اختلال نقص توجه یا بیش فعالی ADHD چیست؟
اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات روانی است که کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم ADHD عبارتند از: بی توجهی (ناتوانی در حفظ تمرکز)، بیش فعالی (حرکت بیش از حد که با محیط مناسب نیست) و تکانشگری (اعمال عجولانه که در لحظه بدون فکر اتفاق می افتد). بیش فعالی یک اختلال مزمن و ناتوان کننده در نظر گرفته می شود و شناخته شده است که فرد را در بسیاری از جنبه های زندگی از جمله دستاوردهای تحصیلی و حرفه ای، روابط بین فردی و عملکرد روزانه تحت تاثیر قرار می دهد.
ADHD در صورت عدم درمان مناسب می تواند منجر به عزت نفس و عملکرد اجتماعی ضعیف در کودکان شود. بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی ممکن است اعتماد به نفس پایین، حساسیت نسبت به انتقاد، و افزایش انتقاد از خود را تجربه کنند. توجه داشته باشید، ارزیابی و تشخیص ADHD در بزرگسالان متفاوت است.
تخمین زده می شود که 8.4٪ از کودکان و 2.5٪ از بزرگسالان بیش فعالی دارند . ADHD اغلب برای اولین بار در کودکان مدرسه‌ای شناسایی می‌شود که منجر به اختلال در کلاس درس یا مشکلات در انجام تکالیف مدرسه شود. با توجه به تفاوت در نحوه بروز علائم، این بیماری در پسران بیشتر از دختران تشخیص داده می شود. با این حال، این بدان معنا نیست که پسران بیشتر به بیش فعالی مبتلا هستند. پسران تمایل به بیش فعالی و سایر علائم بیرونی دارند در حالی که دختران تمایل به عدم تحرک دارند.
علائم و تشخیص
بسیاری از کودکان ممکن است در یک جا نشستن، انتظار کشیدن در نوبت، توجه، بی قراری و رفتار تکانشی مشکل داشته باشند. با این حال، کودکانی که معیارهای تشخیصی ADHD را برآورده می کنند، از این نظر تفاوت دارند که علائم بیش فعالی، تکانشگری، سازماندهی و/یا بی توجهی آنها به طور قابل توجهی بیشتر از حد انتظار برای سن یا سطح رشد آنها است. این علائم منجر به رنج قابل توجهی می شود و باعث ایجاد مشکلاتی در خانه، مدرسه یا محل کار و روابط می شود. علائم مشاهده شده نتیجه نافرمانی فرد یا ناتوانی در درک وظایف یا دستورالعمل ها نیست.
سه نوع اصلی بیش فعالی وجود دارد:
- عمدتاً بی توجه
- عمدتاً بیش فعال/تکانشی
- ارائه ترکیبی
تشخیص بر اساس وجود علائم پایدار است که در یک دوره زمانی رخ داده و در شش ماه گذشته قابل توجه است. در حالی که ADHD را می توان در هر سنی تشخیص داد، این اختلال از دوران کودکی شروع می شود. هنگام بررسی تشخیص، علائم باید قبل از 12 سالگی فرد وجود داشته باشد و باید در بیش از یک مرحله مشکل ایجاد کرده باشد.
تشخیص اختلال نقص توجه/بیش فعالی
اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) وضعیتی است که بر مغز تأثیر می گذارد. هیچ آزمایش ساده ای برای تشخیص بیش فعالی وجود ندارد. معمولاً اگر کودک علائم خاصی از بی توجهی را حداقل به مدت 6 ماه در چندین موقعیت نشان دهد و اگر والدین یا کودک بگویند که تأثیر منفی بر زندگی کودک داشته است، پزشک به تشخیص آن می پردازد.
ممکن است به راحتی حواسشان پرت شود، یا برای در نوبت ماندن و طولانی روی صندلی نشستن مشکل داشته باشند.
تحقیقات نشان می دهد که مغز افراد مبتلا به بیش فعالی با مغز افراد بدون اختلال بیش فعالی متفاوت است. به همین دلیل است که برخی از پزشکان از آزمایشی برای بررسی تغییرات در الگوهای مغزی استفاده می کنند.
سازمان غذا و دارو آمریکا FDA استفاده از الکتروانسفالوگرام (EEG) را برای تشخیص ADHD در سال 2013 تایید کرد.
این اسکن غیرتهاجمی امواج مغزی آهسته به نام امواج تتا و امواج سریع مغزی به نام امواج بتا را که سیستم کمک ارزیابی مبتنی بر EEG عصبی (NEBA) نامیده می شود، اندازه گیری می کند.
نوار مغز یا EEG چیست؟
EEG ابزاری است که برای تشخیص صرع و سایر اختلالاتی که بر مغز تأثیر می گذارد استفاده می شود. پزشکان همچنین ممکن است از آن برای یافتن تومور مغزی، اختلالات خواب یا سکته استفاده کنند.
یک تکنسین دیسک های کوچکی به نام الکترود را روی پوست سر قرار می دهد. ممکن است به جای آن از یک کلاه مخصوص استفاده کنند. الکترودها با سیم به دستگاهی متصل می شوند که امواج مغزی را تقویت می کند و آنها را روی کامپیوتر ثبت می کند.
بی خطر و بدون درد است.
چگونه نوار مغز برای تشخیص بیش فعالی به کار می رود
این تست تعداد امواج مغزی آهسته و سریع منتشر شده را ثبت می کند و نسبت بین این دو را محاسبه می کند. محققان مدتهاست بر این باورند که این نسبت در افراد مبتلا به ADHD بیشتر است. با این حال، مطالعات دیگر نشان داده اند که مقایسه روش قابل اعتمادی برای تشخیص این اختلال نیست.
NEBA قرار نیست تنها راهی باشد که پزشکان بیش فعالی را تشخیص می دهند. و در نظر گرفته شده است که بخشی از معاینه کامل پزشک باشد.
تاییدیه FDA برای تشخیص کودکان و نوجوانان 6 تا 17 ساله است.
آنچه پژوهش ها می گویند
در یک مطالعه روی بیش از 200 نفر، زمانی که پزشکان از NEBA به همراه سوالات و معاینات غربالگری ADHD معمولی استفاده کردند، دقت تشخیص از 61٪ به 88٪ افزایش یافت. این آزمایش به ویژه در تشخیص بیش فعالی جدا از سایر شرایط با علائم مشابه مفید بود.
با این حال، استفاده از نوار مغز یا EEG برای تشخیص، بحث برانگیز است. برخی از دانشمندان استدلال می کنند که تحقیقات کافی برای نشان دادن اینکه نتایج آزمایش می تواند ADHD را تشخیص دهد یا رد کند، وجود ندارد. از آنجا که بسیاری از چیزها می توانند بر امواج مغزی تأثیر بگذارند – مانند خواب آلودگی – برخی از محققان می گویند که نتایج قابل اعتماد نیستند.
اگر پزشکتان EEG را برای بررسی اینکه آیا فرزندتان بیش فعالی دارد یا نه پیشنهاد کرد، در مورد مزایا و معایب استفاده از آن به عنوان ابزار تشخیصی صحبت کنید. مطمئن شوید که بخشی از یک معاینه کامل است. آنها باید اطلاعاتی را از والدین، معلمان و مراقبان جمع آوری کنند تا تشخیص دهند.
ابزارهای پیشرفته برای تشخیص ADHD
بررسی اجمالی نقشه برداری مغز یا QEEG
QEEG روشی برای ردیابی فعالیت مغز است. گاهی اوقات در تشخیص بیش فعالی استفاده می شود.
QEEG نباید جایگزین معاینه بالینی شود. بلکه باید به صورت کمک تشخیصی به کار برود.
راجع به نقشه برداری مغز قبلا یک مطلب کامل بر روی سایت قرار گرفته است. برای خواندن آن کلیک کنید.
QEEG چیست؟ چگونه در تشخیص ADHD استفاده می شود؟
QEEG فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می کند. می توان آن را به عنوان “نقشه برداری مغز” در نظر گرفت.
مراحل تست QEEG شامل موارد زیر است:
• الکترودها روی پوست سر فرد قرار می گیرند. الکترودها صفحات فلزی کوچکی هستند. آنها فعالیت الکتریکی مغز را دریافت می کنند.
• الکترودها دارای سیم هایی هستند که به دستگاه متصل می شوند. سیم‌ها سیگنال‌هایی را از فعالیت الکتریکی مغز به دستگاه می‌رسانند.
• دستگاه به کامپیوتری متصل می شود که اطلاعات مربوط به فعالیت مغز را ثبت می کند. مانیتور کامپیوتر (صفحه نمایش) الگوهای فعالیت الکتریکی را نشان می دهد.
این دستگاه نسبت قدرت یا رابطه قدرت را بین دو نوع موج مغزی اندازه گیری می کند.
اگر میخواهید راجع به تشخیص بیش فعالی با استفاده از نقشه برداری مغز بیشتر بدانید، مطلب زیر را از دست ندهید:
درمان ADHD
ما می‌دانیم که اگر از فردی مبتلا به بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD) مراقبت می‌کنید – یا خودتان با این بیماری زندگی می‌کنید – یافتن درمانی مؤثر اغلب تجربه‌ای طولانی و خسته‌کننده است. در انستیتو سلامت مغز دانا، ما اینجا هستیم تا با استفاده از گزینه‌های درمانی ایمن، اثبات‌شده علمی و بدون دارو، به شما نتایج امیدوارکننده و بلندمدت بدهیم.
اگر داروی بیش فعالی برای شما مناسب نیست، یا متوجه شدید که دارو به تنهایی به اندازه کافی موثر نیست، انواع دیگر درمان ممکن است به شما در مدیریت ADHD کمک کند. انواع مختلفی از روش های درمانی وجود دارد که می توانید از بین آنها انتخاب کنید. انستیتو سلامت مغز دانا با ارائه به روز ترین و موثرترین تکنیک های درمانی در این راه میتواند به شما کمک کند. برای اطلاعات بیشتر تماس بگیرید یا روی مطالب زیر کلیک کنید و درباره هر روش درمانی اطلاعات خود را افزایش دهید:
منابع:
American Academy of Child and Adolescent Psychiatry: “ADHD & the Brain.”
CDC: “Symptoms and Diagnosis of ADHD.”
https://www.psychiatry.org/patients-families/adhd/what-is-adhd
Boston Children’s Hospital: “Brain ‘connectome’ on EEG could help diagnose attentional disorders.”
Medscape: “What is the Neuropsychiatric EEG-Based Assessment Aid (NEBA) System and how is it used in the diagnosis of pediatric attention deficit hyperactivity disorder (ADHD)?”
Current Psychiatry Reports: “Use of EEG to Diagnose ADHD.”
Mayo Clinic: “EEG (electroencephalogram).”
FDA: “De novo classification request for neuropsychiatric EEG-based assessment aid for ADHD (NEBA) system.”
Journal of Attention Disorders: “A decade of EEG Theta/Beta Ratio Research in ADHD: a meta-analysis.”
Brain and Behavior: “Integration of an EEG biomarker with a clinician’s ADHD evaluation.”
Medscape: “Can ADHD Really Be Diagnosed by EEG?”
Pediatrics: “ADHD: Clinical Practice Guideline for the Diagnosis, Evaluation, and Treatment of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Children and Adolescents.”
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.