یک مطالعه جدید نشان داده است که بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی (MDD) پس از بهبودی علائم، توانستند برخی از اتصالات مغزی خود را تقویت کنند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.
این تحقیق نشان داد که اتصال بین نواحی خاص مغز را – در افرادی که دارای سابقه افسردگی هستند – می توان در یک جلسه آموزش نوروفیدبک تقویت کرد. محققان برای مقایسه مغز این افراد، از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI)، گرفته شده قبل و بعد از نوروفیدبک، استفاده کردند.
محققان با استفاده از fMRI دریافتند که افراد مبتلا به افسردگی، حتی در صورت بهبودی از علائم – ارتباط کمتری بین دو ناحیه خاص از مغز را نشان داده اند – درحالیکه احساس گناه را نیز دارند. این نواحی شامل anterior superior temporal (ATL) راست و anterior subgenual cingulate) SCC)
براساس این “نشانه عصبی” بر روی مغز بیماران، این مطالعه امکان تقویت این اتصالات را از طریق نوروفیدبک، برنامه ای که به شرکت کنندگان امکان می دهد فعالیت های مغزی خود را در زمان واقعی مشاهده و آزمایش کنند، فراهم کرد.
به گفته محققان، این نتیجه بسیار قابل توجه بود: تنها در یک جلسه تمرینی، شرکت کنندگان ارتباط تنگاتنگی را بین ATL و SCC نشان دادند و از افزایش اعتماد به نفس خبر دادند.
چرا محققان افرادی را که از علائم بهبود یافته بودند برای مطالعه خود انتخاب کردند؟
دکتر رولان زان، نویسنده اول مطالعه، توضیح داد: “این نشانه مغزی، ناشی از خود سرزنشی بیش از حد در بیمارانی که دارای علائم افسردگی اساسی بودند و علائم آن از بین رفته بود، کشف شد.
این نشان می دهد که این امر می تواند علائم افسردگی را پیش ببرد و افراد را در مقابل این اختلال آسیب پذیرتر کند.” “ثانیا، به دلایل ایمنی می خواهیم اطمینان حاصل کنیم که افسردگی افراد بعد از درمان بدتر نمی شوند و افرادی که مبتلا به MDD هستند، کمتر از افرادی که علائم فعلی را دارا می باشند، به مراتب در معرض خطر قرار می گیرند.”
برای مطالعه، 28 نفر از شرکت کنندگان با علائم افسردگی به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه در معرض تمرین کنترل نوروفیدبک قرار گرفتند که در آن مجبور بودند همان سطح اتصالات مغزی خود را حفظ کنند، در حالی که از گروه دیگر خواسته شد این ارتباطات را در حین آموزش افزایش دهند.
این کار از طریق بازخورد تصویری بر روی صفحه نمایش انجام شد که نشان می داد افراد در صورت انجام تمرینات مغزی، آموزش داده می شوند.
زان خاطر نشان کرد: “شرکت کنندگان باید خاطره خاصی را از گذشته خود تصور می کردند که باعث می شد احساس گناه یا عصبانیت نسبت به دیگران داشته باشند.” وی افزود: “بر روی صفحه نمایش، آنها باید احساساتی را که نسبت به این موضوع داشتند، تغییر دهند تا صفحه نمایش رنگی که منعکس کننده اتصالات مغزی آنها نیز باشد، تغییر کند. “
در نتایج fMRI، شرکت کنندگان که به افزایش فعالیت در ارتباطات مغز خود دستور داده شده بودند، در تقویت ارتباط بین نواحی تمرینی قدرت بیشتری نشان دادند.
در همان زمان، محققان شاهد افزایش اعتماد به نفس این افراد بودند که در گروهی که اتصالات خود را در همان سطح اولیه نگه داشتند، یافت نشد. به گفته محققان، این اثربخشی آموزش را اثبات کرده است.
این مطالعه همچنین نیاز به تدوین یک نرم افزار نوروفیدبک جدید با عنوان (FRIEND) دارد.
دکتر Jorge Moll، متخصص علوم اعصاب اذعان داشت: “FRIEND یک جعبه ابزار است که برای هر نوع مطالعه نوروفیدبک با استفاده از fMRI ایجاد شده است.” “اجرای فعلی به این جنبه از پاتوفیزیولوژی MDD هدایت می شود، اما در طرح های دیگر، حالات شناختی، احساسات و جمعیت بیمار نیز می توانند در تحقیقات آینده هدف قرار گیرند.”
Moll اضافه می کند که نرم افزار FRIEND بصورت آنلاین و بصورت رایگان در دسترس همه محققان علاقمند است.
محققان اضافه می کنند که مطالعه جدید اولین قدم برای توسعه یک درمان جدید برای افسردگی مکرر (recurrent depression) است، اما این مطالعه با هدف اثبات اثربخشی این روش نبوده است. درواقع این روش به مطالعات بزرگتر آینده با مشاهدات و پیگیری طولانی تر نیاز به بررسی دارد.
این مطالعه در مجله Neuroimage: Clinical منتشر شده است.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
D’Or Institute for Research and Education
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.