نفسم تو خواب میگیره (خطرات و راهکار) با هم بشنویم:
برخی از مراجعین ما به این جملات شروع می کنند: نفسم تو خواب میگیره، بهم میگن توی خواب تنفسم قطع میشه، خروپف شدیدی دارم… در این مقاله به بررسی این مشکل خواهیم پرداخت و راهکار درمانی ان را بررسی می کنیم.
قطع تنفس عزیزانمان در خواب یا بیدار شدن با نفس نفس زدن میتواند ترسناک باشد و اگر زیاد اتفاق بیفتد، کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار میدهد و حتی می تواند منجر به مرگ شود! دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود نفس فرد در خواب قطع شود، از جمله آپنه خواب، حملات پانیک شبانه و رفلاکس معده (بیماری ریفلاکس معده به مری). اگر این اتفاق برای شما به طور مرتب میافتد،حتما باید بررسی شود تا بتوانید برای درمان علت زمینهای آن اقدام کنید.
عوارض آپنه خواب
آپنه خواب، اختلالی که در آن تنفس به طور مکرر در طول خواب متوقف و دوباره شروع میشود، میتواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد.
برخی از خطرات مرتبط با آپنه خواب عبارتند از:
- خواب آلودگی در روز: آپنه خواب میتواند باعث خستگی شدید در طول روز شود که میتواند بر عملکرد شغلی، تحصیلی و رانندگی شما تأثیر بگذارد.
- افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی: آپنه خواب با افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا، سکته مغزی و حمله قلبی مرتبط است.
- دیابت: آپنه خواب خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش میدهد.
- چاقی: آپنه خواب و چاقی اغلب با هم رخ میدهند و یکدیگر را تشدید میکنند.
- افسردگی: آپنه خواب میتواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد و علائم افسردگی موجود را بدتر کند.
- سرطان: برخی تحقیقات نشان دادهاند که آپنه خواب ممکن است خطر ابتلا به برخی انواع سرطان را افزایش دهد.
- مرگ: در موارد شدید، آپنه خواب میتواند منجر به مرگ شود.
علاوه بر این خطرات، آپنه خواب میتواند کیفیت زندگی شما را به طور کلی کاهش دهد و باعث ایجاد مشکل در تمرکز، حافظه و خلق و خو شود.
آپنه خواب انسدادی
مهمترین دلیلی که مراجعین بیان می کنند نفسم تو خواب میگیره آپنخ خواب است. آپنه خواب انسدادی یک اختلال تنفسی مرتبط با خواب است که باعث توقف کامل یا نسبی تنفس در هنگام خواب میشود. آپنه خواب زمانی ایجاد میشود که مجاری تنفسی مسدود شوند. افرادی که دچار آپنه خواب انسدادی هستند ممکن است خروپف های بلندی داشته باشند یا با خفگی یا نفس نفس زدن از خواب بیدار شوند. علائم اضافی شامل سردردهای صبحگاهی، خواب آلودگی در طول روز، مشکل در تمرکز و احساس خستگی یا تحریکپذیری بیش از حد در طول روز است.
آپنه خواب ممکن است حدود ۱۲ درصد از بزرگسالان ایرانی را تحت تاثیر قرار دهد به خصوص افرادی که اضافه وزن دارند. این بیماری را میتوان در آزمایشگاه خواب یا با تست خواب خانگی تشخیص داد.
یکی از موثرترین درمانهای آپنه خواب، درمان با فشار جریان هوای مداوم (CPAP) است. دستگاه CPAP با استفاده از یک رابط که روی صورت در هنگام خواب قرار میگیرد، جریان ثابتی از هوا را برای باز نگه داشتن مجرای تنفسی تامین میکند. همچنین گزینههای جایگزینی برای افرادی که به درمان CPAP پاسخ خوبی نمیدهند وجود دارد، مانند فشار جریان هوای با تنظیم خودکار جریان هوا یا محافظهای دهانی که فک را به جلو حرکت میدهند.
علاوه بر این، به افراد مبتلا به آپنه خواب ممکن است توصیه شود که وزن کم کنند، زیرا چاقی به طور قابل توجهی خطر ابتلا به آپنه خواب را افزایش میدهد. پزشکان همچنین ممکن است توصیه کنند به جای خوابیدن به پشت، به پهلو بخوابید.
آپنه خواب مرکزی
آپنه خواب مرکزی نوع کمتری از آپنه خواب است که تصور میشود حدود ۱ درصد از بزرگسالان میانسال تا مسن را تحت تاثیر قرار میدهد. به جای انسداد فیزیکی، توقفهای تنفس زمانی رخ میدهد که مغز سیگنال تنفس را ارسال نمیکند. نارسایی قلبی، مصرف مواد مخدر و خوابیدن در ارتفاعات بالا همگی با آپنه خواب مرکزی مرتبط هستند. آپنه مرکزی خواب نیز با انجام تست خواب قابل تشخیص است.
درمان آپنه خواب مرکزی به علت آن بستگی دارد و ممکن است شامل درمان با فشار جریان هوای مداوم، دارو یا درمان برای بیماری زمینهای باشد.
پرش خواب و فلج خواب
برخی افرادی که می گویند نفسم تو خواب میگیره ممکن است مبتلا به فلج خواب یا پرش خواب باشند، که می تواند باعث ایجاد احساس ناخوشایند تنفس شوند.
پرش خواب، که همچنین به عنوان تکانهای خواب شناخته میشود، انقباض ناگهانی و غیرارادی عضلات است که ممکن است هنگام به خواب رفتن تجربه کنید. پرش خواب معمولاً یک طرف بدن را تحت تاثیر قرار میدهد و ممکن است با احساس سقوط، شنیدن صدای ضربه یا شکستن یا دیدن نورهای درخشنده یا سایر توهمات بینایی همراه باشد. پرش خواب طبیعی و شایع است، با این حال اگر زیاد شود میتواند باعث گیجی شود و تنفس سریع یا نامنظم ایجاد کند.
پدیدهی مشابهی به نام فلج خواب میتواند باعث شود فرد هنگام بیدار شدن اولیه از خواب، قادر به حرکت نباشد که گاهی اوقات با فشار قفسه سینه و تنگی نفس همراه است. تصور میشود فلج خواب زمانی رخ میدهد که مغز تا حدی بیدار میشود اما فلج عضلانی که در هنگام رویا رخ میدهد را حفظ میکند. برخی از افراد مبتلا به فلج خواب، توهم حضور شخصی در اتاق یا نشستن کسی روی سینه خود را گزارش میکنند. در دو این موارد نیز با انجام تست خواب قابل تشخیص هستند.
اختلال پانیک
حملات پانیک شبانه میتواند باعث شود فرد گزارش کند نفسم تو خواب میگیره با تنگی نفس دارم، و با خفگی یا احساس خفگی از خواب بیدار شود. این موارد ممکن است با سایر علائم حمله پانیک مانند تپش قلب، تعریق، احساس سوزن سوزن شدن یا احساس غیر واقعی بودن یا خود نبودن همراه باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد حملات پنیک اینجا را ببینید.
ممکن است افراد فقط در شب یا در طول روز نیز دچار حملات پانیک شوند. حملات پانیک شبانه زمانی که در شب رخ میدهند، میتوانند خواب را مختل کنند. حملات پانیک شبانه به طور معمول در یک سوم ابتدایی از شب رخ میدهند. محققان بر این باورند که حملات پانیک شبانه در طول خواب عمیق شایعترند و ممکن است با وحشتهای شبانه مرتبط باشند.
درمان اختلال پانیک زیر نظر روانپزشک انجام می شود و ممکن است شامل تجویز داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب باشد. تکنیکهای تنفس عمیق و آرام میتوانند به آرامش بدن قبل از خواب و همچنین راحتتر خوابیدن بعد از بیدار شدن در شب کمک کنند.
آسم
عواملی مانند وضعیت خواب و آلرژنهای موجود در اتاق خواب میتوانند منجر به افزایش مخاط و التهاب شوند و در نتیجه علائم آسم را در شب تحریک کنند. افراد مبتلا به آسم ممکن است با خس خس سینه از خواب بیدار شوند. به نوبه خود، خواب ضعیف ممکن است علائم آسم را تشدید کند.
مصرف روزانه داروهای آسم طبق دستور پزشک ممکن است علائم آسم شبانه را تسکین دهد.
رفلاکس اسید
رفلاکس اسید وضعیتی است که در آن اسید معده به سمت مری بالا میرود. تقریباً یک نفر از هر پنج بزرگسال به بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) مبتلا هستند، که در آن علائم ریفلاکس اسید مزمن یا شدید است.
علائم GERD اغلب بعد از غذا خوردن یا دراز کشیدن بدتر میشود. افراد مبتلا به GERD ممکن است بیدار شدنهای شبانه و علائمی مانند سوزش سر دل، برگشت غذا، سرفه یا خفگی را تجربه کنند. علائم GERD همچنین میتواند آسم را تحریک کند. مانند بسیاری از شرایط دیگر، علائم GERD بر خواب تأثیر میگذارد، اما کمبود خواب نیز میتواند علائم GERD را بدتر کند.
GERD ممکن است با دارو و همچنین تغییرات سبک زندگی مانند موارد زیر مدیریت شود:
- کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- خوابیدن با سر و بالاتنه کمی بالاتر
- خوردن آخرین وعده غذایی حداقل سه ساعت قبل از خواب
چکه پشت بینی
چکه پشت بینی وضعیتی است که در آن مخاط به سمت گلو حرکت میکند و اغلب باعث ایجاد سرفه میشود. اگر در طول خواب این مخاط به اندازه کافی جمع شود، ممکن است فرد سرفه کنان از خواب بپرد. چکه پشت بینی میتواند ناشی از شرایطی مانند عفونت سینوسی، سرماخوردگی یا آنفولانزا و آلرژیهای فصلی باشد.
چکه پشت بینی میتواند هنگام خوابیدن به پشت بدتر شود. اگر احساس بیماری یا گرفتگی دارید، سعی کنید هنگام خواب سر خود را بالا نگه دارید. تنفس در بخار گرم یا استفاده از دستگاه بخور در اتاق خواب میتواند به رقیق شدن مخاط کمک کند. پزشک شما همچنین ممکن است اسپریهای بینی، آنتی هیستامینها یا داروهای ضد احتقان را برای رفع احتقان و کمک به راحتتر نفس کشیدن شما تجویز کند.
نارسایی قلب
در نارسایی احتقانی قلب، قلب در پمپاژ خون کمتر موثر میشود که میتواند منجر به تجمع مایع در ریهها و سایر قسمتهای بدن شود. مایع اضافی میتواند باعث احتقان و مشکل در تنفس شود، به خصوص هنگام دراز کشیدن. در نتیجه، افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب ممکن است در هنگام خواب دچار نفس نفس زدن شوند.
بین ۱ تا ۲ درصد از بزرگسالان دچار نارسایی قلبی هستند. علائم آن شامل تنگی نفس، سرفه، ضعف، خستگی و تورم در شکم، پاها و مچ پا است. نارسایی قلبی یک بیماری مزمن است که معمولاً با دارو، تغییرات سبک زندگی و گاهی اوقات جراحی کنترل میشود.
تخمین زده میشود که ۵۰ تا ۸۰ درصد از افراد مبتلا به نارسایی قلبی به نوعی از اختلال تنفسی در خواب مانند آپنه خواب انسدادی یا مرکزی مبتلا هستند. برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی و آپنه خواب خفیف، تغییرات سبک زندگی مانند کاهش وزن، اجتناب از الکل و آرامبخشها و تغییر وضعیت خواب به غیر از خوابیدن به پشت ممکن است به کاهش علائم آپنه خواب کمک کند. برخی موارد نیز ممکن است با درمانهای معمولی آپنه خواب مانند CPAP مدیریت شوند.
زمانی که باید با پزشک خود صحبت کنید
هر از گاهی با نفس نفس زدن از خواب بیدار شدن غیرمعمول نیست و ممکن است دلیل مشخصی داشته باشد، مانند یک کابوس یا سرماخوردگی. بسیاری از شرایطی که باعث نفس نفس زدن در شب میشوند، با بهبود عادات خواب قابل درمان هستند. با این حال، اگر به طور مرتب با نفس نفس زدن از خواب بیدار میشوید، یا علائم دیگری مانند:
- خستگی مفرط در طول روز
- سردردهای صبحگاهی
- خرخر بلند
- توقف تنفس در خواب (که ممکن است توسط یک شریک خواب مشاهده شود)
- سرفههای شبانه
- سوزش سر دل شبانه
- مشکل در تمرکز
- احساس خفگی در شب
را تجربه میکنید، به یک متخصص اختلالات خواب مراجعه کنید. پزشک میتواند به دنبال شرایط زمینهای بگردد و به شما در تهیه یک برنامه درمانی کمک کند. اگر در شیراز هستید و مشکل تنفس در خواب دارید می توانید به کلینیک خواب انستیتو سلامت مغز دانا مراجعه کنید. جهت رزرو نوبت اینجا را کلیک کنید
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.