یک مطالعه جدید به بررسی چگونگی حفظ تعادل بین احساس استرس و آرامش می پردازد. تأثیرات استرس بر ذهن و بدن مانند افزایش هوشیاری و ضربان قلب سریع، برای انسانها بسیار حائز اهمیت است.
در گذشته های تکاملی دور ما، استرس مواجهه با یک شکارچی گرسنه یا دریدن یک رقیب، به زنده ماندن ما کمک می کرد.
با این وجود، در دنیای مدرن، اثرات فوری روانشناختی و فیزیولوژیکی استرس در موقعیت هایی، مانند امتحان، مصاحبه شغلی یا شرایط دیگر، می تواند مثل گذشته کارآمد نباشد.
به طور جدی تر، استرس مزمن با سلامت جسمی و روانشناختی بدتری ارتباط دارد.
خوشبختانه برخلاف حیوانات دیگر، انسانها می توانند استراتژی های شناختی را برای کاهش تجربیات ذهنی استرس خود ایجاد کنند.
یک مطالعه جدید در مورد استرس در مغز
زیست شناسان با مطالعه حیوانات چیزهای زیادی در مورد چگونگی تنظیم سیستم عصبی مرکزی و اثرات فیزیولوژیکی استرس یاد گرفته اند.
اما بررسی چگونگی مدیریت مغز در تجربه ذهنی حوادث استرس زا، چالش برانگیزتر است.
الیزابت گلدفارب: “ما نمی توانیم از موشها بپرسیم که چه احساسی دارند.”
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارتباطات عصبی احساس استرس، گلدفارک و همکارانش از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI) استفاده کردند تا مغز 60 داوطلب را اسکن کنند، در حالی که به مجموعه ای از تصاویر تحریک کننده فشار روانشاختی و یا خنثی نگاه می کردند.
این گزارش در مجله Nature Communications به چاپ می رسد.
محققان به شرکت کنندگان تصاویر تحریک کننده که افراد را تحت فشار روانشناختی قرار می داد، مانند توالت های کثیف را نشان دادند. در مقابل، تصاویر خنثی یا آرامش بخش شامل افرادی می شد که در یک پارک و صحنه هایی از طبیعت قرار داشتند.
محققان پس از مشاهده هر مجموعه از تصاویر، از شرکت کنندگان خواستند که دکمه ها را فشار دهند تا میزان احساس استرس در مقیاس 1 تا 9 را ارزیابی کنند (1 برای اصلاً بدون استرس، 9 برای استرس بسیار). داوطلبان همچنین میزان احساس آرامش را ارزیابی کردند.
آیا حافظه به تنظیم احساسات کمک می کند؟
دانشمندان علاقه مند بودند ببینند که چگونه اتصال هیپوکامپ در مغز با توجه به احساس شرکت کنندگان تغییر می کند.
هیپوکامپ یک ساختار شبیه اسب دریایی است که در اعماق لوب تمپورال در هر نیمکره مغز یافت می شود. این قسمت نقش اساسی در احساسات و حافظه دارد.
محققان با توجه به سطح استرس شرکت کنندگان، دو شبکه مجزا از مناطق مغز با محوریت هیپوکامپ را که کم و بیش به هم وصل شده بودند، کشف کردند.
هنگامی که احساس استرس می کردند، اتصال در شبکه ای تقویت می شد که شامل ساختار در پایه مغز به نام هیپوتالاموس است. این باعث آزاد شدن چندین هورمون از جمله هورمون استرس کورتیزول می شود.
هنگامی که افراد احساس آرامش کردند، اتصال بین هیپوکامپ و شبکه، از جمله قشر جلوی مغز (dlPFC)، در نزدیکی جلوی هر نیمکره تقویت می شود.
dlPFC با عملکردهای شناختی یا “اجرایی” ارتباط دارد، از جمله تصمیم گیری و استراتژی های مقابله ای که مردم برای تنظیم احساسات استفاده می کنند.
تحقیقات قبلی نشان می دهد که این بخش از قشر فرونتال هم در ذهن آگاهی و هم در ارزیابی عاطفی نقش دارد.
در برخی از شرکت کنندگان، اتصالات بین هیپوکامپ و dlPFC در طول قرار گرفتن در معرض تصاویر استرس زا تقویت می شود. به نظر می رسد این تجربه بعدی استرس را کاهش می دهد.
محققان حدس می زنند که این شرکت کنندگان در حال دسترسی به خاطراتی بودند که به آنها کمک می کند تا پاسخ استرس خود را کاهش دهند.
“مشابه یافته های اخیر که به یاد آوردن تجربیات مثبت می تواند واکنش استرس بدن را کاهش دهد، کار ما نشان می دهد که شبکه های مغزی مرتبط با حافظه می توانند برای ایجاد یک واکنش احساسی مقاوم تر به استرس استفاده شوند.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
Medical News Today
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.