سکته مغزی
در سکته مغزی / آنوریسم، یک مرکز عصبی خاص از مغز آسیب دیده است. جایی که احتمالا عملکردهای خاصی مانند گفتار، خلق و خو، حافظه، تعادل، توانایی راه رفتن یا حرکت اندام را کنترل می کند. درمان های مختلف برای هدف قرار دادن ناتوانی های خاص ناشی از آسیب طراحی شده اند. هدف اصلی بازیابی عملکرد و سپس ترمیم مغز است.
توانبخشی عصبی چیست؟
توانبخشی عصبی از کمک نوروتراپی، کاردرمانی و فیزیوتراپی با بیماران و خانواده های آنها برای تقویت مهارت ها و نگرش های افراد مبتلا به سکته مغزی دچار فلج حرکتی استفاده می کند.
هدف اصلی این است که مهارت های خود را در بالاترین سطح به کار گیرند. تا بیماران بتوانند عزت نفس و روحیه مثبت خود را بازسازی کنند.
بهبودی پس از سکته مغزی می‌تواند فرآیندی طولانی و تقریباً ناامیدکننده باشد. اما با مهارت‌های سازگاری جدیدی که بیماران یاد می‌گیرند، توانمند می‌شوند. مهارت‌های حضور در جامعه را مجددا به دست می‌آورند.
درمان‌های توانبخشی عصبی به بیماران یاد می‌دهند یا دوباره آموزش می‌دهند که چگونه مهارت‌های ارتباطی و حرکتی خود و همچنین سایر جنبه‌های زندگی روزمره خود را بهبود یا بازیابی کنند. توانبخشی عصبی در درمان های خود بر عناصر روانی، خلاقانه و تغذیه ای بهبودی هر فرد تمرکز دارد.
من می خواهم به طور خاص روی یک گزینه درمان سکته مغزی / آنوریسم تمرکز کنم:
نوروفیدبک
دوست من نه تنها بعد از سکته مغزی خود از نوروفیدبک به عنوان یک درمان استفاده کرده، بلکه ما بیش از 20 سال است که از آن برای بیماران استفاده می کنیم.
این یک تکنیک بسیار موثر است. به خصوص زمانی که در کنار سایر گزینه های درمانی مختلف استفاده شود. درمان باید توسط فرد متخصص و با تجهیزات استاندارد انجام شود. به طور خاص برای سکته مغزی / آنوریسم، ترکیب فیزیوتراپی یا گفتار درمانی همراه با نوروفیدبک که بر ترمیم عملکرد مغز و اختلال در تنظیم تمرکز دارد، توانبخشی مؤثرتر و کارآمدتری از ناتوانی را ایجاد می کند. مثلا اینکه توانایی راه رفتن مجدد را به او می دهد.
در این جا، می‌خواهم موفقیتی را که در درمان یکی از بیماران سکته مغزی خود کسب کرده‌ام، بیان کنم. بیایید او را آقای ایکس بنامیم. آقای ایکس به من اجازه کامل گفتن داستانش را داده است.
تاریخچه
آقای ایکس یک مرد 71 ساله بسیار باهوش است که در تمام زندگی خود بسیار فعال بوده است. سه سال پیش، او در اثر ایجاد لخته خون در سمت راست مغزش آسیب دید. این اتفاق باعث شد نتواند دست چپ یا پای چپ خود را حرکت دهد. پس او را روی صندلی چرخدار و با درد مزمن در اندام‌های آسیب‌دیده گرفتار کرد. در طول سه سال گذشته او فیزیوتراپی و کاردرمانی گسترده ای داشته است که هیچ کدام موفقیت آمیز نبوده است.
درمان های نوروفیدبک در سکته مغزی
یک درمان نوروفیدبک معمولی 20-40 جلسه است. معمولاً بیماران 1 تا 3 جلسه در هفته تحت درمان قرار دارند. البته که این از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به شدت علائم و سابقه شخصی خود بیمار بستگی دارد.
در یک آسیب مغزی، مانند سکته مغزی / آنوریسم، اغلب بافت‌های مغز، اتصالات عصبی و شبکه ها آسیب می‌بینند. و علاوه بر اصلاح اختلال در تنظیم امواج مغزی، نیاز به ترمیم هم دارند.
با درمان مناسب، مغز می تواند بافت مغز و اتصالات عصبی و شبکه ها و همچنین اختلال در تنظیم امواج را ترمیم کند. بر اساس تجربه شخصی خودم و تجربیات بیمارانم، به شدت احساس می‌کنم که نوروفیدبک، همراه با سایر روش‌های درمانی بسیار مؤثر، می‌تواند به افرادی که از آسیب مغزی رنج می‌برند کمک کند تا زندگی خود را بازیابند.
یکی دیگر از بیمارانم نیز داستان خونریزی مغزی اش را با آقای X در میان گذاشت. او تأثیر مثبت فوق العاده ای که نوروفیدبک بر بهبودی اش داشت را توضیح داد. از آنجایی که سکته مغزی او در سمت چپ بود، یعنی جایی که توانایی گفتار و شناختی در آن قرار دارد، هم نقص شناختی و هم ضعف عضلانی در سمت راست داشت. مشکلی که توانایی راه رفتنش را مختل کرده بود. همه پزشکان به او می گفتند که برای همیشه دچار آسیب مغزی شده و هرگز توانایی شناختی خود را به دست نمی آور یا از نظر جسمی بهبود نمی یابد.
با این حال
پس از دو سال نوروفیدبک، ثابت کرد که آنها اشتباه می کنند. نوروفیدبک به او این امکان را داد که به فعالیت خود بازگردد. واقعا کمک کرد که زندگی قبلی اش را به دست بیاورد.
پوشش بیمه ای نوروفیدبک
در مورد بیمه، برخی از شرکت‌های بیمه برای پزشکان دارای گواهینامه و/یا متخصصان سلامت روان پوشش ارائه می‌کنند. با این حال اکثریت اغلب این خدمات را پوشش نمی دهند. تنوع طرح‌ها و پوشش‌های ارائه‌شده به‌طور چشمگیری بین شرکت‌های مختلف متفاوت است. مایه تاسف است که همه بیمه ها چنین درمان موثر و بدون دارویی را پوشش نمی دهند. امیدوارم بتوانم به گسترش آگاهی کمک کنم تا روزی نوروفیدبک تحت پوشش همه ارائه دهندگان بیمه قرار گیرد و برای همه قابل دسترسی باشد.
موفقیت نوروفیدبک در درمان سکته مغزی
پس از اندکی بیش از یک سال درمان نوروفیدبک، آقای ایکس درد کمی دارد. یا اصلاً درد ندارد و می‌تواند پا و بازوی خود را حرکت دهد. انگشتانش هم راحت‌تر هستند. ما سخت کار می کنیم تا او را برای یک رویداد خانوادگی ویژه امسال از روی صندلی چرخدارش بیرون بیاوریم. و فکر می کنم بتوانیم این کار را انجام دهیم!
علاوه بر درمان نوروفیدبک با من، آقای X همچنین در حال انجام بیوفیدبک عضلانی با یک متخصص علوم اعصاب است. او همچنین توانبخشی فیزیکی مداوم خود در یک بیمارستان توانبخشی دریافت می کند. متأسفانه، اکثر بیمارستان های توانبخشی نوروفیدبک را به عنوان بخشی از برنامه درمان جامع خود ارائه نمی دهند. واضح است که هنوز کارهای زیادی برای آموزش جامعه پزشکی در مورد این درمان موثر و پیشرفته وجود دارد.
به عنوان یک فرد دغدغه مند، امیدوارم و دعای من است که نوروفیدبک به طور گسترده‌تر شناخته شده و با موفقیت همراه با طیف گسترده‌ای از درمان‌های مؤثر به شما کمک کند تا زندگی خود را به دست آورید. بسیاری از بیمارام من با این منبع زندگی خود را دوباره به دست آورده اند. پس فراموش نکنید که هنوز هم راهی هست! راهی تا کمک کند از کیسه های دارویی خود کم کنید.
خجسته رحیمی جابری
پژوهشگر دکتری تخصصی علوم اعصاب
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص درمان سکته مغزی و دریافت مشاوره حرفه ای رایگان، با ما در انستیتو سلامت مغز دانا در تماس باشید.
منبع: Stroke / Aneurysm: Neurofeedback Treatment | Psychology Today
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.