سردرد
همه ما تقریبا سردردی آزاردهنده را تجربه کرده ایم. همواره به دنبال این بوده ایم که چگونه سردرد خود را بهبود بخشیم. سردرد دردی است که مارا از انجام هرکاری حتی استراحت کردن ناتوان می کند. در این هنگام نیاز به مصرف داروهای مسکن داریم.
سردردها انواع مختلفی داشته و هرکدام نیز علتی متفاوت دارند. اما این درد آزار دهنده معمولا ساده انگاشته می شود. خود مغز هیچگونه عصبی ندارد که باعث بروز درد شود (درواقع فیبرهای مربوط به درد ندارد). گاهی اوقات، لایه نازک بافتی که استخوان‌ها، عضلات دربرگیرنده جمجمه، سینوس‌ها، چشم‌ها و گوش‌ها را احاطه کرده دردناک می شود. همچنین بافت‌های نازکی که سطح مغز و نخاع (مننژها)، سرخرگ‌ها، سیاهرگ‌ها و عصب‌ها را پوشانیده‌اند ملتهب و دردناک می شود. اینها منجر به درد در گردن و پشت سر می‌شوند.
افراد درد را به چه صورت احساس می کنند؟
دردی که فرد احساس می کند ممکن است گنگ و مبهم باشد. از طرفی ممکن است تیز و بسیار آزاردهنده، ضربانی، مداوم، مقطعی، خفیف یا شدید باشد. سردرد یکی از رایج ترین دلایل مراجعه به پزشکان در سراسر جهان می باشد. گاهی اوقات بیماران درد را به صورت منتشر، در تمام سر احساس می کنند. در برخی موارد درد در یک قسمت یا یک نقطه از سر به صورت متمرکز احساس می‌شود. شایع ترین نوع سردرد در میان بیماران سردردهای میگرنی می باشد.
سردرد میگرنی معمولاً یک درد شدید، ضربان دار در یک طرف، یا گاهی اوقات در دو طرف سر است. درد و علائم میگرن 5/29 میلیون آمریکایی را تحت تأثیر قرار می دهد. از هر چهار نفر مبتلا به میگرن حدود سه نفر خانم هستند. میگرن متداول ترین نوع سردرد است که بیماران به خاطر آن به پزشک مراجعه می کنند.
سردردهای میگرنی
علت دقیق میگرن کاملاً مشخص نیست. محققان معتقدند علت میگرن، تغییرات غیر عادی در سطح موادی است که به طور طبیعی در مغز تولید می شوند. وقتی سطح این مواد افزایش می یابد، می تواند باعث التهاب شود. التهاب سپس باعث تورم عروق و فشار بر روی اعصاب اطراف شده و در نهایت منجر به درد می شود.
ژن ها نیز به میگرن مرتبط هستند. افرادی که به میگرن مبتلا می شوند ممکن است ژن های غیرطبیعی داشته باشند که عملکرد سلولهای خاص مغز را کنترل می کنند. با کشف مکانیسم سلولی جدید بالقوه برای میگرن، محققان ممکن است راه جدیدی برای درمان میگرن مزمن پیدا کرده باشند.
محرک های خاصی نیز منجر به سردردهای میگرنی می شوند. این عوامل محرک ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و البته همیشه منجر به میگرن نمی شود. علاوه بر اینها حملات عصبی مانند شوک ناگهانی می تواند سبب شروع سردرد میگرنی شود.
محرک های میگرن
میگرن یک اختلال شایع مغزی است. تخمین زده می شود 14 درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار دهد. کمبود خواب یا خواب زیاد، وعده های غذایی نامنظم، چراغ های روشن، صداهای بلند یا بوهای شدید سبب آغاز حمله میگرن می شوند. عوامل دیگر شامل تغییرات هورمونی در طول چرخه قاعدگی، استرس و اضطراب یا آرامش یا تغییرات آب و هوا است. الکل، کافئین (بیش از حد یا ترک آن)، غذاهایی که حاوی نیترات هستند مانند هات داگ از محرک ها هستند. عوامل دیگر غذاهای حاوی MSG (مونوسدیم گلوتامات) هستند، طعم دهنده های موجود در فست فودها، آبگوشت ها، ادویه ها هستند. همچنین غذاهایی که حاوی تیرامین هستند مانند پنیرهای مانده، محصولات سویا، سوسیس، ماهی دودی سبب شروع سردرد می شوند. درمان‌های میگرن اغلب تا حدی مؤثر هستند یا تحمل ضعیفی دارند و نیاز به درمان‌های دارویی متنوع‌تر را ایجاد می‌کنند.
مکانیسم جدید مورد بررسی در درمان سردردهای میگرنی
مهار HDAC6 در مدل های بالینی میگرن منجر به افزایش پیچیدگی نورون ها می شود. محققان می گویند پلاستیسیته عصبی یک فرایند پویا است. پلاستیسیته برای علل و هم برای درمان اختلالات سیستم عصبی مرکزی مانند افسردگی حیاتی است. ساختار سلول توسط اسکلت سلولی آن که از پروتئین، توبولین ساخته شده است، حفظ می شود. توبولین برای تغییر اندازه و شکل سلول ضروری است. این ویژگی پویای سلول به سیستم عصبی اجازه می دهد تا در پاسخ به محیط خود تغییر کند.
توبولین در بدن از طریق یک فرآیند شیمیایی به نام استیلاسیون اصلاح می شود. هنگامی که توبولین استیله می شود، اسکلت سلولی انعطاف پذیر و پایدار می شود. در حالی که داستیلاسیون توبولین – ناشی از هیستون داستیلاز 6 یا HDAC6، باعث بی ثباتی اسکلت سلولی می شود. مطالعات روی مدل‌های موشی نشان می‌دهد که کاهش پیچیدگی عصبی ممکن است یکی از ویژگی‌ها یا مکانیسم‌های میگرن مزمن باشد.
عملکرد HDAC6 در میگرن
هنگامی که HDAC6 مهار می شود، استیلاسیون توبولین و انعطاف پذیری اسکلت سلولی بازیابی می شود. علاوه بر این، در این مطالعه، HDAC6 ارتباط سلولی میگرن را معکوس و درد ناشی از میگرن را تسکین داد. “این کار نشان می دهد که وضعیت میگرن مزمن ممکن است با کاهش پیچیدگی عصبی مشخص شود. بازیابی این پیچیدگی می تواند نشانه ای از درمان های ضد میگرن باشد. این کار همچنین پایه ای برای توسعه مهارکننده های HDAC6 به عنوان یک استراتژی درمانی جدید برای میگرن باشد” . “مسدود کردن HDAC6 به نورون‌ها اجازه می‌دهد انعطاف‌پذیری خود را بازیابی کنند. در نتیجه مغز پذیرای انواع دیگر درمان‌ها خواهد بود. در این مدل می‌گوییم، شاید انعطاف‌پذیری عصبی در مبتلایان به میگرن مزمن کاهش یافته باشد. اگر بتوانیم این پیچیدگی را بازیابی کنیم، شاید بتوانیم آنها را خارج از آن چرخه دریافت کنیم.
دیگر مطالعات انجام شده
یک مطالعه مشاهده ای چندمرکزی در سال 2021 توسط پژوهشگران دپارتمان نورولوژی موسسه تحقیقاتی اسپانیا انجام شد. پژوهشگران، رویکردهای مخلتف پزشکان متخصص مغز و اعصاب را در درمان سردردهای میگرنی بررسی کردند. در این پژوهش، مراکز درمانی برای میگرن در هفت کشور شرکت داشتند. تمامی بیماران مبتلا به میگرن در یک دوره سه ماهه به صورت گذشته نگر بررسی شدند.
شرکت کنندگان نهایی با توجه به معیارهای ورودی در پژوهش از اسپانیا، ایتالیا، روسیه، آلمان، پرتغال، لهستان و استرالیا بودند. نکته جالب توجه این بود که 85/4 درصد بیماران خانم هایی با میانگین سنی 11/8 تا 42/6 سال بودند. بیشترین داروی مصرفی در بین افراد، داروهای ضد افسردگی و کاهنده فشار خون بود.
این مطالعه در کشورهای توسعه یافته مطرح نشان داد در انتخاب درمان های پیشگیرانه در کشورهای مختلف، ناهمگنی وجود دارد.
نتیجه گیری
بسیاری از سردردها بالاخص سردردهای میگرنی با سبک زندگی سالم به نحو موثری قابل کنترل می باشد. همچنین مصرف بیش از حد داروهای مسکن و آرامبخش نگران کننده است. در کنار تغییر سبک زندگی به روش های مرتبط با سلامت مغز نیز امیدوارند. روش هایی که با کمک آن بتوان میزان انتقال درد توسط گیرنده های عصبی مربوط به سردردها را تعدیل کرد.
منبع: https://doi.org/10.1186/s10194-021-01258-y
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.