودوس یکی از آنها است که معطر و آرامش بخش است.

با انجام عاداتی قبل از خواب، برای آن آماده شوید

برای خود یک عادت و روال قبل از خواب تنظیم کنید. این شامل یک سری کارهایی است که باید نیم ساعت قبل از خوابیدن انجام دهید. اول از همه، شاید این ایده خوبی باشد که ذهن خود را آرام کنید و از فکر کردن در مورد مسائل روز کناره گیری کنید.

دوم، تلفن خود را فراموش کنید، لپ تاپ را خاموش کرده و محیط خود را تاریک کنید. ذهن شما به سرعت در محیطی بدون استرس که باعث آرامش می شود آماده خواب می شود.

مکمل

چند مکمل وجود دارد که می توانید از آنها برای کاهش پرش شب استفاده کنید. کلسیم و همچنین منیزیم برای آرام کردن عضلات و جلوگیری از اسپاسم شناخته می شوند. در حقیقت، منیزیم در تنظیم انقباضات عضلانی نقش دارد و نقص این ماده معدنی می تواند به لرزشهای میوکلون منجر شود.

چگونه اضطراب را قبل از خواب کاهش دهیم

روش های زیادی برای کاهش اضطراب قبل از خواب وجود دارد و همه آنها در آرام کردن بدن و ذهن تأثیر گذار هستند. یوگا، مدیتیشن، یا حتی فقط برخی از حرکات آرامش بخش می تواند کمک کننده باشد. نکته مهم این است که ذهن خود را از هر چیزی که باعث شده استرس شما تشدید یابد پاک کنید.

برای برخی از افراد، این کارکمک می کند پنج دقیقه وقت بگذارید تا نگرانی های خود را به صورت نوشتن کاهش دهید، به خودتان اجازه می دهید تا در مدت زمان مشخصی نسبت به آنها نگران باشید. وقتی کارتان تمام شد، دفترچه یادداشت خود را ببندید و ذهن خود را بر روی موضوع دیگری متمرکز کنید. قبل از خواب یک کتاب بخوانید، به موسیقی آرامش بخش گوش دهید یا مراقبه انجام دهید.

دارو

در موارد پرش خواب شدید، پزشکان ممکن است برای کاهش PLMS یا کمک به خوابیدن فرد دارو تجویز کنند. اینها شامل بسیاری از داروهای مشابه تجویز شده برای RLS، از جمله بنزودیازپین ها، ملاتونین، عوامل دوپامینرژیک است.، گاباپنتین و آگونیست های GABA، به ویژه، ثابت شده است که تعداد کل حرکات پا را کاهش می دهد. البته باید حتما تجوجه داشت که از مصرف خودسرانه دارو جدا خداری کنید. تمام این دارو ها باید زیر نظر پزشک متخصص مصرف شود.

سوالات متداول

آیا جهش هیپنیک یک اختلال خواب است؟

خود پرش نوعی اختلال نیست. با این حال، همانطور که قبلاً بیان کردیم، اختلالات خواب خاصی وجود دارد که می تواند منجر به آن شود. اضطراب و همچنین حملات هراس می توانند با شروع مکرر خواب ایجاد شوند. ترس نیز چیزی است که می تواند خواب شما را به طور چشمگیری مختل کند.

جهش های هیپنیک را با اختلال خواب بسیار خطرناک تر که به آپنه خواب معروف است، اشتباه نکنید. شرایطی است که باعث انسداد مجاری تنفسی شما می شود زیرا بافت و ماهیچه های گلو شما بیش از حد شل می شوند. این می تواند برخی از مشکلات جدی را ایجاد کند. البته جهش اندام ها در اثر وقفه تنفسی (آپنه خواب) ممکن است بوجود آید که در این موارد دلیل اصلی جهش اندام ها قطع تنفس فرد در خواب میباشد. 

چرا در خواب دچار جهش هیپنیک می شوید؟ علت تکان خوردن ناگهانی بدن در خواب؟

هیچ پاسخ قطعی برای این سوال وجود ندارد. با این حال، چند دلیل شناخته شده این پدیده خواب وجود دارد. الکل بیش از حد، کافئین زیاد، ورزش بیش از حد نزدیک به زمان خواب، استرس، اضطراب، آپنه خواب و سایر موارد از جمله دلایل شایع هستند. از طرف دیگر، کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای کاهش یا جلوگیری از پرش، انجام دهید.

آیا پرش اندام می توانید در حالی که بیدار هستید اتفاق بیفتد؟

پرش های هیپنیک معمولاً وقتی شروع به خوابیدن می کنید، اتفاق می افتد. از طرف دیگر، کشش منظم عضلات یک پدیده شایع است که ممکن است هنگام بیدار شدن از خواب اتفاق بیفتد. علل شناخته شده بسیاری وجود دارد، اما بیشتر آنها مربوط به کمبود منیزیم است.

آیا می توانید تکان خوردن ناگهانی بدن در خواب درمان کنید؟

شما می توانید با پیروی از توصیه هایی که در بالا به شما گفته شد، جهش را کاهش دهید. کافئین و الکل را به حداقل برسانید، در ساعات تمرینی معمولی ورزش کنید، از نظر استرس، استراحت را به خود اختصاص دهید، از وسایل الکترونیکی مانند موبایل دور شوید و مطمئن شوید که شب خوبی دارید. همچنین در صورتی که خروپف شدید یا  آپنه خواب دارید حتما باید به یک متخصص اختلالات خواب مراجعه کنید.

تکان خوردن ناگهانی بدن در خواب چقدر ممکن است روی زندگی من تأثیر بگذارد؟

اگر این اوضاع طولانی و مداوم شود و دچار جهش های شدید هیپنیک شوید، می تواند تأثیر نسبتاً جدی در زندگی شما داشته باشد. ممکن است منجر به کمبود خواب شود که به سرعت به استرس و اضطراب منجر می شود. علاوه بر این، کمبود خواب همچنین به عنوان موارد زیادی از جمله افسردگی، افزایش وزن، فشار خون بالاتر، شرایط قلبی و موارد دیگر را باعث می شود. در این موارد پرش های اندام حین خواب را به عنوان یک اختلال خواب درنظر گرفته و برای درمان آن باید به متخصص اختلالات خواب مراجعه کنیم.

برای اطلاعات بیشتر در مورد درمان اختلالات خواب به واحد خواب انستیتو سلامت مغز دانا (اختلالات خواب-سلامت خواب) مراجعه کنید.

اگر دچار انقباض مزمن هیپنیک یا تکان خوردن ناگهانی بدن در خواب هستید، با پزشک خود مشورت کنید تا سایر شرایط را بررسی کرده و در مورد راه حل های ممکن صحبت کنید.

در حالی که مشکلات خواب کاملاً متداول هستند و بدون هیچ دلیل ممکن است اتفاق بیفتند، همچنین می تواند نشانه این باشد که شما باید یک قدم به عقب بردارید و به سبک زندگی کلی خود نگاه کنید.

به علل رایجی که در بالا ذکر شد نگاهی بیندازید، و اقدامات خود را برای کاهش جهش هیپنیک دنبال کنید در حالی که ممکن است نتوانید به طور کامل از آنها جلوگیری کنید، باید بتوانید آنها را به حداقل برسانید. در پایان، به یاد داشته باشید این مورد در صورتی که اختلال جدی در خواب شما و افرادی که درکنار شما می خوابند ایجاد نمی کند به خودی خود خطرناک نیست. در عین حال اگر پرش در خواب باعث مشکل در بخواب رفتن شما می شود باید برای درمان به پزشک متخصص اختلالات خواب مراجعه کنید.

 

کلینیک خواب (اختلالات خواب-سلامت خواب)

متخصص آپنه خواب در شیراز

بی خوابی: بررسی علل، از تشخیص تا درمان

منبع:

  1. Hypnic jerks possibly induced by escitalopram – ncbi.nlm.nih.gov
  2. Why your body jerks before you fall asleep – bbc.com
3.1/5 - (14 امتیاز)